Hüseyin ÖZBARIŞCI
Tatlısu’da bulunan seralarda domates ve salatalık üreticiliği yapan çiftçiler, YENİDÜZEN’e dertlerini anlattı, ,üretim maliyetlerinden yakındı. Ürünün ekilmesinden seradan çıktığı güne kadar yapılan harcamaların döviz üstünden olduğunu dile getiren üreticiler, ürünün pahalı üretildiğini ancak ucuz satıldığını belirtti.
Bazı üreticiler İyi Hal Yasası olmadığından dolayı arada fiyat uçurumu olduğunu söyleyerek, bu yasanın bir an önce Meclis’ten geçerek yürürlüğe girmesi gerektiğini söyledi.
Üreticilerden biri olan Sabri Şençağ, çiftçiyi desteklemek için hükümetin teşvikleri artırması ve uzun vadeli, düşük faizli kredilerle çiftçileri rahatlaması gerektiğine dikkat çekti.
Domates-salatalık üreticileri ne dedi?
Osman Pamuk: “İşleri iyi ama girdiler yüksek”
Domates ve salatalık üreticisi Osman Pamuk, şu an için işlerin iyi olduğunu söyledi. Pamuk şu noktalara değindi: “Pandemi de olmasına rağmen bu sezon işlerimiz iyi durumda. Tüccarlar bize birden ürüne yüklenilmemiz gerektiği konusunda uyarılarda bulundu ve bizler de üretici olarak öyle adımlar attık. İşlerimiz tamam ama girdiler oldukça yüksek. Bunun da tabii en büyük sebebi dövizin yüksek olması. İlaç, tohum üretim için kullanılan her şey pahalı.”
Hüseyin Kocaman: “Bizim üretimimiz ucuz olursa, insanların mutfağına ucuz ürün girer”
Üretici Hüseyin Kocaman, serada üretilen ürünün pahalı olduğuna dikkat çekerek, ürünün üretilmesinin ucuz olması gerektiğinden bahsetti. Kocaman yaptığı değerlendirmede şunlara değindi:
“Şu anda gündemde olan İyi Hal Yasası yürürlüğe girdiği takdirde hem vatandaş için, hem de üretici iyi olacak. Şu anda tamamen tüccarın insafına bağlıyız. Mesela biz buradan ürünümüzü 6 TL2ye gönderiyoruz, bunun ödemesi bize 15 gün sonra yapılıyor. Bu fiyat 15 gün sonra düşerse bize düşük fiyat üzerinden ödeme yapılıyor. Ama bu yasa olmuş olsa bunlar yaşanmazdı. İkinci bir sıkıntımız, dövizin yükselişidir… Çünkü biz ürünü üretirken maliyet olarak elimize her şey döviz üzerinden geliyor. Döviz yüksek olduğu için de doğal olarak fiyatlar oldukça yüksek. Şu ana kadar 15 bin TL verdik daha bir şey almadık. Bizim üretimimiz ucuz olursa, insanların mutfağına da ucuz ürün girer”
Raziye Pamuk: “Şu anda durumumuz iyi”
Üretici Raziye Pamuk, şu an için işlerinin iyi durumda olduğundan bahsederek, tek sıkıntılarının ürünün üretim aşamasındaki ödenen maliyetler olduğunu ifade etti. Raziye Pamuk şöyle konuştu:
“Ürettiğimiz ürün Güney Kıbrıs’a gittiği için işler iyi durumda. Bir ürün 1 TL veya 2 TL’ye düşerse masrafını kurtarmıyor. Kaldı ki bu işin emeği de var. O yüzden mecburen fiyat yüksek tutuluyor. Pandeminin ilk zamanlarında biz etkilenmiştik ama şu anda durumumuz iyi. Ama döviz konusuna bir çare üretilmesi lazım... Üretici üretimini düşük maliyetlerle yapsın ki, insanlar da ürüne daha az paralar vererek ulaşabilsin”
Seyfettin Yalçın: “Şu anda yaptığımız iş sadece günümüzü kurtarmak”
Tatlısu’da domates ve salatalık üreticiliği yapan Seyfettin Yalçın, hem dövizin yükselişi, hem de yaşanana pandemi süreci nedeniyle satışların düşük olduğunu ve şu anda yaptıklarının sadece günü kurtarmak olduğunu dile getirdi. Seyfettin Yalçın şunlara değindi: “Üretim konusunda bir sıkıntı yaşamıyoruz. Ürünümüzü yetiştirip satabiliyoruz ama yüksek fiyatlarla üretim yapıyoruz. Çünkü domates ve salatalığı yetiştirmemiz için aldığımız her şeyin fiyatı pahalı. Bu da böyle olduğu için yaptığımız aslında sadece günü kurtarma oluyor. Dövizin yükselişinin yanında bir de pandemi bizi oldukça etkiledi. Ürettiğimizi satmakta güçlük çekiyoruz. Yaptığımız işle ancak karnımız doyuyor diyebilirim.”
Fatih Yavşan: “İyi Hal Yasası yürürlüğe girmeli”
Salatalık ve domates üretimi yapan Fatih Yavşan, üreticinin mağdur olduğundan bahsetti ve İyi Hal Yasası’nın yürürlüğe girmesi gerektiğini belirtti. Yavşan şu noktalara değindi: “Üretim açısından bir sıkıntı yok. Satışlar zaman zaman iyi, zaman zaman da kötü gidiyor. Üreticinin esas sıkıntısı bir planlamanın yapılmamasıdır. Mesela döviz yükselişi oldu ve ülkemize gelen her şey döviz üstünden. Dolayısıyla da 2 yıl önce aldığımız bir ilaçla, şimdiki ilaç arasında tamamen bir fiyat uçurumu var. Yetkililer bu konuda ciddi çalışmalar yapmalı ve mutlaka İyi Hal Yasası’nı yürürlüğe koymalı. İyi Hal Yasası olmadığı için, ürün tüketiciye ulaşana kadar ciddi bir uçurum olmuş oluyor. Bu durumda da üretici eziliyor. Bu konuda bir planlama ve ciddi bir çalışma yapılması lazım. Aksi takdirde, bu işi yapan insanlar yavaş yavaş bu işi yapmaktan vazgeçecek. İnanın ki, seracılık yapan çiftçilerin %20’si kendi imkanlarıyla üretim yapıyor. Geriye kalanlar komisyon alarak bu işi yapıyor.”
Sabri Şençağ: “Üretimi olmayan bir ülkenin var olması mümkün değil”
Tatlısu’da sera içerisinde salatalık ve domates üretimi yapan Sabri Şençağ ise, son yıllarda çiftçilerin önemli sıkıntılar yaşadığını ve çiftçiye daha fazla destek verilmesi gerektiğini söyledi. Şençağ şu noktalara değindi: “Son yıllarda serada domates ve salatalık üreten insanlar azaldı. Bunun birçok sebebi var. Şu anda gündemde olan en önemli sebep, dövizin yükselmemesi sebebiyle girdilerin yüksek maliyetli olmasıdır. Çiftçilere teşvik veriliyor ama bana göre verilen teşvik yetersiz. Hükümetin ciddi anlamda çalışmalar yapması lazım. Düşük faizli ve uzun vadeli krediler sağlayarak, biraz da teşvikleri artırarak, çiftçinin üretim yapmasını kolaylaştırmak gerekiyor. Bunun dışında Türkiye’den yapılan domates ve salatalık ihracatının da sınırlandırılması lazım. Amaç burada yerli üreticiyi desteklemek... Ama ne yazık ki, destek yerine köstek olunuyor. Unutulmaması lazım ki, üretimi olmayan bir ülkenin var olması mümkün değil”