Conte bugün Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella ile görüşerek istifasını sundu. Görüşmenin ardından cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada "Başbakan Conte, liderliğini yaptığı hükümetin istifasını sundu. Cumhurbaşkanı, karar verme hakkını saklı tutarak hükümetten mevcut işlerin idaresi için görevde kalmasını istedi" denildi.
Açıklamaya göre yeni hükümet kurulması ihtimallerini görüşmek için istişareler yarın başlayacak.
Böylece İtalya'da cumhuriyet ilanından sonra 75 yılda kurulan 66. hükümet de, 509 gün sonra düşmüş oldu.
Mevcut hükümet krizi, İtalya'da 85 binden fazla can kaybına yol açan koronavirüs pandemisi ve 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana görülen en ağır ekonomik durgunluğun ortasında yaşanması açısından istikrarsızlık endişelerine yol açıyor.
Krizi eski başbakan Renzi tetikledi
Giuseppe Conte'yi istifaya götüren süreç, eski başbakanlardan Matteo Renzi'nin liderliğindeki Yaşayan İtalya Partisi'nin koalisyon hükümetinden desteğini çekmesiyle başladı. Renzi, Avrupa Birliği'nden gelen 209 milyar euro'luk pandemi yardım fonunun yönetimi başta olmak üzere Conte ile birçok konuda anlaşmazlık yaşadıkları gerekçesiyle 13 Ocak'ta hükümetten çekilmişti.
Hükümetin büyük ortakları popülist 5 Yıldız Hareketi ile merkez soldaki Demokratik Parti'ydi. Yıllardır Demokratik Parti içinde siyaset yapan eski Başbakan Matteo Renzi, koalisyon hükümetinin kurulmasının ardından Demokratik Parti'den ayrılarak Yaşayan İtalya Partisi'nin kurmuştu. Yaşayan İtalya, sol kanattaki Özgürler ve Eşitler Partisi ile birlikte koalisyonun küçük ortaklarındandı.
Yaşayan İtalya'nın ayrılmasıyla koalisyon hükümeti, parlamentonun iki kanadından biri olan Senato'da mutlak çoğunluğu kaybetmişti. Parlamentoda geçen hafta yapılan güven oylamalarında hükümet, Yaşayan İtalya'nın çekimser kalması sayesinde basit çoğunluğa ulaşabilmişti.
Conte hükümeti, mutlak çoğunluğu kaybetmesi ve Senato'daki her oylamada Yaşayan İtalya'nın pozisyonunun kritik hale gelmesi nedeniyle çıkış yolu arayışındaydı. Conte, hükümete destek verecek "sorumluluk sahibi" senatör arayışına ağırlık vererek istifadan kaçınmaya çalıştı. Ancak bu arayışın sonuç vermemesi üzerine dün akşam istifa kararını açıkladı.
3. Conte hükümeti ihtimali
Başbakan Conte'nin istifasının ardından en olası görülen senaryolar arasında ilk sırada yine Giuseppe Conte tarafından yeni bir hükümet kurulması yer alıyor. Conte'nin daha geniş katılımlı bir hükümet formülü bulmaya çalışacağı, bu hükümete merkez-sağ ve Yaşayan İtalya'dan da destek arayacağı öngörülüyor.
Bu seçenek gerçekleşirse Conte, 2018 seçimlerinden sonra kurulan üç hükümetin de başbakanlığını yapmış olacak. Conte herhangi bir partiye bağlı olmasa da 5 Yıldız Hareketi'ne yakınlığıyla biliniyor.
Conte ilk olarak 2018'de 5 Yıldız Hareketi'nin aşırı sağcı Lig ile kurduğu koalisyona başbakanlık yapmış, bu hükümet de 461 gün sonra sona ermişti.
Giuseppe Conte veya başka bir ismin liderliğinde geniş katılımlı bir ulusal birlik hükümeti kurulması seçeneğine muhalefetteki Haydi İtalya'nın lideri Silvio Berlusconi de sıcak bakıyor.
AB destekçisi partilerden oluşacak geniş katılımlı bir koalisyon ihtimali İtalyan basınında Avrupa Komisyonu Başkanı'nın adıyla "Ursula koalisyonu" olarak anılıyor.
İlk kadın başbakan gelebilir
Üzerinde durulan bir başka olasılık da teknokrat hükümeti kurulması. İtalyan basınında olası bir teknokrat hükümetinin başbakanlığı için eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi ve İtalya Anayasa Mahkemesi Başkanı Marta Cartabia'nın da adı geçiyor. Bu son ihtimal gerçekleşirse Cartabia ülkenin ilk kadın başbakanı olacak.
Mevcut parlamentoda bir çoğunluk formülü üzerinde anlaşma sağlanamazsa erken seçimler gündeme gelecek. Berlusconi'nin liderliğindeki Haydi İtalya'nın halen ittifak içinde olduğu aşırı sağcı Lig ve İtalya'nın Kardeşleri partileri erken seçimlere gidilmesi çağrısı yapıyor. Anketler olası bir erken seçimi bu üç partinin yer aldığı sağ ittifakın kazanacağını gösteriyor.
Öte yandan erken seçim ihtimali, hem mevcut iktidar partilerinin kaybetmesi beklentisi nedeniyle, hem de siyasi takvim kısıtlamaları ve pandemiyle alakalı lojistik sıkıntılar yüzünden şimdilik düşük olasılık olarak değerlendiriliyor.