Uzm. Klinik Psikolog Güncel Masaroğulları
Kıskançlık insanın doğasında var olan ve yaşamın her döneminde ortaya çıkan bir duygudur. Özellikle çocukluk döneminde kardeş doğumuyla su yüzüne çıkan bu duygu, aslında çok sevilen anne ve babayı yeni doğan bebekle paylaşmak istememekten kaynaklı ortaya çıkmaktadır. Çocuklar aileye yeni katılan bebekten ötürü artık eskisi kadar sevilmediğini düşünmekte ve kıskanmaktadırlar.
KISKANÇLIKTA ÇOCUKLARIN DAVRANIŞLARI
Kimi çocuklar kardeşlerine duydukları kıskançlığı açık bir şekilde ifade ederken, kimileri kıskançlık duygularını gizler. Kıskandıklarını açıkça gösteren çocuklar kardeşlerine zarar vermeye çalışabilirler. Örneğin, bebeği çimdikleyip ağlatabilirler, daha da ileriye giderek küçük kardeşe ciddi zararlar vermeye çalışabilirler. Kimi çocuklar ise duydukları kıskançlığı kardeşleri yerine oyuncaklarına yöneltirler. Oyuncaklarını tekmeleyebilir, onlara hakaret edebilirler. Bazı çocuklar ise, hiçbir şekilde ne kardeşlerine zarar verirler ne de duydukları kıskançlığı oyuncaklarına yansıtırlar. Aksine, kardeşlerine aşırı sevecen davranırlar. Fakat, çocuk, küçük kardeşini kıskanmadığından değil anne babasının sevgisini kaybetmekten korktuğundan ve duyduğu kıskançlığı belli ederse ebeveynlerinin ondan tamamen uzaklaşacağını düşündüğünden duygularını içe atarlar.
ÇOCUĞUNUZA BU SÜREÇTE NASIL YARDIMCI OLABİLİRSİNİZ?
Çocuğunuzu bu duruma bebek doğmadan önce hazırlamaya başlayın. Yapacağınız değişiklikleri bebek doğmadan önce yaparak çocuğunuzun duruma alışmasını sağlayın. Eğer çocuğunuzun odasını bebek odası yapmayı düşünüyorsanız, çocuğun odasını bebek doğmadan önce değiştirmenizde fayda vardır. Böylece, çocuk kendi odasına alışmış ve yeni gelen kardeşten ötürü odadan atıldığı, dışlandığı ve sevilmediği düşüncesine kapılmamış olur. Bunun yanında, bebeğiniz doğar doğmaz, çocuğunuzu kreşe veya okula başlatmamanızda fayda vardır. Eğer böyle bir düşünceniz varsa bebek doğmadan en az 4-5 ay önce okula başlatmanız daha doğru olacaktır. Böylece çocukta “istenmiyorum, eskisi kadar sevilmiyorum” gibi olumsuz düşüncelerin pekişmesini engellemiş olursunuz.
ÇOCUĞUNUZU İLGİSİZ BIRAKMAYIN
Bebek sürekli ilgi isteyecektir. Anne bebeğini emzirirken, uyuturken, muhakkak büyük çocukla bir başkası ilgilenmelidir. Özellikle, anne bebekle ilgilenirken baba da diğer çocukla ilgilenirse, çocuk aileye yeni katılan bebeğin varlığına daha kolay alışacak ve onu kabullenmesi kolaylaşacaktır. Bebek uyuduğu zaman anne olarak muhakkak diğer çocuğunuzla ilgilenin, ona zaman ayırın, onu ne kadar çok sevdiğinizi hem sözlerinizle hem de davranışlarınızla gösterin.
ÇOCUĞUNUZA SORUMLULUKLAR VERİN
Çocuklar kendi bebeklik dönemlerinden bahsedilmesinden hoşlanırlar. Bu yüzden çocuğunuza, sen de kardeşin gibi minik bir bebekken konuşamıyordun, kendi ihtiyaçlarını kendin karşılayamıyordun, bakıma muhtaçtın ve isteklerini sadece ağlayarak ifade edebiliyordun şeklinde çocukluğunu anlatabilirsiniz. Böyle bir süreçten kendisinin de geçtiğini, ona da aynı şekilde bakıldığını bilmek çocuğu sevindirecek ve rahatlatacaktır. Bunun yanında yaşına uygun sorumluluklar vermekten kaçınmayın. Bebeğin biberonunu getirebilir misin lütfen? şeklinde kolay görevler verin. Yaptıktan sonra teşekkür edin, takdir edin ve kendiyle gurur duymasını sağlayın.
YAPMAMANIZ GEREKENLER
Kesinlikle onu kardeşiyle kıyaslamayın. Şaka dahi yapmayın. O senden daha sevimli gibi sözler sarfetmeniz çocuğun olumsuz düşüncelerini pekiştirecek ve kıskançlığını artıracaktır. Ayrıca, kıskanmasın diye her istediğini de yapmayın, istediği her davranışı sergilemesine izin vermeyin. Kardeşi olmadan önce nasıl disiplin uyguluyorsaydınız aynı şekilde devam edin. İstediği her oyuncağı almayın veya sürekli mutlu olsun düşüncesiyle ona hediyeler almayın. Böyle davranmanız, çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkileyecek, hem doyumsuz hem de söz dinlemeyen bir çocuk yetiştirmenize neden olacaktır.
Normalde doğumdan sonraki ilk aylarda kardeş kıskançlığı görülmekte daha sonra ortadan kalkmaktadır. Bu dönem ortadan kalkınca çocuklar kardeşleri olduğu için mutluluk duymaktadırlar. Eğer, kıskançlık aşırı boyuttaysa ve uzun süre devam ediyorsa destek almaktan kaçınmayın.