Kıbrıslı Kimliği
Ne demişler, büyüdükçe geleneklere daha bağlı olursun. Eskiden bu geleneksel olaylar bana ne kadar gereksiz, gerici, modası geçmiş ve anlamsız geliyorsa bugün her fırsatı değerlendirip bu olayları sonuna kadar yaşamak istiyorum.
Bu yıl, belki de hayatın farklı bir yönünden yaşlandığımı anladım. Daha olgun, daha bilinçli yönünden… Hayatın bu tarafında, artık kim olduğunu kabul edersin, hülyalara dalmadan nereden geldiğini, nereye gittiğini anlarsın. Gelenek ve görenekler, kimliğini belirleyen ve güzel hissetmeni sağlayan şeylerin ayrılmaz bir parçasıdır.
* * * *
Bu yıl ilk kez Paskalya ile ilgili yapılan tüm geleneksel etkinliklere katılmak istedim. Günün sonunda, o kadar da eski moda değilmiş. Evimin pilavuna tütmesini, yumurtaları kırmızıya boyamayı istedim. Herkes için büyük mumlardan aldım ve Diriliş gecesi çan seslerini duya duya elimde mumla kilise yolunu tuttum...
Pek tabii köyde olan Diriliş geceleri gibi değildi. Ayin sonlandığında kilisenin önü hınca hınç doluydu, fakat karşılıklı “mutlu yıllar” diyecek, dilekler dileyecek, sembolik de olsa el ele verecek tanıdık bir kişi bile bulamadım. Yıllar önce nenem kelimenin tam anlamıyla beni köyün kilisesine sürüklediğinde, bir zaman geldiğinde bunu özlemle anımsayacağım, isteyeceğim ve taklit ederek de olsa aynı şeyi yaşayacağım nereden aklıma gelirdi…
* * * *
Yeme içme ile ilgili olarak –bu da geleneğin bir parçasıdır- bana ayrılan yerin bu değerli satırlarını harcamayacağım. Yalnızca iki satırlık bir bilgi ile konuyu kapayacağım: Artı 2 kilo!
Belediyemizin düzenliği etkinlikte çocuklarımla paskalya oyunları bile oynadık. Çocukların yaşadıklarını heyecanla dedelerine ve nenelerine anlatmaları beni ne kadar mutlu etti, anlatamam. Sonunda çocuklarımın oynadığı oyunların dede için de bir anlamı oldu. Zira bu dede playstation’un ne olduğunu bilmez, ya da ironman ile superman’ın farkını anlamaz.
* * * *
Bunları yazarken bir yandan da bu konuların Türkçe konuşanlar için ilgi çekici olup olmadığından emin olamıyorum. Bana şunu söyleyebilirsiniz: “Hristiyanların Paskalyası ile, kiliselerle, ayinlerle bizim ne alakamız var?” Hiçbir alakanız yoktur. Benim çok mu var zannediyorsunuz?
Mesele inanç veya din meselesi değildir. Mesele, net olarak Kıbrıs ile ilgilidir. Mesele, bir yandan kim olduğumuzu kabul etmek ve öte yandan biz farklılaştıran şeylere saygı duymaktır.
Kıbrıslı Türklerin geleneklerine dair fikrim olduğunu söylemesem de, Kıbrıslı Rumların geleneklerine çok benzer olduklarını, belki de aynı olduklarını düşünüyorum. Ama bu gelenekleri öğrenmezsem hep yarım Kıbrıslı olacağım.
* * * *
En azından ben öyle hissediyorum. Bu düşünce ile sizlerle gelenekleri paylaşmak istedim. Artık bu geleneklere katıma ihtiyacı duyuyorum. Bilmem nedendir, bu gelenekleri benimseyip sevmek için belli bir reddetme ve kabul etmeme sürecinden geçmek gerekiyormuş.
Yazının başında dediğim gibi, belki de yaş olarak olgunlaşma ile ilgisi var. Şimdi yeniden düşündüğümde, sebepler daha derindir ve belki de sosyolojik olarak açıklanabilir. Uzman değilim ama bu coğrafya ve insanlarında eksik olan bir şeyle ilgisi var: Kıbrıslı kimliği.
-------------------------------
YENİDÜZEN için yazılan Yunanca özgün metinden çeviri: Çağdaş Polili
-------------------------------
Κυπριακή ταυτότητα
Καλά λένε πως όσο μεγαλώνεις, τόσο πιο πολύ στρέφεσαι προς την παράδοση. Όσο ανούσια, οπισθοδρομικά, παλιομοδίτικα και χωρίς νόημα μου φαίνονταν παλιά όλα τα παραδοσιακά δρώμενα, τόσο θέλω να τα βιώνω σήμερα με κάθε ευκαιρία.
Φέτος, κατάλαβα πως μάλλον άρχισα να γέρνω από την άλλη πλευρά της ζωής, την πιο ώριμη, την πιο συνειδητοποιημένη. Αυτήν που επιτέλους αποδέχεσαι αυτό που είσαι, από που προέρχεσαι και καταλαβαίνεις πια χωρίς να ονειροβατείς προς τα πού οδεύεις. Αυτήν που σε κάνει να νιώθεις και όμορφα για όλα αυτά που ορίζουν την ταυτότητά σου, αναπόσπαστο μέρος της οποίας είναι και η παράδοση, τα έθιμα.
* * * *
Για πρώτη φορά φέτος ήθελα να συμμετέχω σε όλες τις παραδόσεις που είχαν να κάνουν με το Πάσχα. Και τελικά, δεν ήταν και τόσο παλιομοδίτικο. Ήθελα να μυρίσει το σπίτι μου φλαούνες, να κοκκινίσω αβγά. Αγόρασα για όλους λαμπάδες και τη νύχτα της Ανάστασης πήρα το δρόμο μόνη για την εκκλησία ακούγοντας τις καμπάνες να κτυπούν...
Δεν ήταν βέβαια το ίδιο όπως τα βράδια της Ανάστασης στο χωριό. Τελείωσε η λειτουργία και αν και κατάμεστο το προαύλιο με κόσμο, δεν βρήκα ούτε ένα που να τον ξέρω, να ανταλλάξουμε ένα "χρόνια πολλά", να πούμε μια ευχή, να δώσουμε έστω τυπικά τα χέρια. Πού να φανταζόμουν μερικές δεκαετίες πριν, όταν με έσερνε κυριολεκτικά η γιαγιά μου στην εκκλησία του χωριού, πως θα ερχόταν η στιγμή που θα το αναπολούσα, θα το επιζητούσα και θα το βίωνα έστω και σε απομίμηση...
* * * *
Για το φαγοπότι -κι αυτό μέρος της παράδοσης- δεν χρειάζεται να αφιερώσω πολύτιμες γραμμές του χώρου που μου παραχωρείται. Θα δώσω μόνο μια απλή πληροφορία τηλεγραφικά: Επιπλέον 2 κιλά!
Μέχρι και παραδοσιακά πασχαλινά παιχνίδια παίξαμε με τα παιδιά μου σε εκδήλωση του Δήμου μας. Το πόσο χάρηκα τον ενθουσιασμό με τον οποίο μίλησαν γι' αυτή τους την εμπειρία στον παππού και τη γιαγιά, δεν περιγράφεται. Επιτέλους τα παιχνίδια των παιδιών μου είχαν νόημα και για τον παππού, ο οποίος δεν λέει να αντιληφθεί τι είναι το playstation και ποια είναι η διαφορά του ironman από τον superman.
* * * *
Γράφω και ακόμα δεν είμαι σίγουρη αν το θέμα είναι ενδιαφέρον για όσους μιλούν τούρκικα. Θα μου πείτε: "Τι σχέση έχουμε εμείς με το Πάσχα των Χριστιανών, τις εκκλησιές και τις λειτουργίες;". Καμία. Σάμπως έχω κι εγώ μεγαλύτερη;
Το θέμα μου δεν είναι η πίστη ή η θρησκεία. Το θέμα είναι καθαρά Κυπριακό. Το θέμα είναι η αποδοχή του ποιοι είμαστε από τη μια και ο σεβασμός για όλα όσα μας διαφοροποιούν από την άλλη.
Δεν έχω ιδέα ποιες είναι οι παραδόσεις των Τουρκοκυπρίων, αν και νομίζω θα είναι πολύ όμοιες, ίσως και ίδιες με αυτές των Ελληνοκυπρίων. Αν δεν τις μάθω όμως θα είμαι πάντα μισή Κύπρια.
* * * *
Έτσι νιώθω τουλάχιστον εγώ. Υποκινούμενη από αυτή τη σκέψη ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τις παραδόσεις και αυτή μου την ανάγκη πλέον να συμμετέχω σε αυτές, η οποία δεν έχω ακόμα αντιληφθεί γιατί χρειάζεται να περάσει από διαδικασία άρνησης ή και απόρριψης μέχρι την αποδοχή και την αγάπη προς αυτές.
Είπα στην αρχή πως ίσως να έχει να κάνει με την ηλικιακή ωρίμανση. Τώρα που το ξανασκέφτομαι όμως σαν να είναι βαθύτερα τα αίτια και κοινωνιολογικά μάλλον θα εξηγούνται. Χωρίς να είμαι ειδική, νομίζω τελικά πως έχουν να κάνουν με αυτό που υπολείπεται ο τόπος και οι άνθρωποί του: Την κυπριακή ταυτότητα.