Kıbrıs Türk İşverenler Sendikası, işletmelerin işe devamını sağlayacak, yeniden yapılandırmalar ve piyasaya yeni kredi sağlanmasının teşvik edilmesi adına bankaların reel kredi büyüme hedeflerinin olabilecek en yüksek seviyeye çekilmesi ve yeniden belirlenmesi gerektiğini kaydetti.
Kıbrıs Türk İşverenler Sendikası Başkanı Hasan Sungur yazılı açıklamasında, koronavirüs salgını nedeniyle ekonomide yeniden çarkların dönmeye başlaması için minimum 12 ay geçmesi gerektiğini ve reel sektörün iş hacminin minimum yüzde 50 oranında düşeceğini öngördüklerini kaydetti.
Bu bağlamda bir dizi öneri listesi hazırladıklarını ve bu paketinin Başbakan’a sunulduğunu ifade eden Sungur, bu süreçte özellikle bankaların tutumunun son derece önemli olduğunu, rekabet ortamının bozulmadan, bankaların da ayakta kalabileceği ancak küçülen ekonomide yine tek destek kapısı olan bankaların bu süreçte vereceği desteğin son derece önemli olduğuna işaret etti.
Ekonomide yeniden çarkların dönmeye başladığı yeni bir haftaya başlarken özellikle yap-sat sektörü başta olmak üzere inşaat ve emlak sektörünün önünün açılmasının ekonominin yeniden ivme kazanması adına son derece önemli olduğunu ifade eden Sungur, uzmanlara göre hizmet sektörünün kendine gelebilmesinin epey zaman alacağını, bu süreçte ekonomideki boşluğun inşaat ve emlak sektörü ile doldurulması gerektiğini kaydetti.
Sungur, ekonomide yeniden çarkların dönmeye başlaması için minimum 12 ay geçmesi gerektiğini ve reel sektörün iş hacminin minimum yüzde 50 oranında düşeceğini öngördüklerini ifade ederek, iş hacminin düşüşünün, sektörel temelde değişkenlik göstereceğine inanç belirtti.
Ekonomide akışkanlığın durması ve her türlü dış kaynak girişinde yaşanacak noksanlıkların da göz önünde bulundurulduğunda, reel sektörün bu dönemde karlılık beklentisi olmadığını ifade eden Sungur, sendika tarafından “ekonominin devamlılığı için” hazırlanan önerileri şöyle sıraladı:
“Reel Sektöre ait tüm kredilerin (BCH, KMH, SPOT, TAKSİTLİ), taksitlerinin ve/veya faizlerinin ve/veya anapara ödemelerinin, yeniden yapılandırılmak sureti ile 12 ay ödemesiz ve istenmesi durumunda maksimum 60 ay vadeli olacak şekilde taksitlendirilmesi için Bakanlar Kurulunun karar üretmesi,
Orta ve büyük ölçekli şirketlere, ötelenen çeklerini ve maaş ödemlerini yapabilmeleri için 12 ay ödemesiz ve 24 ay vadeli ‘’işe devam kredi destek paketi’’ oluşturulması gerekmektedir. Konu kredi paketinin, grup şirketlerin yıllık bilançolarının % 20’sini aşmayacak şekilde veya en son 9 ayda ödedikleri toplam çek ve maaş miktarı dikkate alınarak oluşturulması ve ivedilikle uygulamaya konulması için Bakanlar Kurulunun karar üretmesi,
Uygulamaya konulacak tüm yeni kredilerin ve yeniden yapılandırılacak olan mevcut kredilerin, borç faizi oranlarının yabancı parada; aktif büyüklüğü en yüksek ilk 10 bankanın hâlihazırda müşterilere mevduat için ödediği YP faiz ortalaması + 4 puanı geçmemesi, TL kredilerde ise aktif büyüklüğü en yüksek ilk 10 bankanın hâlihazırda müşterilere mevduat için ödediği TL faiz ortalaması + 5 puanı geçmemesi ve konu iki oranın üst limit olarak belirlenmesi hususunda Bakanlar Kurulunun karar üretmesi,
Özel bankalarınbüyük ölçekli şirketlere kullandırdıkları kredi limitleri, Bankacılık Yasası tahtında belirlenen kurallar sebebiyle öz sermayelerinin % 25’ini aşamamaktadır. Bu durum şu an geliri olmayan ve 12 ay için de minimum gelirle ve/veya ciro ile çalışmayı öngören konu işletmelerin, satış yapıp kredilerinde küçülmeye gidemeyecekleri sebebi ile likiditeye ulaşmalarına engeldir. Özel bankaları kısıtlayan bu limitin, pandeminin ekonomi üzerindeki etkileri geçene kadar, her banka için 8 firmayı geçmeyecek şekilde öz sermayelerinin % 40’ı oranında revize edilmesi hususunda Bakanlar Kurulunun karar üretmesi.
Bu önlemler doğrultusunda; işletmelerin işe devamını sağlayacak ekonomik önlemlerin uygulayıcısı olacak bankaların desteklenmesi adına, ‘’işe devam kredi destek paketi’’ adı altında orta ve büyük ölçekli gruplara sağlanacak krediler için Bakanlar Kurulu tarafından KGF kefaleti sağlanması için karar üretilmesi gerektiği görüşündeyiz.
Buna ek olarak, yeniden yapılandırmalar ve piyasaya yeni kredi sağlanmasının teşvik edilmesi adına; bankaların reel kredi büyüme hedeflerinin olabilecek en yüksek seviyeye çekilmesi ve yeniden belirlenmesi gerekmektedir. Yeniden belirlenecek reel kredi büyüme hedeflerini tutturan ve/veya geçen bankalara; yabancı para ve TL zorunlu karşılık faiz oranlarına aktif büyüklüğü en yüksek ilk 10 bankanın hâlihazırda müşterilere mevduat için ödediği YP ve TL faiz ortalaması kadar faiz verilmesinin uygun olacağı düşüncesindeyiz. Merkez Bankası’na yatırmak durumunda oldukları TMSFİF oranının 1 yıl süre ile yüzde sıfır olarak uygulanmasının ve bu hususta Bakanlar Kurulu tarafından karar üretilmesinin uygun olacağı görüşündeyiz.”