Bir ayı aşkın bir süredir evlerimizde kapalıyız. Adeta bir bilimkurgu filminde olduğu gibi hayatımızı askıya aldık. Yüz yılda bir yaşanan bir pandemi ile uyanıyor ve sabırla bu sürecin bitmesini bekliyoruz.
Ama beklediğimiz şey sadece pandeminin bitmesi kendisi değil. Görünen o ki, bu süreç tamamlandıktan sonra 21’inci yüzyılın en büyük ekonomik krizlerinden birini yaşayacağız. Özellikle turizm ve üniversitelerle göbekten bağlı olan ekonomimiz ciddi bir darbe alacak.
Ama bu iki sektörün darbe almasından da ötede, 1 aydır çoğu işletmeyi durdurmuş haldeyiz. Bazılarımız maaş alamıyor, bazılarımız ise işçilerini çıkartıp çıkartmama arasında vicdanları ile mücadele veriyorlar.
Doğal olarak da hükümet, bir an önce bazı sektörleri açarak özel sektörü rahatlatabilmeyi umuyor. Muhalefet ise haklı olarak bunun salt siyasi bir karar olamayacağını, bu kararın bilim kurullarından çıkması gerektiğinin altını çiziyor.
Bu tartışmaya şimdilik girmeden, pandemiyi gerçekten ciddiye alan ve sokağa çıkma yasağını delenlere bir yıla kadar hapis cezası veren Rusya’da mimarlık yapan bir arkadaşımın bana yazdıklarını size aktarmak istiyorum:
"Rusya'da yaşıyorum ve büyük bir inşaat şirketinde mimarım. Rusya inşaat sektörünü sosyal olarak önemli bir sektör olarak belirledi ve inşaatlar hâlâ devam ediyor. İş sağlığı açısından şantiyede 'Mesafe Denetçisi' olarak atananlardan biri olmak dışında işimde pek bir değişiklik yok."
Bu üç satırlık bilgi bizlere sektörleri açma tartışmasında atladığımız önemli bir faktörü gösteriyor: AÇILAN SEKTÖRLERİ NASIL DENETLEYECEĞİZ?
İşte tam da bu noktada başvuracağımız uzmanların sadece sağlıkçılar değil, aynı zamanda İş Sağlığı Güvenliği (İSG) Uzmanları da olduğu ortaya çıkıyor. Bu bağlamda sağlık uzmanlarının önerisiyle açılabilecek sektörlerle ilgili risk belki de şu şekilde azaltılabilir.
1- Yasası ve uzmanları hazır olan İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları göreve çağırılacak.
2- Sağlık uzmanları tarafından farklı sektörler için özel olarak belirlenmiş standartlar ile ilgili detaylı bir eğitim verilecek. Yeminli İSG Uzmanları sertifikalandırılacak.
3- İSG Uzmanları öncelikle şu anda çalışan banka, market, eczane gibi işletmeleri denetlemeye başlayacak. Ardından açılacak sektörleri de denetlemeyle yükümlü olacak.
4- Belli bir sayının altında çalışanı olan işletmeler bu uzmanlar tarafından haftanın belli günlerinde, diğerleri ise sürekli olarak denetlenecek.
4- İşletmeler aşı bulunana kadar iş yerlerini çalıştırmak istiyorlarsa devlete başvuru yapacaklar. Çalışma Bakanlığı’nda bulunan ortak havuzdan sıradaki İSG Uzmanı ilgili şirkete atanacak. İlgili şirket katiyen kendi İSG uzmanını seçemeyecek.
5- İSG Uzmanları sürekli dijital raporlama yapmakla yükümlü olacak. Çalışma Bakanlığı bu denetimleri dijital ortamda raporlarla ve belli aralıklarla da yerinde denetleyecek.
6- Yeminli İSG uzmanlarının şirket çalışanlarını uyarma, eve gönderme, iş yerinin çalışmasını durdurma ve uç örneklerde raporlama yaparak kişileri karantinaya gönderme yetkisi olacak. Çalışma Bakanlığı böyle durumların birincil temyiz makamı olacak.
7- Yasaya uymayan, uyulmamasına göz yuman yeminli İSG Uzmanları hapis cezası ile cezalandırılabilecek.
Böylelikle açılan sektörlerde risk en aza indirilerek sağlık ve güvenlik standartları sağlanacak.
Artık yeni bir dünya düzenindeyiz. Unutmayın ki 2001 yılında İkiz Kuleler terörist saldırıya uğradığı zamanda da yeni bir dünya düzenine girmiştik. Tüm dünya, dehşete kapılmış ve her uçağın aslında bir bomba kadar tehlikeli olduğunu fark etmiştik.
Ama bu tehlike, hava yolculuklarından vazgeçmemize sebep olmadı. Onun yerine katı önlemler, sıkı denetimler ve sivil havacılık polisleri ile uçaklar güvenli hale getirildi.
Bugün yapmamız gereken de bundan pek de farklı değil aslında. Sağlık uzmanlarının bizlere sektörleri açabileceğimizi söylediği andan itibaren, gereken önlemleri alıp ekonomimizi hareketlendirmemiz gerekiyor. Bunun için de yeni dünya gerçeklerine ayak uydurmalıyız.
Bunu başarmamız da zor değil. Yeter ki örnekleri inceleyip riskleri azaltalım. Yeter ki sistemimizi kuralım.