İstatistik Kurumu'nun TÜFE sepeti tamam mı?

Erkan Okandan

Son yıllarda asgari ücretin belirlenmesinde baz alınan TÜFE başta bu kesimin ama genelde de  düşük ücretlilerin satın alma gücünü nasıl etkiliyor?

Herhangi bir ölçme/tartma/hacim hesaplamasında işlemin önem ve hassasiyetine göre özen gösterilir ve ona göre hassas cihazlar kullanılır. Örneğin,  yük limanlarında kantar diye tanımlanan büyük tartılar dökme yükleri (Çimento, tahıl gibi) tartmak için genellikle kamyonların, tırların üstüne çıkarak dolu ve boş olarak tartan yerler vardır. Yük olarak 15-20 ton yük kapasitesi olan kamyonlarda bu kantarların hassasiyeti kısıtlı olup 3-5 kiloluk hata payı her zaman vardır ve tolere edilir.

Kuyumcuların kullandığı tartı cihazları ise çok hassastır. Alım satımı yapılan mücevherlerin parasal değerinin yüksekliği ve alanın/satanın maddi olarak haksız kazanç sağlamaması veya maddi olarak kayba uğramaması için gramın binde birini bile tartabilme hassasiyeti olan tartı aletleri kullanılmaktadır.

Tüm marketlerde, mahalle bakkallarında hatta seyyar satıcılarda bile elektronik tartı aletleri bulunmaktadır. Bu tartı aletleri gramına kadar meyve sebzeyi tartabilmektedir.

İstatistik kurumunun hayat pahalılığı hesaplaması kuyumcu tartı cihazı hassasiyetinde mi? Kullandığı TÜFE sepeti nedeniyle kimse kusura bakmasın ama değil kuyumcu hassasiyeti dökme yüklerin tartıldığı kantarların hassasiyetinde bile değildir. Yapılan işlemin öneminin gerektirdiği hassasiyet, özen gösterilmemektedir. Sağlıklı veri toplama, 2023 yılında sepetteki verilerin doğru girilmemesi gibi hatalar ortadan kaldırılsa bile mevcut sepetin güncelliğini yitirmesinden dolayı açıklanan hayat pahalılığı rakamları gerçekleri yansıtmıyor.

Bu nedenle de başta ASGARİ ÜCRETLİLER (Son yıllarda HP rakamı baz alınarak belirleniyor) olmak üzere Eşel mobil kapsamındaki düşük ücretli emekli ve çalışanların aleyhine sonuç üretilmesine neden olmaktadır.

Tabiri caizse limanlarında dökme yükler için kullanılan kantarlar bile sizin TÜFE SEPETİNİZ nedeniyle açıkladığınız HAYAT PAHALILIĞI rakamlarınızdan çok daha fazla hassas sonuç vermektedir.

2021 - 2022 Hane halkı Bütçe Anketi 1 Temmuz 2021 – 30 Haziran 2022 tarihleri arasında, bir yıl süre ile, toplam 1391 örnek hanenin dönüşümlü olarak izlenmesi yoluyla yürütüldü ve anket sonuçları kurum tarafından 7 Kasım 2023 tarihinde açıklandı.

 

KURUMUN 7 KASIM 2023 TARİHLİ AÇIKLAMASINDAN TESBİTLER:

  • 2021-2022 Hane halkı bütçe araştırmasına  göre gıdaya ayrılan payda, 2014-2015’e göre artış gözlemlenmiştir.

 

  • Düşük gelirli hane halkları, yüksek gelirli hane halklarına göre  gıdaya daha fazla pay ayırıyor.

 

  • Yüzde 20’lik hane halkı gruplarından en yüksek gelire sahip beşinci gruptakilerin toplam gelirden aldığı payın % 43,6 iken, en düşük gelire sahip  birinci gruptakilerin payının ise toplam gelirden aldığı payın % 6,5 tespitini yapıyor.

 

Hane halkı Bütçe Anketi 1 Temmuz 2021 30 Haziran 2022 tarihleri arasında yapılmış yazının sonundaki tablomuzda da 2015 yılındaki ankete göre 2022 yılında biten anketteki 12 harcama grubundaki değişimler görülmektedir. Kurumun 2023 yılında açıkladığı HP, oranlarının doğruluğu verilerin sağlıklı toplanmadığı ve endeks hesaplaması için eksik giriş yapıldığı meclis tarafından kurulan geçici araştırma komitesi raporlarına da yansıdı. Ne yazık ki komite raporunda sanki hiçbir eksik/yanlış durum tespit edilmedi yazıyormuş gibi bugün itibariyle hiçbir yaptırım ve düzenle olmadı.

Anket çalışması 30 HAZİRAN 2022'de bitti. Yıl 2023 kurumun açıkladığı hayat pahalılığı oranlarının doğruluğuyla ilgili meclis araştırma komitesi kuruluyor raporda açık ve net bir şekilde yanlış uygulamalar ve eksik verilerin olduğu tespiti yapılıyor. Ama tabiri caizse kulak arkası ediliyor yani herhangi bir yaptırım veya düzeltme yok. Tarih ARALIK 2024 hep beraber toplum olarak,

Koro halinde bu sepet yanlış dolayısıyla açıklanan hp rakamları yanlıştır diye feveran ediyoruz...

Nasıl ki gecikmiş adalet, adalet değildir, ülkedeki vergi adaletinden tutunda ekonomik, sosyal tüm planlamalarınızı doğru bir şekilde hayata geçirip hedeflenen sonuçlara ulaşabilmek içinde HANE HALKI BÜTÇE ANKETİ gibi çalışmalar sonucu alınan sonuçlar da gecikmeksizin uygulamaya alınmalıdır. Aksi takdirde, hiç bir anlam ifade etmez fayda yerine zarar verir.

 

Yazımda HP hesaplamasında kullanılan TÜFE endeksinin yani SEPETİN güncelliğini yitirdiğini bu nedenle açıklanan HP. rakamlarının başta asgari ücretliler olmak üzere, ücretleri EŞEL MOBİL kapsamındaki kamu çalışanı/emeklisi ve sigorta emeklilerinin esasen mağdur olduklarını satın alma güçlerinin korunmadığını tablodan yararlanarak madde, madde belirtirsek,

 

1-Tablodan görüldüğü üzere 2022 anketine göre GIDA grubundaki hane harcaması 2015 yılına göre puan olarak 4,5 puan yüzde olarak ise %28,13 arttı. ANCAK HP hesaplaması 2015 yılına göre yapılmaya devam ettiği için düşük ücretliler bunu parasal artış olarak almıyor.

 

2-Sağlık harcamaları ki bunun içinde ilaç masrafları da vardır. 2022 yılı anketinde 2015 yılına göre puan olarak 1,4 puan yüzde olarak ise %42,42 oranında arttı. Yani dar gelirlinin zorunlu olan sağlık harcamaları arttı. 2023 yılında yaşanan sigortalıların reçeteli ilaç almasındaki sıkıntılar ülkede kontrolsüz bir şekilde artan nüfus popülasyonu nedeniyle devlet hastanelerindeki yoğunluğu da dikkate aldığımızda bu düşük gelirli hane halklarının özelden de hizmet almak zorunda kaldığı durumlarında olmasını göz ardı edemeyiz. Bu noktada maddi olarak maaş artışı olarak bunun Eşel mobille maaşlarına yansıtılmadığı da verilere göre fiili bir durumdur.

 

3-Ulaştırma grubunda hane halklarının harcaması 2022 yılı anketinde 2015 yılına göre göre puan olarak 4,8 puan yüzde olarak ise %35,04 oranında arttı. Ülkede toplu taşımacılığın ciddi anlamda yetersiz olduğu, şehirler arası ulaşımın yetersiz ve pahalı olması nedeniyle birçok çalışanın ZEVK İÇİN DEĞİL MECBURİYETTEN işine gidip gelmek için kendi aracını kullanmak zorunda olduğu bilinen bir durumdur. Burada da HP hesaplamaları hala 2015 yılı sepetine göre yapıldığı için özellikle çalışanlar maaş artışı olarak maaşlarına gereken oranlarda yansıtılmadı için mağdurdurlar.

 

4-Çeşitli mal/hizmetler grubunda da hane halklarının harcaması 2022 yılı anketinde 2015 yılına göre göre puan olarak 2,3 puan yüzde olarak ise  %43,4 oranında arttı. Dar gelirlilerinde bütçelerine göre bazı mal ve hizmetleri almak zorundadırlar. Örneğin evin tamiratı veya bozulan bir cihazının tamiri gibi ancak tablodan da görüldüğü üzere HP hesaplamaları hala 2015 yılı sepetine göre yapıldığı için özellikle DÜŞÜK MAAŞLI emekli ve çalışanların maaş artışı olarak maaşlarına eksik yansıtıldığı için mağdurdurlar.

 5-Yukarıdaki 4 madde de 2022 yılı anketinde 2015 yılı hane halkı bütçe harcamaları anketine göre harcama gruplarındaki ARTIŞLARI ve HP. hesaplamasında hala 2015 sepetinin kullanılması nedeniyle özellikle düşük ücretlilerinin maddi olarak mağdur olduklarını bunun nedenin de  EŞEL MOBİL ile maaşlarına yansıyan ücret artışlarının hesaplamada dikkate alınan sepetin güncelliğini yitirmesinden dolayı dolayı olduğunu belirttik.

Tablomuzdan görüldüğü üzere 2022 yılı anketinde 2015 yılı hane halkı bütçe harcamaları anketine göre puan ve oransal olarak en fazla düşüş gösteren 2 gruba baktığımız zaman Eğlence ve Kültür grubunda 6,3 puan ve %70,79 görülürken Lokanta ve Oteller grubunda ise 2,0 puan ve %32,26 oranında düşüş görülmektedir. Bu noktada hükümet edenlere sormak isterim,

İstatistik kurumunun 2022 anketi sonuçlarına göre yayınladığı 7 KASIM 2023 tarihli bültende belirttiği gibi en yüksek gelire sahip %20’lik grup mu? (%43,6’sı)  yoksa en düşük gelire sahip birinci grup mu? (%6,5) lokantalar, oteller, eğlence ve kültür harcamalarından yararlanıyor? Bu 2 grubun düşüşünde ülkedeki büyük çoğunluğun bu gruplara harcama yapacak maddi güçleri olmaması olabilir mi?

Özetle bu ülkede dar gelirliler eziliyor sizin eşel mobille ücretleri düzenliyoruz, şu kadar hp verdik bu kadar hp verdik söylemleriniz hiçbir anlam taşımıyor..

Çünkü gelir düzeyi düşük olanlarla ki her geçen gün bu ülkede eskinin orta direk olarak nitelendirebileceğimiz kesimleri de satın alma güçleri maaşları döviz bazında artmış olmasına rağmen gerilediği için otel, lokanta eğlence gibi harcamalarını  yada bitirmelerine veya minimum seviyeye çekmelerine neden oldu. Gelir düzeyi yüksek olanların geliri ise böyle bir durumu/gailesi yoktur.

Sizlerin gailesi nedir acaba? Tamamdır yani bu ülkede gelir dağılımı? Veya vergi adaleti?

Nuh nebinin zamanından kalma sepetinizle hesapladığınız hp ile verdiğiniz artışlarla

bunu sağladığınızı mı zannedersiniz?

Ücretlilerin maaş artışı değil sadece ve sadece SATIN ALMA GÜCÜNÜN korunması için zamanında hayata geçirilen EŞEL MOBİL sistemini bile HP hesaplamalarında dikkate alınan SEPETİN GÜNCELLENMEMESİ nedeniyle gelir dağılımını bozuyorsunuz, yetmezmiş gibi! tabiri caizse tabuta son çiviyi de 2025 yılına yönelik EŞEL MOBİL sistemini sulandırmak için atmaya çalıştığınız adımla çakıyorsunuz...