Kıbrıs: Anlatılmamış Öyküler…

Sevgül Uludağ

Çok değerli bir okurumuzun yardımları sonucu Boğaz’da bir gaminide kalıntıları bulunan beş “kayıp”tan Dimitrakis Dimitrios Ksenofon, 28 Temmuz 2018’de Dromolakşa’da düzenlenecek cenaze töreniyle defnedilecek…

1964 “kaybı” iki Kıbrıslıtürk’ün gömü yerinin bulunmasını sağlayan baba, kendi “kayıp” oğlunun bulunmasını göremedi…

 

 

Çok değerli bir okurumuzun yardımları sonucu 2014 yılında Boğaz’da bir gaminide Kayıplar Komitesi’nin yürütmüş olduğu kazılarda kalıntıları bulunan beş “kayıp”tan Dimitrakis Dimitrios Ksenofon, 28 Temmuz 2018 Cumartesi günü saat 10.30’da Dromoklakşa’da düzenlenecek cenaze töreniyle toprağa verilecek… Ancak onun çok sevgili babacığı Ksenofon Dimitriu, oğlunun cenaze törenini göremeyecek… Ksenofon Dimitriu, Mayıs 1964’te Trikomo’dan “kayıp” edilen iki Kıbrıslıtürk’ün, Şefika Hüseyin ve Hüseyin Ahmet Kamber’in gömü yerini bize göstererek onlardan geride kalanların bir kuyuda bulunmasını sağlamıştı. Kıbrıslıtürk “kayıplar”ın bulunmasına canla başla yardımcı olan Trikomolu Ksenofon, Sevilay Berk’in sevgili anneciği Şefika Hanım ile sevgili babacığı Hüseyin Ahmet Kamber’in 2011’de Mağusa’da yapılan cenaze törenine de katılmış ve gömü yerinin bulunmasını sağladığı bu iki “kayıp” insanın mezarlarına çiçek koymuştu…

Sevilay Berk ile sevgili eşi Mustafa Berk’le iyi bir dostluk kuran Ksenofon Dimitriu vefat edince, Berk ailesi de onun Dromolakşa’daki cenaze törenine katılarak tabutuna çiçekler koymuşlardı…

Ksenofon Dimitriu, Sevilay Berk’in anne ve babasının bazı Kıbrıslırumlar tarafından öldürülüp evinin yakınındaki bir kuyuya gömülmesine tanık olmuştu… Evinin dışında bir ses duyunca çıkıp bakmak istemiş, Trikomo’da arpa ambarlarının arkasındaki bu kuyuya Şefika ve Hüseyin Ahmet Kamber’i gömmeye gelen Kıbrıslırumlar ona derhal içeri girmesini, evine dönmesini söylemişler ve lambaya doğru ateş etmişlerdi… Ertesi sabah Ksenofon Dimitriu dışarıya çıkıp kuyunun başına gitmiş, burada kan izleri görmüş ve bir kadın ayakkabısına rastlamıştı…

Kseonofon Dimitriu, yıllar sonra bir Kıbrıslıtürk okurumuz ve Topçuköylü bir Kıbrıslıtürk “kayıp” yakını aracılığıyla bizimle buluşmuş ve birlikte Kayıplar Komitesi yetkililerine bu kuyuyu ikinci kez göstermiştik. Daha önce de bu kuyuyu göstermiştik ancak kazı yapılmamıştı…

Olayın canlı bir görgü tanığı olan Ksenofon Dimitriu, bu kuyuya kimlerin gömüldüğünü bilmiyordu… Biz de bilmiyorduk. Bu kuyuya Topçuköylü üç “kayıp” Kıbrıslıtürk’ün gömülmüş olduğu yönünde söylentiler vardı. Bu kuyudan Topçuköylü “kayıplar”ın kalıntılarının çıkarılacağını sanıyorduk ancak durum öyle olmamıştı: Sevilay Berk’in annesi ve babasından geride kalanlar çıkarılmıştı kuyudan…

Ksenofon Dimitriu’nun kendi oğlu da “kayıp”tı: Dimitrakis Dimitriu Ksenofon…

Dimitrakis 1956 doğumluydu… Ksenofon Dimitriu’nun oğluydu – altı kardeşten biriydi… Dört kız, iki erkek çocuk vardı ailede… Dimitrakis henüz 18 yaşında askerliğini Dikomo’da yapmaktaydı ve savaş onu yakalayıp yutmuştu – Topçuköylü “kayıp” yakını arkadaşımız Ali Uçanok ve çok değerli okurumuz Haşmet Özmusa’yla birlikte, Dromolakşa’da Ksenofon Dimitriu’nun evine ziyarete gittiğimiz zaman bize “kayıp” oğlunun resmini göstermişti…

Sonuçta nasıl ki Ksenofon Dimitriu, iki “kayıp” Kıbrıslıtürk’ün bulunmasına yardımcı olmuştu, bize de çok şanslıyız ki çok değerli bir okurumuzun yardımları sonucu, onun oğlunun gömü yerinin bulunmasına katkıda bulunmak nasip oldu…

Ksenofon Dimitriu’nun Niki, Yeorgia, Kika, Stelyos ve Vasiliki adlı evlatları şimdi Dimitrakis’i Dromolakşa-Larnaka’da toprağa verecekler… Biz de Sevilay Berk ve Mustafa Berk’le birlikte bu cenaze törenine katılıp Dimitrakis’in küçük tabutuna hem kendimiz, hem de Boğaz’daki bu gamininin bulunmasını sağlayan okurumuz adına çiçekler koyacağız…

 

 

İNSANİYETİNDEN ÖTÜRÜ ONU ÖDÜLLENDİRMİŞTİK…

22 Temmuz 2010 Perşembe akşamı saat 19.30’da Türkmenköy (Kondea) Barış Parkı’nda İki Toplumlu Kayıp Yakınları İnsiyatifi’nin girişimiyle oluşturulan ve Kıbrıs’ın her iki yanından sivil toplum örgütleri ve bazı sendikalarla siyasi partilerin desteklediği “Birleşik Kıbrıs Barış İnsiyatifi” tarafından düzenlenen barış festivalinde, “kayıplar”ın bulunmasına yardımcı olan ve isimlerinin açıklanmasında hiçbir sakınca görmeyen bazı Kıbrıslı Türkler’le Kıbrıslı Rumlar onore edilmişti. Ödüllendirilenler arasında Ksenofon Dimitriu da vardı ve ödül plaketini Sevilay Berk’in elinden almıştı o akşam… Bizi onunla tanıştıran çok değerli okurumuz Haşmet Özmusa’ya da onur plaketi vermiştik o akşam çünkü onun sayesinde Ksenofon Dimitriu’yla tanışmış, onu Trikomo’ya (Yeni İskele) getirerek Sevilay Berk’in anne ve babasının gömü yeri olan arpa ambarlarının arkasındaki kuyuyu 2010 yılında Kayıplar Komitesi’ne göstermesini sağlamıştık.  Geceye Kondea (Türkmenköy) Ortak Kültürel Mirasının Korunması Örgütü’nün yanısıra Türkmenköy Kültür Derneği ev sahipliği yapmıştı… Etkinliğe Kıbrıs’ın iki tarafından yaklaşık 300 kişi katılmış ve çok duygulu anlar yaşanmıştı.

“Kayıplar” konusunda gerek araştırmalara yardım eden, gerek bizzat olası gömü yerleri gösteren ve yaptıkları karşılıksız iyilikler sonucunda bu sorunun çözümlenmesine katkıda bulunarak o akşam onore edilenler şöyleydi:

Mustafa Gürsel, Ali Esendağlı, Haşmet Özmusa, Ertan Namıkkemaloğlu, Hüseyin Latif Amerikalı, Savaş Kayasal,  Ali Bayraktar ve “Kayıp Otobüs”ün öyküsünün su yüzüne çıkarılıp araştırılmasını sağlayan Günay Devecioğlu. Dimitris Hacıpetru, Kiriakos Andreu, Maria Yeorgiadu, Andreas Sizinos, Artemis Pullos, Hristina Pavlu Solomi, Ksenofon Dimitriu, Andreas Konstantinos, Takis Hacıyeorgiu ve iki de isimsiz Kıbrıslı Türk.

 

BOĞAZ’DAKİ GAMİNİNİN SERÜVENİ…

St.Hilarion-Boğaz yöresinde bazı gaminilere bazı “kayıp” Kıbrıslırumlar’ın gömülmüş olduğu yönünde okurlarımızın anlattıklarını bu sayfalarda 10 yıl önce yayınlamaya başlamıştık. 2010 yılının Mayıs ayında dönemin Kayıplar Komitesi yetkilileri rahmetlik Uğur Umar ile Ksenofon Kallis ve Okan Oktay’ı çok değerli bir okurumuzla buluşturmuştuk: Bu okurumuz St. Hilarion’da bazı gaminilere bazı “kayıplar”ın gömüldüğünü anlatmış ve Kayıplar Komitesi yetkililerine bir de kroki çizerek gaminilerin yerlerini işaretlemişti… Bundan önce de bu okurumuz, yine St. Hilarion’da bir gaminide iki “kayıp”tan geride kalanların bulunmasına yardımcı olmuştu Kayıplar Komitesi’ne…

Aradan üç yıl geçmiş ancak St. Hilarion’da okurumuzun sözünü ettiği gaminilerin kazı listesine konmamış olduğunu öğrenmiştik – okurumuz zaten bu işin sıkı takipçisiydi… Bunun üzerine tekrar onu ziyarete gitmeye Kayıplar Komitesi yetkililerini ikna etmiştik: 2012 ve 2013 yıllarında dönemin Kayıplar Komitesi yetkilileri Ksenofon Kallis, Okan Oktay ve Murat Soysal’la okurumuzu yeniden ziyaret etmiştik. Okurumuz tekrardan St. Hilarion yöresindeki gaminileri gösteren krokisini çizerek Kayıplar Komitesi yetkililerine vermiş, bir gaminiden çöpler temizlenirken açığa çıkan “kayıp” kalıntıları hakkında canlı tanıklığını tekrardan paylaşmıştı…

Okurumuz ısrarlıydı çünkü gördüklerinden emindi: Birkaç kez Kayıplar Komitesi’ne açık çağrı içeren yazılar yazmış ve bu yazıları bu sayfalarda yayınlamıştık.

Okurumuzun çizdiği kroki, bazı Kıbrıslıtürk araştırma görevlilerine verilmiş ve onlar da bu krokiye bakarak, Boğaz’daki gaminiyi bulmuşlardı… Gaminide Ocak 2014’te yapılan kazılarda beş “kayıp” Kıbrıslırum’dan geride kalanlar bulunmuştu.

2015 yılında Cumhurbaşkanlığı’na Sayın Mustafa Akıncı’nın seçilmesi ve askeri bölgelere Kayıplar Komitesi’nin girmesi ve kazı yapması kolaylaştırılınca, okurumuz Kayıplar Komitesi’ne bir çağrı daha yapmış ve kendisine izin alınması halinde, bizzat giderek St. Hilarion askeri bölgesindeki olası gömü yerlerini gösterebileceğini söylemiş ve bunu da yayınlamıştık. En nihayet, okurumuza St. Hilarion’da askeri bölgeye girme ve olası gömü yerlerini gösterme izni çıkarılmış ve kendisi Kayıplar Komitesi yetkilileri eşliğinde iki olası gömü yeri göstermişti: Yürütülen kazılarda buralarda da dördü bir yerde, ikisi bir yerde olmak üzere toplam altı “kayıp”tan geride kalanlara ulaşılmıştı.

Okurumuz sayesinde bu bölgede toplamda 13 “kayıp”tan geride kalanlara ulaşılmış bulunuyor.

St. Hilarion’da henüz kazılar devam ederken, okurumuz iki kuşkulu ve olası gömü yerinin koordinatlarını bize vermiş, biz de bunları Kayıplar Komitesi yetkililerine bildirmiştik. Ancak bu iki olası gömü yeriyle ilgili henüz bir gelişme yok…

Biz okurumuza insaniyeti nedeniyle çok ama çok, yürekten teşekkür ederiz… Kayıplar Komitesi yetkililerine de okurumuzun gösterdiği yerlerde kazı yapma kararı aldıkları ve 13 “kaybın” bulunmasını sağladıkları için sonsuz teşekkürler…

 

BOĞAZ’DAKİ GAMİNİDE BULUNANLAR…

Tüm bu çabalara karşılık, Boğaz’daki gaminide kalıntıları bulunanların kimler olduğunu henüz geçtiğimiz günlerde bir tesadüf sonucu öğrenebildik. Meğer Boğaz’daki gaminide bulunan dört “kayıp” Kıbrıslırum, geçen yıl defnedilmişler. Ama ısrarla sorduğumuz halde bu konuda bilgilendirilmemiştik. Ancak şimdi, beşinci “kayıp” defnedilecekken tesadüfen okurumuzun çok değerli katkıları sonucu bulunan bu beş “kayıp” şahsın kimler olduğunu öğrenebildik.

Bu “kayıplar” şunlardı:

1944 Trikomo doğumlu Demetrios Yeorgios Anamisi, 22 Temmuz 1974’te Dikomo’dan “kayıp” edilmiş. Mayıs 2017’de Leymosun’da toprağa verilmiş… Seferi olarak görev yapmaktaymış ve evliymiş.

1941 Yipsu-İpsoz (Akova) doğumlu Neofitos Hambos Neofitu…  O da evliymiş ve seferiymiş. 22 Temmuz 1974’te Aspro Mutti’den “kayıp” edilmiş. Pano Polemitya’da Mayıs 2017’de defnedilmiş.

1956 Livadya doğumlu Antonios Hristofis Apostolu bekarmış. Askerliğini yapmaktaymış. 22 Temmuz 1974’te Aspro Mutti’den “kayıp” edilmiş. Kasım 2017’de Livadya’da defnedilmiş.

1948 Lapatoz doğumlu Simeon Mihail Simeu bekarmış. Seferi olarak görev yapmaktaymış ve 22 Temmuz 1974’te Aspro Mutti’den “kayıp” edilmiş. Haziran 2017’de Larnaka’da defnedilmiş.

1956 Trikomo doğumlu Dimitrakis Dimitrios Ksenofon bekarmış. Askerliğni yapmaktaymış ve 22 Temmuz 1974’te “kayıp” edilmiş. Onun cenaze töreni ise ailesinin göçmen olarak yaşamakta olduğu Dromolakşa’da 28 Temmuz 2018 Cumartesi saat 10.30’da yapılacak ve Dromolakşa’ya defnedilecek.