Kıbrıs mutfağı, Akdeniz’in zengin aromalarını ve adanın kendine has dokusunu bir araya getiren eşsiz bir lezzet yolculuğu sunar. Bu mutfakta, ıspanaklı börek ve ceviz macunu gibi geleneksel tatlar, sadece damakları şenlendirmekle kalmaz, aynı zamanda geçmişten bugüne taşınan bir kültürün izlerini de taşır. Bu iki lezzet, Kıbrıs’ın bereketli topraklarının ve köklü geleneklerinin bir yansıması olarak, hem yerel halk hem de ziyaretçiler için vazgeçilmezdir. Kıbrıs’ın sıcak ve samimi atmosferinde bu tatlar, bir yandan aile bağlarını güçlendirirken, bir yandan da adanın zengin gastronomik mirasını gözler önüne serer. Bu haftaki yazımızda size ıspanaklı börek ve ceviz macununu bizim nasıl yaptığımızı anlatacağız. Keyifli okumalar...
Ispanaklı Börek
Kıbrıs mutfağında önemli bir yere sahip olan ıspanaklı börek, adanın zengin yemek kültürünün özgün tatlarını yansıtır. Kıbrıs’ta börek yapımı, aile büyüklerinden öğrenilen ve nesilden nesile aktarılan bir gelenek olarak öne çıkar. Ispanaklı börek, Kıbrıs’a özgü yerel malzemelerin ve taptaze ıspanakların kullanımıyla farklılaşır. Kıbrıs’ta, bu börek genellikle ince açılan hamurun arasına yerleştirilen ıspanakların bolca zeytinyağı ve otlarla zenginleştirilmesiyle yapılır. Hem hafifliği hem de lezzeti ile sofraların baş tacı olan ıspanaklı börek, Kıbrıs mutfağının hem yerel halk hem de ziyaretçiler için vazgeçilmez bir parçasıdır.
İçindekiler
- 500 gram ıspanak
- 1 avuç bulgur
- 1 büyük boy pırasa (ince doğranmış)
- 3-4 adet taze soğan (ince doğranmış)
- 1 hellim (rendelenmiş)
- 2 adet yumurta
- 3 yemek kaşığı zeytinyağı
- Yeteri kadar tuz ve karabiber
- 6 adet yufka
- ¼ su bardağı sıvı yağ
- Üzeri için çörek otu ve susam
- 3-4 kaşık yoğurt
Yapımı
Öncelikle, fırını 180°C'ye ısıttım ve bir fırın tepsisini yağlı kağıtla kapladım. Zeytinyağını bir tavada ısıttım, ardından ince doğradığım pırasayı ve taze soğanları tavaya ekleyip, yaklaşık 2-3 dakika kavurdum. Sonra yıkanmış, doğranmış ıspanağı ekledim. Ispanaklar solana kadar karıştırarak kavurmaya devam ettim. Bir avuç bulgur ekleyip, karışıma yedirerek birkaç dakika daha kavurdum. Tuz ve karabiberi damak zevkime göre ekledim.
Sebze karışımını ocaktan aldıktan sonra, bir süre soğumaya bıraktım. Soğuyan karışımı rendelenmiş hellim ile birleştirdim. Ayrı bir kapta yumurtayı çırptım ve bu karışıma ekledim.
Sonra, düz bir yüzeye bir yufka yaprağını serdim ve üzerine sıvı yağ sürdüm, üzerine bir yemek kaşığı kadar ıspanaklı karışımdan koydum. Yufkamı dışarı taşmayacak şekilde yuvarlayarak sardım, çok sıkı sarmamalıyım ki yufkam yırtılmasın. Yufkam ve harcım bitene kadar bunu yapmaya devam etim ve tepsime her bir yufkayı bir öncekine ekleyecek şekilde yerleştirdim. Hazırladığım börekleri yağlı kağıt serili tepsiye dizdim.
Böreklerin üzerine yoğurt ve yumurta karışımını sürdüm ve çörek otu ve susam serptim. Ardından tepsiyi fırına verip, böreklerin altın rengi alana kadar yaklaşık 20-25 dakika pişirdim.
Fırından çıkardıktan sonra biraz dinlendirdim ve sıcak olarak servis ettim.
Ceviz Macunu
Kıbrıs’ın bereketli topraklarında yetişen ceviz ağaçları, adanın kültürel ve gastronomik mirasının önemli bir parçasını oluşturur. Kıbrıs'a özgü ceviz, orta boyutlarda olur ve bu cevizler, Nisan sonu ile Mayıs başı arasında en taze ve en yumuşak hallerindedir. Bu kısa zaman diliminde, cevizler olgunlaşmadan önce toplanır; çünkü bu dönemden sonra meyveler sertleşir ve geleneksel ceviz macunu yapımı için uygunluğunu kaybeder. Ceviz macunu yapımının ardında, cevizlerin bu en taze haliyle işlenmesi yer alır. Tazeliklerini kaybetmeden özenle seçilen cevizler, Kıbrıs’ın ustalık ve sabır gerektiren mutfak geleneklerine göre işlenir. Her adımında özenle işlenen cevizler, kireçle bekletilir, kaynatılır ve sonunda badem, karanfil, tarçın gibi malzemelerle harmanlanarak tatlı bir şölene dönüşür. Ceviz macunu, Kıbrıs’ın doğasından gelen lezzetlerin bir yansıması olarak, adeta baharın ve toprağın tatlı bir sunumu gibidir. Bu eşsiz tat, Kıbrıs’ın kültürel mirasını yansıtırken, her lokmada adanın doğasını ve geçmişini hatırlatır. Ceviz macunu, sadece bir tatlı değil, aynı zamanda Kıbrıs’ın zengin mutfak kültürünün de yaşayan bir örneğidir. Geleneksel yöntemlerle yapılan bu tatlı, her dönemde sofralarda yer bulurken, Kıbrıs’ın doğal ve kültürel mirasını da yaşatmaya devam eder.
MALZEMELERİM;
- 50 Adet Taze Ceviz
- 2-2,5 Bardak Şeker
- 50 Badem (Kabukları Soyulmus Ve Yağsız Tavada 1-2 Dakika Kızartılmış)
- 2 Limon Suyu
- 1-2 Yemek kaşığı Karanfil
- 1-2 Tarçın
- 1 Avuc Sönmüş Kireç
- İstenirse 1 Yaprak Gül damlası
HAZIRLANIŞI;
Cevizlerin kabuklarını soyduktan sonra, her iki ucuna küçük birer çentik atıyorum ve hemen su dolu kovaya bırakıyorum. Bu aşamada eldiven giymeyi asla unutmuyorum, çünkü bu işlemi eldivensiz yapmak ellerimi kahverengi lekelere boyuyor, ve ne yaparsam yapayım o lekeleri temizlemek neredeyse imkânsız hale geliyor. Altı gün boyunca her iki günde bir suyu tazeliyorum. Altıncı gün geldiğinde, suyun içine kireç ekliyorum ve cevizleri bu kireçli suda bir gece bekletiyorum. Ertesi gün, cevizleri iki kez temiz sudan geçiriyorum, ardından su dolu bir tencerede kaynatıyorum. Bu işlemi iki kez tekrarlıyorum. Üçüncü seferde ise cevizler iyice yumuşayana kadar kaynatıyorum ve suyunu süzerek soğumaya bırakıyorum. Cevizler soğuduğunda, her birinin içine badem yerleştiriyorum. Ardından cevizleri boş bir tencereye koyup üzerine şekeri ekliyorum ve kendi suyunu salması için gece boyunca bekletiyorum. Daha sonra, kaynatmadan önce karanfil, tarçın ve gül damlasını ekliyorum. Kaynamaya başladığında limonu da ilave ediyorum ve bir iki taşım kaynatıyorum. Bu arada, kullanacağım kavanozları yıkayıp kaynatıyorum ve fırında düşük ısıda kurutuyorum. Macunlar henüz sıcakken, sıcak kavanozlara doldurup kapaklarını sıkıca kapatıyorum. Ardından kavanozları ters çevirerek soğumaya bırakıyorum. Soğuduktan sonra, serin ve kuru bir yerde bir yıla kadar bozulmadan saklayabiliyorum.