Ortadoğu darmadağın. Kapalı kapılar ardında bölgenin geleceğini ‘bilenler’ veya ‘planlayanlar’ var mı bilemiyoruz. Ama kapalı kapılar ardında olmayan siyaset bilimciler de sağlıklı bir tahminde bulunamıyorlar. ‘Her kafadan bir ses çıkmakta’ dersek daha doğru olur galiba.
Viyetnam’dan başlayarak, Afganistan’ı, Libya’yı, Mısır’ı v.s. kurtardıktan (!) sonra Irak’ı kurtaramayan (!) ABD, Irak’tan çekilirken, “Başınıza ne gelirse çekin” der gibi davranmıştı. El Kaide ve Bin Ladin’in peşinden koşarken, onları ortadan kaldırmakla sorunların biteceği mi sanılmıştı acaba ? El Kaide giderken yerine başka El Kaide’ler gelebileceği hiç mi tahmin edilmemişti ?
Şimdi ne olacak ? Yahut ne olabilir ?
Suriye kurtarılırken (!) , Irak üçe bölündü bile. Şii’ler, Sünni’ler ve de Kürtler (yahut Peşmergeler)... Şimdi üçü birbirini yemekle meşgul... Bu muydu istenen ?
Ve bir sürü soru daha.... Tüm bu olanlarda Türkiye’nin pozisyonu ne ? Suriye ve Irak’da olan bitenlerde Türkiye hangi taraftan yana ? Hangi gruba veya gruplara destek veriyordu ? Beklenti neydi ? Şimdi hangi taraftan yana ? Yanıbaşında kanlı mezhep savaşlarının yıllarca süreceği çok net olan cepheleşmeye razı olacak mı ? Mesela, kurulması baştan beri planlanan Kürdistan’a razı olacak mı ? Kerkük, Musul gibi petrol zengini bölgelerden kazandıklarını riske atacak mı ?
IŞİD, belli ki güçlü. Anladığımız kadarıyla bir tek hava güçleri yok. IŞİD’e silahlar nereden geldi ? Kim verdi ? Nasıl verdi ? Neden verdi ? gibi soruların cevapları da çıkar yakında gün ışığına. Aynı, El Kaide’yi yıllarca kimin beslediğinin ortaya çıktığı gibi. Ama silahlar bir yana, IŞİD’in arkasında ‘şeriat’ düzenini yürekten destekleyen büyük bir Şii halk kitlesi olduğu da gün gibi aşikar.
Ve sorulara devam....
Mezhep savaşı, büyük ve uzun yıllar sürecek kanlı bir iç savaşa dönüşür mü ? Dünyanın ‘jandarması’ ABD ne yapacak ? Örneğin, ABD askeri bir müdahaleyi düşünüyor mu ? NATO, BM ne yapacak ? Çin’in Rusya’nın tutumu ne ? Ama daha da önemlisi, Türkiye ne yapacak ?
El alem bir yana, Türkiye’nin durumu çok daha özel ve enteresan. Hem Suriye hem de Irak’la geniş bir sınırı var. Irak’ta sorunlar uzun süredir sürüncemedeydi zaten. Türkiye’nin hep karşı çıktığı ‘Kürdistan’ gerçeği kapının eşiğinde... Suriye’de ise, uzun zamandır Esad karşıtı bir tavır içindeydi. Şimdi tüm söylemler bir kenara itilip, Esad’a destek, askeri bir müdahalede fillen yer alacak mı ? Alırsa ne olacak ? Almazsa ne olacak ?
Sözün özü. Ortadoğu yine darmadağın. Tarih boyunca olduğu gibi bölgede, bir kez daha, haritaların yeniden çizilecek olması da büyük bir olasılık. Yine bol bol ‘kan’ ile.