KIB-TEK’in ihtiyacına yönelik ülkeye ihalesiz getirilen yakıtın kalitesinin standartlara uygun olup olmadığı tartışmaları sürerken, birçok çevrenin Kıb-Tek’ten talep ettiği test sonuçları da yanıtsız kaldı. YENİDÜZEN’in test talebine yanıt veren Kıb-Tek ise 22 analizin sadece 5 tanesinin sonucunu paylaştı.
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Başkanı Ali Murat Cellatoğlu: “Eğer standartlara uygun bir ürünse neden sonuçlar açıklanmıyor?”
Kıb-Tek Yönetim Kurulu Eski Üyesi Ercan Hoşkara: “Gizlenecek bir şey yoksa bunları açıklamakta herhangi bir sakınca yok, meraklar giderilmeli”
Kıb-Tek Yönetim Kurulu Eski Üyesi, Elektrik Mühendisi Yusuf Avcıoğlu: “Analizlerdeki 20 kalemden 6 veya 7’sinin limit dışı olduğu bilgisini edindik, listeyi talep ettik, bekliyoruz”
Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Cemaliye Özverel Ekinci: “Kaliteli yakıttır deniliyor ama bunun detaylarını paylaşmıyorlar, konunun peşini bırakmayacağız”
Fehime ALASYA
Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’na (Kıb-Tek) doğrudan ve ihalesiz alınan akaryakıtın güvenilirliği sorgulanmaya devam ediyor. Söz konusu akaryakıtın analizlerinin yapıldığını ifade eden Kıb-Tek Yönetim Kurulu Başkanı Turan Büyükyılmaz, “Getirdiğimiz akaryakıt tüm değerlere uyuyor” dedi, 22 kalem analizin sadece 5 tanesini YENİDÜZEN ile paylaştı.
Çevre ve enerji sektöründeki bazı bilirkişiler ise tüm değerlerin uygun olduğuna dair tam listenin açıklanmasını talep etti, “Madem tüm analizler doğru neden açıklamıyor?” diye sordu.
Bazı odalar ve elektrik mühendisleri, Bilgi Edinme Yasası kapsamında Kıb-Tek’ten söz konusu analiz listesini talep ederken, akaryakıttan numune alıp test yapma girişiminde bulunmak için harekete geçtiklerini anlattı.
Akaryakıtın standartlara uygun olmaması durumunda ortaya çıkacak olan sonuçların sadece çevreye değil, teknik olarak da ileri vadede büyük çıkmaz yaratacağı ifade edildi.
İlgili çevreler, Kıb-Tek’in söz konusu analiz listesini madde madde detaylarıyla paylaşması ve tüm soru işaretlerini ortadan kaldırması gerektiği konusunda hemfikir…
Akaryakıt analizlerinin yapıldığı listede ilk 5 madde limit sınırları içinde
Kıb-Tek Yönetim Kurulu Başkanı Turan Büyükyılmaz’ın YENİDÜZEN ile paylaştığı akaryakıt analizlerinin yapıldığı listede Kükürt (Sulphur), Yoğunluk (Density), Akışkanın Yer Çekimi Altında Hareket Hızı (Kinematic viscosity), Alevlenme Noktası (Flash Point), Akma Noktası (Pour Point), Yakıt İçerisindeki Su (Water by distillation) gibi 5 başlıktan oluşan test sonuçlarının limit sınırları içinde olduğu görülürken, listenin tamamına ulaşmak mümkün olmadı.
Kıb-Tek Yönetim Kurulu Başkanı Turan Büyükyılmaz:
“Çevreyi ilgilendiren taraflarında bir sıkıntı yoktur”
Kükürt oranlarının gelen akaryakıtlarda birin altında değerde olduğunu dile getiren Kıb-Tek Yönetim Kurulu Başkanı Turan Büyükyılmaz, “Çevreyi ilgilendiren taraflarında bir sıkıntı yoktur” dedi.
Analizlerin tam listesini paylaşmayan Büyükyılmaz, yapılan analizlerin geneline ilişkin ise şu bilgiyi paylaştı: “Toplam 22 analizin her birinin farklı değerleri vardır. Getirdiğimiz akaryakıtın tümü bu değerlere uyuyor. Makinelerin çalışma esasların da zarar verecek bir durum yoktur.” şeklinde konuştu.
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Başkanı Ali Murat Cellatoğlu:
“Eğer standartlara uygun bir ürünse neden sonuçlar açıklanmıyor?”
Test sonuçlarını talep ettiklerini fakat henüz kendilerine bir rapor ve açıklama yapılmadığını anlatan Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Başkanı Ali Murat Cellatoğlu, bunun akıllarda çok büyük bir soru işareti bıraktığını ifade etti.
Cellatoğlu, “Eğer standartlarda bir ürünse neden sonuçlar açıklanmıyor. Tek sebep standarda uygun olmamasıdır.” dedi. Standartlara uygun olunmaması durumunda ortaya çıkacak olan sonuçların özellikle ileri vadede büyük çıkmaz yaratacağını belirten Cellatoğlu, şu detayları paylaştı:
“Bacalardan çıkan dumanlar artık diğer bacalardan da çıkıyor. Bu çok ciddi bir çevre kirliliğidir. Bunun sonucu tükettiğimiz gıda, soluduğumuz havaya kadar varıyor. Eğer standarda uygun değilse makine motorlarına da ciddi tahribatlar verebilir. Mekanik olarak yaratacağı sıkıntılar bize ileri vadede çok ciddi mekanik sorunlar doğurabilir. Tesis çok ciddi zarar görebilir. Performans düşüklüğü de ortaya çıkabilir.
Kıb-Tek’te çok ciddi sıkıntılar var. Zaten makinelerin bakım zamanı çoktan geçti. Kalitesiz veya standart dışı yakıt kullanımıyla makineler çok ciddi zarar verebilir. Yakıt olduğu halde elektriksiz günler bizi bekleyebilir.”
Eski Kıb-Tek Yönetim Kurulu Üyesi Ercan Hoşkara:
“Gizlenecek bir şey yoksa bunları açıklamakta herhangi bir sakınca yok, meraklar giderilmeli”
Tüm prosedürlerin usulüne uygun yapılması gerektiğinin altını çizen Kıb-Tek Yönetim Kurulu Eski Üyesi Ercan Hoşkara, yakıt ihalelerinin de belli standartlara göre yapılması ve testlerin de kamuoyu ile paylaşılması gerektiğine değindi.
“Gizlenecek bir şey yoksa bunları açıklamakta herhangi bir sakınca yok. Meraklar giderilmeli.” diyen Hoşkara, mevcut işleyişte var olan sıkıntıların daha da ileriye götürüldüğü görüşünü paylaştı.
Genel olarak kısa değerlendirmede bulunan Hoşkara, şöyle devam etti:
“Sivil topluma kalmadan Çevre Dairesi tüm değerleri ölçüp kamuoyu ile paylaşabilmelidir. Bizim de toplum olarak daha temiz bir enerji kaynağına ulaşabilmemiz lazım. Fuel Oil zaten ne kadar nitelikli olursa olsun çevreye çok zararı var. Bizim de doğal gaza geçecek adımları atmamız ve ihtiyaçlarımızı karşılayabilir duruma gelmememiz gerekiyor. Yatırım yapıp nasıl daha ucuz enerji alabilir konusunu tartışmamız gerekirken, yakıt nasıl alabiliriz konusunu tartışıyor, yakıt alabilmek için ricada bulunuyoruz. Tasarruf için konuşulanlara karşın kurum çok aha büyük bir zarara sokuluyor.”
Elektrik Mühendisi Yusuf Avcıoğlu:
“Analizlerdeki 20 kalemden 6 veya 7’sinin limit dışı olduğu bilgisini edindik, listeyi talep ettik, bekliyoruz”
Teknecik Elektrik Santrali’ndeki dizel makinelerin bacasının bile duman atmaya başladığını dile getiren Elektrik Mühendisi Yusuf Avcıoğlu, analizlerdeki 20 kalemden 6 veya 7’sinin limit dışı olduğu bilgisini edindiklerini belirtti.
Kıb-Tek ve bakanlıktan yakıtın kaça aldığı, ne kadar navlun ücreti ödendiği, yakıtın hangi rafineriden çıktığı ve yakıt analiziyle ilgili bilgi talep ettiklerini kaydeden Avcıoğlu, akaryakıtın kalitesi ve analizlerin önemine değinirken şu detaylara yer verdi: “Bacalardan çıkan dumanlar arttı, farklı bacalardan da siyah dumanlar gelmeye başladı. Bu da bize yakıtın içinde istenmeyen farklı maddeler olduğu şüphesini uyandırıyor. Bu yakıtın kalorifik değeri yani yakıtın yanıcılığının da düşük olduğu ifade edildi. Bu da yağ oranının verilen limitin üzerinde olduğunu işaret ediyor. Yakıtın içinde su oranının yüksek olduğu durumlarda da yakıtın yanıcılığı düşüyor.
Bizim aldığımız bilgiye göre 20 kalemden 6 veya 7 kalem analizin limit dışı olduğu yönündeydi. Bu da makinelerin yıpranması, aşınması, kireçlenmesi gibi teknik sorunlara yol açabilir. Makinenin bozulmasına kadar bu durum gidebilir.
Diğer bir boyutu ise çevre ve sağlık yönüdür. Yağ oranı yüksek bir akaryakıtta bulunan ve yanmayan karbon çevreye kül olarak yayılıyor.
Son dönemde bölge halkının en büyük şikayeti de parteküler atığın arttığı yönündedir. Bölgeli kül yağmuruna maruz kalıyor. Bu da solunum yolu hatalıklarına sebep oluyor.
Bu yakıt kara tankerleri ile geldi, bunlar karan tankeriydi. Bu katranın bir kısmı çözünerek yakıta karışmış olabilir. 80 tankerin de tümüne test yapılmadı.
Bilgi edinme yasası çerçevesinde Kıb-Tek ve bakanlıktan üç konuda bilgi ve evrak talep ettik, biri yakıtı kaça aldınız ve navluna ne ödendi? Diğeri yakıtın hangi rafineriden çıktığı? Üçüncüsü ise yakıt analizi talebimizdi. 8 veya 9 gemiden kara tankerleri hariç alım yapıldı, her bir yakıt deposunun analiz sonuçlarını istedik. Yasaya göre 15 gün süreleri var, bunların sonucunu bekliyoruz. Alamazsak ileri işleme devam edeceğiz.”
“Çoğu kez, tahlil sonucu gelene dek gemilerin adaya girişinin bile bekletildiğini biliyoruz”
Akaryakıt alımında geçmiş işleyişle ilgili bazı ayrıntılara değinen Avcıoğlu, yakıt kalitesine ne kadar büyük bir önem verildiğini de şöyle anlattı:
“Ülkeye getirilen akaryakıtla ilgili yaklaşık 20 kalem analiz var ve bunlar şimdi olduğu gibi hiç tartışma konusu olmadı çünkü ihale ile yapılıyordu. Çoğu kez, tahlil sonucu gelene dek gemilerin adaya girişinin bile bekletildiğini biliyoruz. Konu bu kadar önem arz ediyordu, test sonuçları çıkmadan yakıtın boşaltılmasına izin verilmiyordu.”
Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Cemaliye Özverel Ekinci:
“Kaliteli yakıttır deniliyor ama bunun detaylarını paylaşmıyorlar, konunun peşini bırakmayacağız”
Çevre Mühendisleri Odası, Yer bilimleri Odası ve Kimya Mühendisleri Odası olarak ‘analizlerin eğer yapılmışsa açıklanmasını’ istediklerini kaydeden Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Cemaliye Özverel Ekinci, yapılmamışsa da analiz için numune talep edeceklerini belirtti. Ekinci, “Kaliteli yakıttır deniliyor ama bunun detaylarını paylaşmıyorlar, bunu bilgi edinme yasası adı altında talep edeceğiz.” dedi. Teknecik’teki bacalardan çıkan siyah dumanların arttığı duyumlarını aldıklarını da dile getiren Ekinci, konunun takipçisi olacaklarını anlattı.
Ekinci, “Zaten bacalardan çıkan duman konusu her zaman gündemdeydi. Bu kaliteyi sadece kükürt oranı ile değerlendiremeyiz. Bu yakıtın bilinmezliklerle dolu olması bir merak uyandırdı. Ortada filtre takma düşüncesi bile yok, bari bunları açıklasınlar. Konunun peşini bırakmayacağız.” şeklinde konuştu.