Yazı dizimizin 2. yazısı olan 23 Eylül tarihli yazımızı, sonsöz başlığı altında ''KKTC öznelinde yüksek enflasyonun ana nedenine odaklanılmadıkça dolayısıyla çözüm üretilmediği sürece yüksek enflasyonu makul seviyelere çekemeyeceğiz. Bundan dolayı da ülkedeki kayıt dışı ekonomi ve ne yazık ki gelir dağılımı adaletsizliği artmaya devam edecektir.
Kamu Maliyesi de finansmana ihtiyaç duyduğu sürece işin kolayına kaçıp dolaylı vergilere yüklenmeye devam edecektir.'' şeklinde bitirmiştik...
Bugünkü yazımızın ise en başına koyarak yüksek enflasyon, kayıt dışı ekonomi ve gelir adaletsizliği üçlemesinin tabiri caizse birbirlerini nasıl tetiklediğini,
Kurumlar Vergisi gelirleri - Harç Gelirleri tablomuzun yardımıyla analiz edip bir kez daha enflasyon canavarının kayıt dışı ekonomiyle Dolaysız/Dolaylı vergiler tahsilat oran/miktarlarındaki bozulmayla ülkedeki gelir dağılımı, dolayısıyla vergi adaletindeki bozulmayı vurgulayıp enflasyonun mutlak surette kontrol altına alınması gerektiğini belirtmek istedim.
Tablodan görüldüğü üzere yıllar itibariyle ilk 3 yılın reel Kurumlar vergisi toplam tahsilatı,
2018 yılında Harç gelirlerinin %90,40'ı
2019 yılında Harç gelirlerinin %122,41'i
2020 yılında Harç gelirlerinin %158,51'i olarak gerçekleşti.
Bu 3 yılın ortak özelliği içinde bulunduğumuz 2024 yılı dahil son 7 yılın en düşük enflasyonun olduğu 3 yılın olması yanında bu 3 yıl kendi içinde de değerlendirildiğinde 2018 yılına göre çok daha düşük enflasyonun (Yarısı kadar) yaşandığı 2019 ve 2020 yıllarındaki Reel Kurumlar Vergisi tahsilatı dolaylı vergi olan harç gelirlerinden sırasıyla 1,22 ve 1,58 kat daha fazla gerçekleşti.
Tablodaki 2. 3 yılın yani 2021, 2022 ve 2023 yılı REEL Kurumlar vergisi toplam tahsilatı ise,
2021 yılında Harç gelirlerinin %127,59'u
2022 yılında Harç gelirlerinin %75,03'ü
2023 yılında Harç gelirlerinin %65,06'ı olarak gerçekleşti.
Tablodan da görüldüğü üzere 2. 3 yıllık periyodun 1. yılı olan 2021 yılındaki performans enflasyonun düşük olduğu 1. 3 yıllık periyodun enflasyonun düşük olduğu 2019 ve 2020 yıllarında olduğu gibi Reel Kurumlar Vergisi tahsilatı dolaylı vergi olan harç gelirlerinden 1,27 katı olarak gerçekleşti.
Çünkü Kurumlar vergisi cari yıl yerine önceki yılın gelirleri dikkate alınarak işletmenin ödeyeceği Kurumlar Vergisi hesaplanır. Tablodan da görüldüğü üzere 2020 yılı enflasyon rakamı %15,03 olarak gerçekleşmişti.
2022 ve 2023 yılı Reel Kurumlar vergisi tahsilatı ise muazzam bir düşüşle sırasıyla 2022 yılında %75,03 ve 2023 yılında ise %65,06 gibi inanılmaz düşük seviyelere geriledi.
Özetle bu yıllarda dolaysız vergi olan Reel Kurumlar Vergisi tahsilatı dolaylı vergi olan yani en zenginin de en fakirin de aynı miktar/oranda ödediği devlet eliyle belirlenen,
harç gelirleri kurumlar vergisinden çok fazla oldu.
Bu durumun 2 ana nedeni vardır:
1-Kurumlar Vergisini olması gerektiği şekilde ödeyen işletmeleri tenzih ederim ancak çoğunlukla işletmeler yasal boşluklardan ve kısmen özsermayelerini koruma güdüsüyle gerçek cirolarını beyan etmemekte ve ne yazık ki devlette bunun üzerine gitmemektedir.
2-Önceki yazımızda ve bu yazımızın başında da yazdığımız gibi kamu maliyesi kayıt dışı ekonominin üzerine gideceğine işin kolayına kaçıp diğer dolaylı vergilerde olduğu gibi finansman ihtiyacını sağlamak için harç gelirlerine yüklendiği için Kurumlar vergisi oransal olarak gerilemektedir.
İçinde bulunduğumuz yıl olan ve tablomuzda da bulunan 2024 yılında da durum ne yazık ki iç açıcı değildir.
Ocak-Temmuz döneminde (2024*) Reel Kurumlar Vergisi tahsilatı dolaylı vergi olan harç gelirlerinin %81,47'si oranında yani Harç gelirlerinden daha az tahsil edilmiştir.
2024 Yılı bütçe öngörüsü (2024) ise %73,90 olarak öngörüldü. Yani devlet Eylül 2023'te hazırlıkları başlanan 2024 yılı bütçesinde daha işin başın tabiri caizse teslim olmuş ve,
ben finansman ihtiyacımı dolaylı vergilerle karşılayacağım demiş...