Geçen yıl 838 milyon TL artı veren kamu maliyesi, 2024 Ağustos ayı sonu itibarıyla 4 milyar 122 milyon TL açık verdi. 2023 yılında kamu maliyesine Türkiye’den 664 milyon TL kaynak sağlanırken, 2024’ün ilk 8 ayında yeterli kaynak gelmedi, bu rakam sadece 20 milyon TL’de kaldı.
Serap ŞAHİN
Geçen yıl 838 milyon TL artı veren kamu maliyesi, 2024 Ağustos ayı sonu itibarıyla 4 milyar 122 milyon TL açık verdi. 2023 yılında kamu maliyesine Türkiye’den 664 milyon TL kaynak sağlanırken, 2024’ün ilk 8 ayında yeterli kaynak gelmedi, bu rakam sadece 20 milyon TL’de kaldı.
Konuyu gündeme taşıyan Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Milletvekili Devrim Barçın, 2023 ve 2024 yıllarının Ağustos ayı sonunda kamu maliyesi arasında ciddi farklar olduğuna dikkat çekerek, plansız ve liyakatsız yönetimin kamu maliyesini batma noktasına getirdiğini belirtti.
Barçın, ekim ayında kamu maliyesinin, haziran ayında alınan 880 milyon TL ve 26 milyon 700 bin dolarlık iç borç ödemesinin yaklaşmakta olduğuna da dikkat çekti. Türkiye ile kurulan sağlıksız ilişkiler sonucunda kamu maliyesinin tarihi bir açıkla karşı karşıya kaldığını belirten Barçın, “resmen iflas bayrağını çekme noktasına gelmiş bulunuyoruz” dedi.
Kamu maliyesinde oluşan açığı YENİDÜZEN’e yorumlayan Ekonomist Yazar Ödül Muhtaroğlu da enflasyon ve hayat pahalılığının yükselmesiyle Hükümetin tedbir almamasını eleştirerek, bütçe açığının yılsonunda daha da büyüyebileceğini kaydetti.
Ekonomist Ayşem İyikal ise ülkenin en büyük sorunlarından birinin yüksek enflasyon olduğunu vurguladı. Asgari ücret artışlarının da ekonominin dengesini bozduğunun altını çizen İyikal, “Çözüm olarak 1 yıl hayat pahalılığı ertelenebilir. Hayat pahalılığı verilince, özel sektör maaş ödeyebilmek için fiyatları artırmak zorunda kalıyor, bu da enflasyona sebep oluyor. Güney ile kuzey arasındaki makas da çok açıldığı için, kaçak işçiye ve kayıt dışı ekonomiye yönelim oluyor. Zincirleme bir krize doğru giriyoruz.” açıklamalarında bulundu.
Öte yandan kamu maliyesinde oluşan açık ile ilgili YENİDÜZEN, Maliye Bakanı Özdemir Berova’yı aradı ancak Bakanlar Kurulu’nda olduğu gerekçesi ile sorulara yanıt alınamadı.
CTP Milletvekili Devrim Barçın:
“Kamu maliyesini batırdılar”
“Kamu maliyesini batırdılar” diyen Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Milletvekili Devrim Barçın, 2023 yılı ile 2024 yılı Ağustos ayı sonundaki kamu maliyesi arasındaki büyük farkın, plansız ve liyakatsız yönetim sonucu ortaya çıktığını vurguladı.
Devrim Barçın, geçtiğimiz yılın aynı döneminde kamu maliyesinin 838 milyon TL artıda olduğunu hatırlatarak, 2024 Ağustos ayı sonu itibarıyla kamu maliyesinin 4 milyar 122 milyon TL açık verdiğine dikkat çekti. Bu büyük farkın, kamu maliyesindeki kötü yönetimin bir sonucu olduğunu söyledi.
Barçın ayrıca, Türkiye’den gelen mali desteğin de ciddi bir şekilde azaldığını belirtti. 2023 yılında kamu maliyesine 664 milyon TL kaynak sağlanırken, 2024’ün ilk 8 ayında bu rakamın sadece 20 milyon TL’de kaldığını ifade etti.
Barçın, bu durumun maliyetin ciddi bir sorun olduğunu gösterdiğini vurguladı ve Maliye Bakanlığı’nın bu konuda derhal açıklama yapması gerektiğini kaydetti.
“İç borç ödemeleri kapıda”
Barçın, ekim ayında kamu maliyesinin, haziran ayında alınan 880 milyon TL ve 26 milyon 700 bin dolarlık iç borç ödemesinin yaklaşmakta olduğuna da dikkat çekti.
CTP Milletvekili Barçın, mevcut mali yönetimi “plansız, programsız ve liyakatsız” olarak nitelendirdi. Türkiye ile kurulan sağlıksız ilişkiler sonucunda kamu maliyesinin tarihi bir açıkla karşı karşıya kaldığını belirten Barçın, “resmen iflas bayrağını çekme noktasına gelmiş bulunuyoruz” dedi.
Ekonomist Yazar Ödül Muhtaroğlu:
“Yılsonunda bütçe açığı daha da büyüyebilir”
Ekonomist Yazar Ödül Muhtaroğlu, özellikle son dönemlerde enflasyon ve hayat pahalılığı oranlarının yüksek seyrettiğini vurgulayarak, hükümetin bu sorunları çözmek adına herhangi bir tedbir almadığını belirtti. Muhtaroğlu, hayat pahalılığı oranlarının kamuya ve asgari ücretliye bu yıl üç kez uygulanmasının kamu bütçesine ciddi bir yük getirdiğini söyledi, “ancak çalışanlar, emekliler ve asgari ücretliler bu şekilde pahalılık karşısında korunabildi.” dedi.
Muhtaroğlu, “Bu ay sonunda %19.19'luk bir hayat pahalılığı kamu çalışanlarına, emeklilere ve sosyal sigorta emeklilerine ödenecek. Bu oran, hükümetin öngörüsüzlüğü nedeniyle kamu bütçesinde önemli bir gider oluşturuyor. Hükümet enflasyonla mücadeleyi ana gündem maddesi yapmadığı için bütçe açıkları büyüyor.” dedi.
Ağustos sonu itibariyle bütçe açığının 4 milyar 122 milyon TL'ye ulaştığını hatırlatan Muhtaroğlu, “Bütçe açığı 4 milyarı geçti. Haziran ayında yapılan 880 milyon TL ve 26 milyon dolar borçlanmaların geri ödemeleri önümüzdeki aydan itibaren başlayacak. Bu ödemeler bütçe açıklarını daha da büyütecek.” ifadelerini kullandı.
Muhtaroğlu, “Geçtiğimiz aylarda borçlanma yapıldı. Haziran ayında 880 milyon TL ve 26 milyon dolarlık borçlanmalar yapıldı. Bu borçların geri ödemeleri başlıyor. Dolayısıyla bu bütçe açıkları daha da büyüyebilir” diye konuştu.
Ekonomik protokolde yer alan kaynakların ülkeye olması gereken kadar gelmediğine işaret eden Muhtaroğlu, “Türkiye ile imzalanan ekonomik protokolde gelmesi gereken kaynakların önemli bir kısmı henüz ulaşmadı. Hükümet bu konuda endişe yaşıyor. Acaba bu protokolde yerine getirilmesi gereken ödevler yapılmadığı için mi bu kaynaklar gelmiyor?” sorusunu sordu.
Savunma harcamalarına da değinen Muhtaroğlu, “Protokolün önemli bir kısmını savunma harcamaları oluşturuyor ama oradan da istenilen düzeyde bir katkı gelmiyor.” dedi.
Kıbrıslı Rumların kuzeydeki alışverişlerinin azaldığını belirten Muhtaroğlu, “Özellikle Kıbrıslı Rumların kuzeyden yaptıkları alışverişler, piyasanın pahalı olmasından dolayı azalmış gibi görünüyor. Güneyden alışveriş yapan insanlarımızın sayısında da artış var. Birçok üründe, güney Euro kullanmasına rağmen bizden daha ucuz hale geldi. İnsanlar artık sadece et almaya değil, birçok ürünü almak için güneye geçiyorlar” şeklinde konuştu.
“Bütçe açıkları artmaya devam edecek”
Muhtaroğlu, “Kuzey’de harcanan para azalınca, devlet de bu harcamalardan elde edeceği gelirlerden mahrum kalıyor. Aynı şekilde Kıbrıslı Rumların buraya gelip yaptığı harcamalar da azalıyor, bu da katma değer vergisi ve fiyat istikrar fonu gelirlerinde düşüş anlamına geliyor” diyerek, Hükümetin tasarruf yapmadığını ve kurultaya yönelik harcamaların da bütçeye ek yük getirdiğini kaydetti. Muhtaroğlu,“Devletin maliyesinin borçlanması, yılsonuna doğru 13’üncü maaşların ödenmesiyle birlikte daha da artabilecek potansiyelde.” dedi.
Ekonomist Ayşem İyikal:
“Ülkemizde en büyük sorun yüksek enflasyon”
Ekonomik dengelerin sağlanması açısından kamuya önemli roller atfedildiğini ancak Kamu maliye açıklarının ekonomik istikrarsızlıklara neden olduğuna dikkat çeken Ekonomist Ayşem İyikal, bütçe açıklarının özellikle ekonominin en büyük sorunlarından biri olduğunu kaydetti.
Bütçe açıklarının başlıca nedeni olarak kamu harcamalarında kaynak tahsisinde etkinliğin sağlanamaması, vergiler açısından istenen tahsilâtın sağlanamaması olduğuna vurgu yapan İyikal, “Ülkemizde ise en büyük sorun yüksek enflasyondur. Enflasyondan kaynaklanan maaş giderlerindeki artışı durağan seyreden döviz kaynaklı gelirler karşılayamıyor. Döviz yerinde sayarken, enflasyon artmaya devam ediyor.” ifadelerini kullandı.
Asgari ücret artışlarının da ekonominin dengesini bozduğunun altını çizen İyikal, “Çözüm olarak 1 yıl hayat pahalılığı ertelenebilir. Hayat pahalılığı verilince, özel sektör maaş ödeyebilmek için fiyatları artırmak zorunda kalıyor, bu da enflasyona sebep oluyor. Güney ile Kuzey arasındaki makas da çok açıldığı için, kaçak işçiye ve kayıt dışı ekonomiye yönelim oluyor. Zincirleme bir krize doğru giriyoruz.” açıklamalarında bulundu.