Serap ŞAHİN
Tüp gaz, elektrik, akaryakıt ve temel tüketime gelen zamlar hizmet sektörünü de etkiledi. Maliyeti artan sektörler fiyat artışına gitti. YENİDÜZEN’e konuşan sektör temsilcileri hükümetin destek vermesi gerektiğini vurguladı.
Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Kamacıoğlu; yapılan zamlarla ilgili girdi maliyetlerinin arttığını, döviz bazlı rekabetin zorlaştığı bir durumda işçi bulmada da sıkıntılar yaşandığını belirtti. “Bütün fabrikalar, bütün sanayi sektörü çalışıyor ama hepsi mutsuz” dedi. Kamacıoğlu, devletin çok hızlı bir şekilde sanayi sektörüne farklı bir gözle bakıp destek vermesi gerektiğinin altını çizdi.
Restorancılar Birliği (RES-BİR) Başkanı Arif Bayraktar, “Elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz ama biz bu memlekette artık ümidimizi kaybettik” dedi. Zamlar nedeniyle müşteri olmadığını belirten Bayraktar, restoranların dolu göründüğünü ancak para kazanmadıklarını söyledi. Bayraktar, yaz mevsiminden sonra dövizin de patlamasıyla kapanmalar yaşanacağını belirtti.
Sürekli fiyatların değiştiğini ve yetişemediklerini belirten Marketçiler Birliği Başkanı Fuat Nalcıoğlu, “Tüccardan gelen fiyatları uygulama konusunda büyük sıkıntılar çekiyoruz, uygulayamıyoruz” dedi. Ürünleri daha düşük fiyata satıp, daha pahalıya aldıklarını kaydeden Nalcıoğlu, market sektörünün bu nedenle ciddi sıkıntılar yaşadığını söyledi.
Maliyet artışlarının fiyatlara yansıdığını belirten Kıbrıs Türk Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner ise, sektörde rekabet edilebilirliğin azaldığını kaydetti. Geçen seneye göre, özellikle yabancı turistte düşüş öngörüldüğüne dikkat çeken Çağıner, “Otellerin zamlar karşısında koyduğu yeni fiyatlar Avrupalının satın alma gücünün üstüne çıkıyor” dedi.
Üst üste gelen zamların esnafı etkilediğine işaret eden Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası Başkanı Mehmet Ali Ardıç da, hayatın yüzde 70 daha pahalı olduğunu söyledi. Esnafın elektrikten suya tüm maliyetlerinin arttığına dikkat çeken Ardıç, işlerde artış olmadığını belirtti. Hükümetin sektörlere destek vermesi gerektiğini kaydeden Ardıç, “Maalesef devletten bir destek yok” dedi.
Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Kamacıoğlu
“Bütün fabrikalar, bütün sanayi sektörü çalışıyor ama hepsi mutsuz”
Sanayi sektörünün çok ciddi sıkıntılar içinde olduğuna işaret eden Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Kamacıoğlu; yapılan zamlarla ilgili girdi maliyetlerinin arttığını, döviz bazlı rekabetin zorlaştığı bir durumda işçi bulmada da sıkıntılar yaşandığını belirtti. “Bütün fabrikalar, bütün sanayi sektörü çalışıyor ama hepsi mutsuz” diyen Kamacıoğlu, kısır bir döngü içerisine girildiğini kaydetti. Kamacıoğlu, “Üretip satıyoruz ama bunun karşılığını yerine koymak çok zorlaştı” dedi, devletin çok hızlı bir şekilde sanayi sektörüne farklı bir gözle bakıp destek vermesi gerektiğinin altını çizdi. Kamacıoğlu, ülkenin temel direğinin üretim olduğuna dikkat çekerek, üretimin zamlanması durumunda, pahalılığın da o derecede artacağını belirtti. Konuyla ilgili yetkililerle görüşmeler içerisinde olduklarını ifade eden Başkan Ali Kamacıoğlu, “İnşallah sesimizi duyurabiliriz, gerekli olan teşvik ve destekleri alarak üretimimizi koruruz” şeklinde konuştu.
Restorancılar Birliği (RES-BİR) Başkanı Arif Bayraktar
“Dövizin de patlamasıyla kapanmalar yaşanacak”
“Bugüne kadar devlet ne önlem almış bunu onlara sormak lazım. Biz artık linç yemekten ve gazetelere demeç vermekten yorulduk. 4-5 senedir aynı demeçleri veriyoruz, hiçbir şey değişmedi. Bu saatten sonra da değişeceğine inanmıyorum” ifadelerine kullanan Restorancılar Birliği (RES-BİR) Başkanı Arif Bayraktar, “Elimizden geleni de yapmaya çalışıyoruz ama biz bu memlekette artık ümidimizi kaybettik” dedi.
Zamlar nedeniyle müşteri olmadığını belirten Bayraktar, restoranların dolu göründüğünü ancak para kazanmadıklarını söyledi. Yaz mevsiminden sonra dövizin de patlamasıyla kapanmalar yaşanacağına işaret eden RES-BİR Başkanı Arif Bayraktar, şunları kaydetti:
“Bir şekilde ayakta kalan kalıyor. Boşu boşuna bir çaba içerisinde, geminin altı suya değmez ya işte öyle kürek çekiyoruz. Bir yere gittiğimiz yok”
Marketçiler Birliği Başkanı Fuat Nalcıoğlu:
“Tüccardan gelen fiyatları uygulama konusunda büyük sıkıntılar çekiyoruz”
Sürekli fiyatların değiştiğini ve yetişemediklerini belirten Marketçiler Birliği Başkanı Fuat Nalcıoğlu, “Tüccardan gelen fiyatları uygulama konusunda büyük sıkıntılar çekiyoruz, uygulayamıyoruz” dedi. Ürünleri daha düşük fiyata satıp, daha pahalıya aldıklarını kaydeden Nalcıoğlu, market sektörünün bu nedenle ciddi sıkıntılar yaşadığını belirtti. Market sektöründe yoğun bir rekabet olduğuna işaret eden Nalcıoğlu, “Ülkede ihtiyacın üzerinde market var dedi.” Fiyat artışlarının enflasyon oranında olduğunu ifade eden Nalcıoğlu, “Hükümet elinden geleni yapıyor, hayat pahalılığını vererek dengeliyor. Arada olan bize oluyor” şeklinde konuştu. Nalcıoğlu, küçük marketlerin ayakta kalmak için zorlandıklarını kaydetti.
Kıbrıs Türk Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner
“Rekabet edilebilirlik azaldı”
Maliyet artışlarının fiyatlara yansıdığını belirten Kıbrıs Türk Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner, sektörde rekabet edilebilirliğin azaldığını kaydetti. Geçen seneye göre, özellikle yabancı turistte düşüş öngörüldüğüne dikkat çeken Çağıner, “Otellerin zamlar karşısında koyduğu yeni fiyatlar Avrupalının satın alma gücünün üstüne çıkıyor” dedi. Yapılan piyasa zamlarının hayat pahalılığını arttırdığına dikkat çeken Dimağ Çağıner, “Hayat pahalılığı ve asgari ücret zammı bize negatif olarak geri geldi” ifadelerine yer verdi.
Çağıner, hayat pahalılığı ve ona endeksli artan asgari ücretle enflasyonun tetiklendiğini kaydetti. Son yapılan hayat pahalılığı ve asgari ücret zammının ülkede gereksiz bir enflasyon etkisi yarattığını belirten Çağıner, “Enflasyonla mücadele etmenin yöntemini bulmak lazım” dedi. Artan hayat pahalılığını maaşlara yansıtmanın çözüm olmadığına işaret eden Çağıner, denetimleri sıklaştırmak, temel tüketim maddelerini ucuzlatmak gibi önlemler alınması gerektiğini belirtti. Çağıner şunları kaydetti:
“Hayat pahalılığını kontrol etmemiz lazım, temel tüketim ihtiyaçlarını ucuzlatmak ve denetimleri arttırmamız lazım ve bununla beraber de enflasyonu düşürecek önlemler alınması lazım. Sürekli olarak zam yaparak ve hayat pahalılığını maaşlara yansıtarak daha fazla enflasyon tetikleniyor. Zam yapmayın enflasyon düşecek demiyorum. Bunun için bir mücadele lazım ve Hükümetin bu konuda birden fazla enstrüman kullanması gerekiyor.”
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası Başkanı Mehmet Ali Ardıç
“Elektriğe gene yüzde 15 zam yapıldı. Bunun sorumlusu kimdir, esnaf mı?”
Üst üste gelen zamların esnafı etkilediğini kaydeden Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası Başkanı Mehmet Ali Ardıç, hayatın yüzde 70 daha pahalı olduğunu söyledi. Esnafın elektrikten suya tüm maliyetlerinin arttığına dikkat çeken Ardıç, işlerde artış olmadığını belirtti. Hükümetin sektörlere destek vermesi gerektiğini kaydeden Ardıç, “Maalesef devletten bir destek yok” dedi.
Ardıç, hükümetin bu konuda ciddi kararlar alarak, esnafa ve sanayiciye destek vermesi gerektiğini kaydetti.
Sigorta primlerinin konuşulduğunu ancak bir türlü açıklanmadığını dile getiren Ardıç, “Bu konuda destek daha çıkmadı. Sigorta yatırımlarının ücretleri çok yüksek. Biz bile kırsal kesimlerdeki üyelerimize üyelik aidatlarını daha düşük alıyoruz. Bu şekilde üyemize destek oluyoruz. Lefkoşa’daki bir kuaförle herhangi bir köydeki kuaförü aynı kıyasta tutmuyoruz. Ama hükümet sigortalardan hiçbir destek vermiyor ve bu esnafı çok zor durumda bırakıyor” şeklinde konuştu.
“Zamsız günümüz de yok” diyen Ardıç şunları kaydetti:
“Elektriğe gene yüzde 15 zam yapıldı. Bunun sorumlusu kimdir, esnaf mı? 146 personel istihdam ediyorlar ve maliyetini halka yansıtıyorlar. Onun için zamlara da karşıyız. Ciddi önlemler alınmalı ama maalesef hükümet hep halktan ve esnaftan bir şeyler bekliyor. Kendilerinden feragat etmiyor. Yavaş yavaş birçok esnaf dükkânını kapatıyor. Birçok iş yeri kapandı. Yiyecek içecek sektörü, küçük büfelerde yüzde 70’e varan kapanmalar oluyor. Bunun akabinde açılmalar oluyor. Danışmanlık, emlak bürosu falan açılıyor. İş yerleri el değişiyor, Türkiye’den gelenler burada iş yapmaya çabalıyor. Türkiye’deki siyasiden usananlar Kıbrıs’a akın etmeye başladı. Ama buradaki pasta da küçük bir pasta ve zor bir durumla karşı karşıyayız.”