Küresel Tıbbi İlaçlar İzleme projesinin bir çalışması, Kıbrıs’ın akarsularında dünya çapında nehirlerde en düşük tıbbi ilaç kirlilik seviyesine sahip ülkelerden biri olduğunu gösterdi.
Çalışma, tüm kıtalardaki 104 ülkede 258 nehir boyunca 1052 örnekleme alanını izledi ve böylece 471,4 milyon insanın tıbbi ilaç parmak izini temsil etti. Küresel olarak incelenen bölgelerin üçte birinden fazlasının, bu kirliliğin yüzey sularındaki varlığının çevreye ve/veya insan sağlığına bir tehdit olduğunu; dünya genelinde izlenen alanların dörtte birinde bir tıbbi ilacın en az birinin, yosun, balık veya sudaki küçük canlılar için seviyenin üzerinde zehir olabileceğini gösterdi.
Kıbrıs Üniversitesi, projenin York Üniversitesi’nin eşgüdümünde, Küresel Tıbbi İlaçların İzlenmesi Projesi çerçevesinde, Profesör Dr. Alistair Boxall ve Dr. John Wilkinson başkanlığında hazırlandığını bildirdi.
Kıbrıs projeye, Uluslararası Su Araştırma Merkezi, Müdürü Despo Fatta-Kassinos ve Dr. Leda Ioannou Tofa’yla katıldı.
Üniversitenin internet sitesine göre, Küresel Tıbbi İlaçların İzlenmesi Projesi, dünya genelinde tatlı su tıbbi kirlilik nedenlerini ve boyutunu daha iyi anlamak için izlenmek üzere ortaya çıktı.
Türünün en küresel ve kapsamlı çalışması olan proje, dünya genelinde 120’yi aşkın kişiden oluşan bir ağ oluşturdu. 104 ülke genelinde daha önce literatürde var olan 61 ilaç yoğunluğu ölçüldü. Bu ülkelerden otuz altısında daha önce yüzey sularındaki tıbbi ilaç oluşum çalışması yapılmadı.
Çalışma, akarsularda tıbbi ilaç kirliliğinin ilk küresel keşfi oldu.
Bazı ana bulgular, izlenen 61 tıbbi ilacın 53’ünde en az bir örnek alanının belirlendiğini, 4’ünün de tüm 7 kıtada belirlendiğini gösterdi.
Dünyada en fazla kirlenen örnek bölge Rio Seke (La Paz, Bolivya) oluyor ve birikerek artan 297 mg/L toplam tıbbi ilaç yoğunluğu görüldü. Bir karşılaştırma yapılırsa bunun New York City Doğu Nehri’ndeki tıbbi ilaç birikimden 115 kat daha fazla oluyor.
İzlanda, 61 ülke içinde izlenen tıbbi ilacın görülmediği tek ülke oldu.
Tip-2 diyabet tedavisinde kullanılan Metformin, epilepsi ve sinir ağrıları tedavisinde kullanılan kafein ve Karbamazepine, dünya genelindeki bölgelerde yapılan çalışmaların yarısından çoğunda belirlendi. Kafein tüm 7 kıtada ortaya çıktı.
Toplam 34 tedavi edici Hong Kong’daki Kai Tak Nehri’nde keşfedildi. Bu nehirde dünya genelinde yapılan çalışmalardan daha fazla tıbbi ilaç bulundu.
Çalışmada, herhangi bir tedavi edicideki tek en yüksek birikim, 227 mg/L parasetamolle Bolivya’da görüldü.
Tipik olarak baş ağrılarını tedavi için Nijerya’nın bazı bölgelerinde ilaç, pişirilirken et ve fasulyenin yumuşatılmasında kullanılıyor.
Zehirlilik bakımından zehirli olabilecek düzeyi yüksek en az bir ilaç, dünya genelinde izlenen bölgelerin dörtte birinde, yosun, balık veya küçük su canlılarını etkileyebilecek.
Kıbrıs için Dr. Tofa, Tarım, Kırsal Kalkınma ve Çevre Bakanlığı Su İnkişaf Dairesi tarafından verilerin toplanması ve işlenmesinden sonra Karkot deresinin çalışmaya katılmak üzere seçildiğini anlattı.
Karkot deresi, Trodos zirvelerinin kuzey doğu eğiminden Türk işgali altındaki Morfou körfezine akıyor ve uzunluğu 24.750 metreyi buluyor.
Derenin Kakopetria ve Galata köyleri boyunca çeşitli noktalarından örnekler alındı.
Bulgular, Kıbrıs’ın 200 mg/L’den az bulgularla ülkeler arasında en düşük tıbbi kirlilik düzeyi olan ülkelerden biri oluyor.