Kayıplar Komitesi Kıbrıslırum Üyesi, Kıbrıs Cumhuriyeti Parlamentosu’nda “Göçmenler ve Kayıplar Komitesi’nde konuştu
Lefkoşa, 30 Ekim 2019 (T.A.K.): Kayıp Şahıslar Komitesi (KŞK) Kıbrıslırum üyesi Leonidas Pandelidis “Kayıplar Günü” nedeniyle dün toplanan Kıbrısırum Meclisi “Göçmenler ve Kayıplar” Komitesi’nde, KŞK’dan bir ekibin Kapalı Maraş’a girişine izin verildiği ve ilk ziyaretlerin de geçen hafta gerçekleştiği bilgisini verdiği haber verildi.
Politis ve diğer gazetelere göre KŞK’nın görevini çok zor şartlarda ifa etmekte olmasına rağmen bütün üyelerinin en son kaybın da akıbeti belirlenene kadar işlerine devam etmekte kararlı olduğunu söyleyen Pandelidis, Haziran sonunda Kıbrıs’ın kuzeyindeki askerî bölgelerde kazı için 30 onay verildiğini ancak KŞK ekiplerinin bölgeyi ziyaret edebilmesi vb. için yeniden izne ihtiyaç duyduğunu anlattı.
Pandelidis bu yıl toplam 24 kayıp kalıntısına ulaşıldığını, kalıntıların kimlik tespitinin beklendiğini anlattı. Bugüne kadar yaklaşık bin kalıntı bulunduğunu ancak 695 Kıbrıslırum kaybın kimlik tespitinin yapılabildiğini, Kıbrıslıtürk kayıplardan ise 265’inin kimlik tespitinin yapıldığını söyledi.
Pandelidis KŞK’nın “Kapalı Maraş ile ilgili birçok şahadet topladığını ancak prosedürler nedeniyle özlü araştırma yapmakta pratik zorluklar yaşadıklarını” da ifade etti.
Meclis Göçmenler Komitesi’nde konuşan Kıbrıslırum Dışişleri Bakanlığı temsilcisi Andreas Fotiu, Avrupa Komisyonu’ndan, KŞK’ya sponsorluk yapmaya devam edeceklerine dair yazılı taahhüt aldıklarını, yakın geçmişte büyük bir ülkenin de KŞK’yı finanse etmeye talip olduğunu söyledi, detay vermedi.
Komite Başkanı Skevi Kukuma ise 28 Ekim 1974’te Kıbrıslırum esirlerin Güney’e iade edildiğini ve “29 Ekim 1974’ten itibaren kayıplar dramının başladığını” söyledi. Bugüne kadar yaklaşık 1500 Kıbrıslırum kayıptan 695’inin, yaklaşık 500 Kıbrıslıtürk kayıptan da yaklaşık 265’inin akıbetinin belirlendiğini kaydetti.
KIBRIS HABER AJANSI’NIN HABERİ…
Kıbrıs Haber Ajansı ise ayrıntılı haberinde Pantelides’in “Kayıplar Komitesi çalışmalarındaki zorluklara rağmen yılmıyoruz” dediğini belirtti.
Kıbrıs Haber Ajansı’nın haberinde şöyle denildi:
“Temsilciler Meclisi Göçmenler Komitesinde konuşan Kayıplar Komitesi Kıbrıslırum temsilcisi Leonidas Pantelides, kayıp kişilerin akıbetinin belirlenmesi çabaları çerçevesinde KŞK’nın karşı karşıya bulunduğu zorluklara değindi. Haziran sonunda işgal altındaki askeri bölgelerde kazı araştırmaları yapılması için verilen 30 izinden ilkinin sadece geçen hafta kapalı Maraş bölgesinde gerçekleştirilebildiğini belirterek “buna rağmen yılmıyoruz” dedi.
YENİ MEKANİZMA OLUŞTURULDU…
Meclis tarafından belirlenen 29 Ekim Kayıplar Günü vesilesiyle gerçekleştirilen toplantıda, “Türkiye’nin bu insani konuda işbirliği yapmayı kabul etmemesi kınanarak kayıplar konusunun Kıbrıslı yetkililerin yabancı diplomatlarla yaptığı tüm görüşmelerde gündeme getirildiği” vurgulandı. Komite ayrıca, “Avrupa Komisyonunun Kıbrıslıtürklere fonları çerçevesinde, kalıntıların zarar görmemesi amacıyla kazı çalışmalarının bir arkeolog eşliğinde yapılması için bir mekanizma oluşturulduğu” konusunda bilgilendirildi.
Toplantının açılışında hazır bulunan Temsilciler Meclisi Başkanı Dimitris Şilluris, “İnsanı konuları inceleme yerine Türkiye’nin propagandaları artırma oyunu oynadığını” ileri sürdü. Meclis Hizmetlerinden bugünkü ve daha eski önerileri içeren bir not hazırlanmasını isteyerek tüm ilgililerden önerler temelinde belli önlemeler alınmasını istedi.
FOTİU: ÇABALAR YOĞUNLAŞTIRILIYOR…
Cumhurbaşkanlığı Komiseri Fotis Fotiou yaptığı konuşmada “sevdikleri insanların ve çocukların cenazelerini görmeden hayattan giden akrabaların” dramına değinerek “akrabalara saygı ve sorumluluk borcumuz var” dedi.
İşbirliğinden dolayı herkese teşekkürlerini sunarak kayıplar konusunun bir siyasi partiler tartışması olmadığını belirtti. “Türkiye’nin 45 ve 55 yıl sonra hala işbirliği yapmayı kabul etmeyerek, toplu mezarlarla ve yerleri değiştirilen kemiklerle ilgili arşivlerindeki bilgileri vermeyi reddettiğini” söyleyen Fotiou, “siyasi düzeyde Meclisin de yabancı meclislerde ve Avrupa Parlamentosu’nda oynayabileceği önemli bir rolü olduğunu” belirterek ofisinin milletvekillerinin kullanabilecekleri bir rapor hazırladığını duyurdu.
Fotiu, Dışişleri Bakanlığının, Dışişleri Bakanı ve Cumhurbaşkanının tüm yabancı liderlere kayıplar konusunda yoğun çabalarda bulunduklarını ve Anastasiades’in Akıncı ile görüşmesinde bunu ilk konu olarak dile getirdiğini kaydetti.
Eylem Planı çerçevesinde yapılan çalışmalar konusunda konuşan Fotiou verilerin değerlendirilmesi için sistematik bir çalışma yapıldığı “ancak ne yazık ki anahtarın işgal güçlerinin elinde bulunduğunu” sözlerine ekleyerek tüm çabalar tamamlanana kadar mücadele etme sözü verdi.
“ZORLUKLAR VAR AMA YILMIYORUZ…”
Kayıplar Komitesi Kıbrıslırum temsilcisi Leonidas Pantelides “zorluk var ama bunlara takılmıyoruz. Zorlukların olduğu yerde çabalarımızı yoğunlaştırıyoruz” dedi.
Pantelides görevi üstelendiği altı ay içinde, “pek çok sorun belirlediğini, bilgilerin değerlendirilmesinden başlayarak araştırmaların genişletilmesine kadar sadece Kıbrıslıtürk ofisi ile işbirliği yapmakla kısıtlı kalmadıklarını, işgal altındaki bölgelerde kendi kaynaklarını da geliştirmeye çalıştıklarını” açıkladı. Kayıplar Komitesi’nin yeniden eski konulara da döndüğünü belirterek geçmişte yapılan 200 kazı için görünüşte iyi bilgiler aldıklarını ama bunların sonuç vermediğini hatırlattı.
Bu yıl 24 insan kalıntısına ulaştıklarını ve kimliklerin belirlenmesinin beklendiğini dile getiren Pantelides, Kıbrıslırum tarafından 695 kaybın kimliğinin belirlendiğini ancak toplam 1000 kişinin kemiklerine ulaşıldığını dile getirerek “pek çok durumda kimliklerin belirlenmesinde zorluklar yaşıyoruz” dedi. Kıbrıslıtürk tarafından ise 265 kaybın kimliğinin belirlendiğini açıkladı.
Pantelides “açık olan pek çok konunun işgal bölgeleriyle bağlantılı olduğunu” belirterek bunun tek başına bir zorluk olduğunu vurguladı.
Pantelides, Haziran ayında, 30 askeri bölge için izinler verildiğini ancak Kayıplar Komitesi’nin bölgeyi ziyaret ederek tanıklar götürebilmesi için yeni izinler gerektiğini sözlerine ekledi. Buna örnek olarak, Kayıplar Komitesi’nin defalarca ziyaret etmeye çalıştığı ama ziyaretlerin iki kez ertelendiği ELDİK yemekhanesini verdi.
30 Haziran’da 30 askeri bölge için ruhsatlar verildiğini belirten Pantelides hemen bu bölgelerden bazılarını ziyaret etmek istediklerini açıkladı. Kayıplar Komitesi’nin Maraş’ın kapalı bölgesi için çok sayıda veriye sahip olduğunu duyuran Pantelides, geçen hafta tanıkla birlikte ilk ziyaret için Kayıplar Komitesi’ne izin verildiğini ancak farklı söylentilerden dolayı gecikmeler olduğunu belirti ve “Biz yılmıyoruz. Sabırlı olmamız gerektiğini biliyoruz ve sabırlıyız” dedi.
AVRUPA KOMİSYONU’NDAN GÜVENCE…
Kayıplar Komitesi’nin finansmanı konusunda bilgilendirmede bulunan Dışişleri Bakanlığı temsilcisi Andreas Fotiou, Bakanlığın Komisyondan finansman konusunda güvence istediğini ve bunu yazılı olarak da aldıklarını açıkladı.
“Avrupa alanında özellikle kayıplar konusunda bir anlayış mevcut. Kayıplar Komitesi’nin finansmanı için ilgi var” diyen Fotiou büyük bir ülkenin finans mekanizmasına ilgi gösterdiği dile getirdi ancak daha fazla bilgi vermedi.
Avrupa Komisyonun Kıbrıslıtürklere finans çerçevesinde kalıntıların kazıları sırasında zarar görmeyeceklerinden emin olmak amacıyla çalışmalara bir arkeoloğun katılmasını öngördüğünü belirten Andreas Fotiou şu ana kadar böyle bir çalışma yapılmadığını sadece Dikomo bölgesinde gerçekleştirilen bir çalışmanın finanse edildiğini duyurdu.
Pantelides konuşmasında Dikomo konusunun farklı bilgilerden dolayı incelendiğini açıkladı ve bölgedeki kazı çalışmalarının maliyetinin yaklaşık 12 milyon avro tutacağını belirtti ve “Adım adım ilerleyeceğiz. Değerli olan bilgilere göre ilerleyeceğiz. Dikkatli olmalıyız, yanlış yapmamak için doğru ön hazırlıklar yapmalıyız” dedi.
SERGİDES: “TEK MEKANİZMA, KAYIPLAR KOMİTESİ…”
Kıbrıs Beyan edilmemiş Esirler ve Kayıp Yakınları Örgütü Başkanı Nikos Sergides tüm zaaflarına rağmen tek mekanizmanın Kayıplar Komitesi olduğunu belirterek bunu desteklemenin herkesin yükümlülüğü olduğunu söyledi ve “Türk tarafından samimi işbirliği yok, bu tutumun nasıl değişebileceğine hedeflenmeliyiz” dedi. Sergides kayıp yakınlarının göğüslediği sosyal ve ekonomik sorunlara da değinerek pek çok kayıp yakının yaşlı olarak bakım evlerinde kaldıkları ve gerekli bakımı almadıklarına vurgu yaptı.
AŞŞALILARIN ŞİKAYETLERİ…
Aşşa (Paşaköy) Muhtarı Yannos İoannis ve yine Aşşa’dan Yannos Dimitriu açık konulara değinerek son 12 ay içinde, Aşşa’dan “kayıp” sadece bir kişiyi defnedebildiklerini açıklayarak o zamandan beri yeni bir kimlik belirlenmediğini duyurdu, Aşşa’da kaybolan 105 kişiden 56’sının cenazesinin yapıldığını belirtti. Dimitriu, Ornithi (Ornuta) bölgesinde 70 sivilin toplu katliamı soruşturması ile ilgili konuyla “alay" edildiğine da değinerek Kayıplar Komitesi laboratuvarlarında kutularda bulunan kemiklerin incelenmesini istedi.
1963-64 Kayıp Yakınları Komitesi Başkanı Harris Symeonides ise “Türkiye’nin hiçbir zaman kayıplar konusunda işbirliği yapmayacağına inandığını” dile getirerek dikkatlerin Kıbrıslıtürklerden alınacak yardıma odaklanması gerektiğini vurguladı.
KUKUMA: “MECLİS’İN SORUMLULUĞU VAR…”
Temsicliler Meclisi Göçmenler ve Kayıplar Komitesi Başkanı Skevi Kukuma “konunun tanıtılması ve Türkiye’nin tutumunun şikâyet edilmesinin Meclisin sorumluluğu olduğunu” söyledi.
“Kayıp ailelerine saygılı olmalıyız” diyen Kukuma konunun bitmediğini belirterek Komitenin endişelerini dile getirdi.
Yetkililere çağrıda bulunarak “stratejik planı uygulama ve kalıntıların ve bilgilerin toplanması yollarını bulmalarını” istedi ve Kayıplar Komitesi’nin AB tarafından 3 milyon avro ile finanse edilmesinin onaylanması dileğinde bulundu.
Kukuma, “yeni seçilen Avrupa Parlamentosu’nda kayıplar konusunda bir raportör atanması amacıyla parlamento düzeyinde eylemler yapıldığını” da duyurdu.
DİSİ milletvekili Kyriakos Hadjiyiannis kendi konuşmasında “kayıplar konusunun çözümünün önündeki tek engelin Türkiye olduğunu” söyledi ve bu konunun canlı kalması için mücadele eden herkes teşekkürlerini sundu,
“Ermeni Soykırımı anısına bir anıt ve müze kurulması önerisinde” bulundu.
DİKO milletvekili Zaharias Kulias “bugünün kayıpları anma ve onurlandırma günü olduğunu dile getirerek Türkiye’nin tutumundan dolayı duyduğu hayal kırkılığını” dile getirdi.
Aleksandrou Simeoforidi’nin Türk ordusunu Kıbrıs’a istilası ile ilgili belgesine atıfta bulunarak “İlk Türk Tugayı Komutanına ölüler ve yaralılarla ne yapacakları sorulduğunda “yolu açın, ölü ve canlıları gömün ve üzerini asfalt yapın, bu toprak artık bizimdir” cevabı verdiğini” öne sürdü. Kulia’ya göre “Türkiye’nin politikası hala değişmedi.”
(TAK Ajansı ve KIBRIS HABER AJANSI’NIN HABERLERİNDEN DERLENMİŞTİR – 30.10.2019)