Kıbrıslı Türkler, önümüzdeki Pazar, Cumhuriyet Meclisi'ndeki 50 temsilcisini seçmek üzere bir kez daha sandığa gidecek. 23 Ocak Milletvekilliği Erken Genel Seçimi, Kıbrıslı Türklerin 1974 sonrasında kendi devlet yapıları altındaki ara seçimler de dahil 15’inci milletvekilliği seçimi olacak.
Kıbrıs’ın kuzeyinde cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimleri 5 yılda bir, yerel kuruluş organları seçimleri ise 4 yılda bir yapılıyor.
1974 sonrası ilk seçim 20 Haziran 1976'da
TAK muhabiri, Yüksek Seçim Kurulu'nun web sitesinden 1974’ten günümüze yapılan milletvekilliği seçimlerine ilişkin bilgileri derledi.
Kıbrıs Türk halkı, 1974 sonrasındaki ilk seçimini 20 Haziran 1976'da yaparak 40 sandalyeli Kıbrıs Türk Federe Devleti Meclisi'ndeki temsilcilerini belirledi. Ulusal Birlik Partisi (UBP), Toplumcu Kurtuluş Partisi (TKP), Halkçı Parti (HP) ve Cumhuriyetçi Türk Partisi'nin (CTP) aday gösterdiği ilk seçimde, Lefkoşa'dan 19, Mağusa'dan 15, Girne'den de 6 milletvekili seçildi. 75 bin 824 kayıtlı seçmenden 56 bin 346'sının oy kullandığı bu seçimde, UBP 30, TKP 6, CTP ve HP ise 2'şer milletvekilliği kazandı.
23 Haziran 1981
Kıbrıslı Türkler 1974’ten sonra ikinci kez 23 Haziran 1981’de milletvekillerini seçti. Bu seçimde Demokratik Halk Partisi (DHP), TKP, Türk Birliği Partisi (TBP), UBP, CTP, Sosyal Adalet Partisi (SAP), Milli Hedef Partisi (MHP) yarıştı. TBP ve SAP sadece Mağusa'da aday gösterdi. 40 sandalyeli Meclis için Lefkoşa’dan 8’i UBP, 6’sı TKP, 3’ü CTP, 1’i DHP’li 18; Mağusa’dan 7’si UBP, 4’ü TKP, 2’si CTP, 1’i TBP ve 1’i de DHP’li 15 ve Girne’den de 3’ü UBP, 3’ü TKP ve 1’i de CTP’li 7 milletvekili seçildi. 84 bin 721 kayıtlı seçmenin 75 bin 81'i sandığa gitti.
23 Haziran 1985
KKTC’nin 15 Kasım 1983'te ilanından sonraki ilk genel seçim, 23 Haziran 1985’te yapıldı ve bu seçimde Cumhuriyet Meclisi’ndeki milletvekili sayısı 50’ye çıktı.
Lefkoşa’dan 22,Mağusa’dan 20 ve Girne’den 8 vekilin seçildiği 1985 seçimlerinde Yeni Doğuş Partisi (YDP), TKP, CTP, DHP, UBP, Toplumsal Atılım Partisi (TAP) ve Sosyal Demokrat Parti (SDP) 50'şer aday gösterdi. 44 bin 278 seçmenden 38 bin 234’ünün oy kullandığı seçim sonucunda Lefkoşa’da UBP’den 11, CTP’den 6, TKP’den 4, YDP’den 1; Mağusa’a UBP’den 9, CTP ve TKP’den 4’er ve YDP’den 3; Girne’den ise UBP’den 4, CTP ve TKP’den de 2’şer milletvekili Cumhuriyet Meclisi’ne seçildi.
6 Mayıs 1990
1990 yılındaki seçim, CTP, TKP ve YDP'nin “Demokratik Mücadele Partisi” (DMP) çatısı altında katıldığı bir seçim olma özelliği taşıyor. DMP yanında Yeni Kıbrıs Partisi (YKP) ve UBP de bu seçimde aday gösterdi. Lefkoşa’dan 23, Mağusa’dan 19 ve Girne’den de 8 milletvekilinin seçildiği 1990 seçimlerinde, UBP Lefkoşa’dan 16, Mağusa’dan 13 ve Girne’den 5 olmak üzere toplam 34; DMP ise Lefkoşa’dan 7, Mağusa’dan 6, Girne’den de 3 olmak üzere 16 milletvekili kazandı. 6 Mayıs 1990'da 101 bin 306 seçmenden 94 bin 403’ü oy kullandı.
13 Ekim 1991 Ara Seçimi
DMP’den seçilenlerden sadece 4'ünün milletvekili andını içerken 12'sinin seçime dış müdahaleler olduğunu ve tek parti diktasına boyun eğmeyeceklerini söyleyerek Meclis’i boykot etmesiyle, seçimden bir buçuk yıl geçmeden ara seçime gidildi. 13 Ekim 1991’de Lefkoşa’da 6, Mağusa’da 3 ve Girne’de de 3 milletvekili için yeniden sandıklar kuruldu. Ara seçim için Kıbrıs Türk Birlik ve Egemenlik Partisi, UBP, Hür Demokrat Parti, YDP, Sosyal Demokrat Parti, Milliyetçi Adalet Partisi aday gösterdi. 106 bin 303 seçmenden 71 bin 483’ünün oy kullandığı seçim sonucunda Lefkoşa’da 5 UBP, 1 HDP adayı; Mağusa ve Girne’de ise 3’er UBP adayı Meclis’e girmeye hak kazandı.
12 Aralık 1993
Takvimler 12 Aralık 1993’ü gösterdiğinde KKTC’de yeniden bir genel seçime gidildi ve bu kez siyaset sahnesine UBP’den istifa eden 9 milletvekilinin 30 Temmuz 1992'de kurduğu Demokrat Parti de katıldı. Seçimde Kıbrıs Türk Birlik ve Egemenlik Partisi, DP, TKP, CTP, UBP, Milli Mücadele Partisi ve YKP aday gösterdi. Lefkoşa’dan 22, Mağusa’dan 19 ve Girne’den 9 milletvekilinin belirlenmesi için yapılan seçimde yüzde 5’lik barajı UBP, DP, CTP ve TKP geçti. Seçim sonucunda Lefkoşa’dan UBP 7, DP 6, CTP 6 ve TKP 3; Mağusa’dan UBP 7, DP 6, CTP 4 ve TKP 2, Girne’den de UBP, DP ve CTP 3’er milletvekilini Meclis'e sokmayı başardı. Bu seçimde 107 bin 820 seçmenden 100 bin 867’si oy kullandı. Seçimin ardından ilk kez UBP'nin hükümette yer almadığı; DP ve CTP'nin de ilk kez yer aldığı koalisyonlar kuruldu, bozuldu.
6 Aralık 1998
KKTC’de 6 Aralık 1998’de yapılan genel seçimde, ilçe sayısı Güzelyurt ve İskele'nin de ilçe yapılmasıyla 5’e çıktı. 119 bin 574 seçmenden 106 bin 331’inin oy kullandığı seçimde seçmenler, 1985 seçimlerinden sonra ilk kez yeniden karma oy kullandı. Yurtsever Birlik Hareketi (YBH), CTP, TKP, DP, UBP, Ulusal Diriliş Partisi ve Bizim Parti’nin katıldığı bu seçimde, Lefkoşa’dan 15, Mağusa’dan 13, Girne’den 9, Güzelyurt’tan 7 ve İskele’den de 6 milletvekili seçildi. Sandıklar açıldığında 50 milletvekilinin dağılımı ise şöyle oldu: Lefkoşa: UBP 6, DP 4, TKP 3, CTP 2; Mağusa: UBP 7, DP 3, TKP 1, CTP 2; Girne: UBP 5, DP 2, TKP 2, CTP 1; Güzelyurt: UBP 3, DP 2, TKP 1, CTP 1; İskele: UBP 3, DP 2, TKP 1.
14 Aralık 2003
Kıbrıs'ta çözüm müzakerelerinde tansiyonun en yüksek olduğu döneme denk gelen ve Annan Planı endeksli gerçekleşen 14 Aralık 2003 seçimleri UBP'nin ilk kez birinci çıkmadığı seçim olarak tarihe geçti. DP, BDH, Çözüm ve AB Partisi, CTP, UBP, Milliyetçi Barış Partisi ve Kıbrıs Adalet Partisi’nin katıldığı 14 Aralık 2003’teki seçimle, Lefkoşa’dan 16, Mağusa’dan 13, Girne’den 9, Güzelyurt’tan 7 ve İskele’den de 5 milletvekili seçildi. 141 bin 596 seçmenden 121 bin 740’ının 554 sandıkta oy kullandığı seçim sonucunda sağ ve sol partiler 25'er milletvekili çıkardı. CTP Birleşik Güçler konseptiyle katıldığı seçimde 19 milletvekiliyle seçimi birinci tamamlarken, UBP 18 sandalyede kaldı. DP 7, Toplumcu Kurtuluş Partisi, Birleşik Kıbrıs Partisi ve Kıbrıs Sosyalist Partisi’nin oluşturduğu "Barış ve Demokrasi Hareketi" ise 6 milletvekiliyle Meclis'e girdi. İlçelere göre dağılımda Lefkoşa’dan UBP 5, DP 2, BDH 3, CTP 6; Mağusa’dan UBP 5, DP 2, BDH 1, CTP 5; Girne’den UBP 3, DP 1, BDH 1, CTP 4; Güzelyurt’tan UBP 2, DP 1, CTP 3, BDH 1 ve İskele’den de UBP 3, DP 1 ve CTP 1 milletvekili kazandı.
20 Şubat 2005 Erken Genel Seçimi
20 Şubat 2005’te yerel ara seçimle birlikte yapılan Milletvekilliği Erken Genel Seçimi’ne UBP, DP CTP, BDH, TKP, Yeni Parti, Milliyetçi Adalet Partisi katıldı. 147 bin 249 seçmenden 119 bin 9’u 575 sandıkta oy kullandığı seçimde CTP, UBP, DP ve BBH yüzde 5'lik barajı aşabildi. Seçimden CTP yüzde 44.45’lik oy oranıyla birinci parti çıktı ancak tek başına iktidarı kıl payı kaybetti. Lefkoşa'da CTP 8, DP 2, BDH 2, UBP 5; Mağusa'da CTP 6, DP 2, UBP 5; Girne'de CTP 4, DP 1, UBP 4; Güzelyurt'ta CTP 4, UBP 3; İskele'de CTP 2, DP 1, UBP 2 milletvekili çıkardı.
25 Haziran 2006 Ara Seçim
CTP Lefkoşa milletvekiliyken Cumhurbaşkanlığı'na aday olan ve 17 Nisan 2005’te Cumhurbaşkanı seçilen Mehmet Ali Talat’tan ve ani rahatsızlık sonucu hayatını kaybeden UBP Girne Milletvekili Salih Miroğlu’nun yerlerinin doldurulması için 25 Haziran 2006’da yerel seçimlerle birlikte milletvekilliği ara seçimi de yapıldı. Seçimi Lefkoşa'da CTP adayı Özkan Yorgancıoğlu, Girne'de ise yine CTP'den Gülboy Beydağlı kazandı. Böylece CTP'nin Meclis'teki sandalye sayısı 25’e yükseldi.
19 Nisan 2009 Erken Genel Seçimi
KKTC'de 19 Nisan 2009 tarihi de bir erken genel seçim tarihi olarak kayıtlara geçti. DP, CTP, TDP, BKP, ÖRP, UBP yanında ilk kez Halk İçin Siyaset Partisi (HİS) de bu seçime katılan partiler arasında yer aldı ve 7 partili bir seçime gidildi. 161 bin 373 seçmenden 131 bin 849’u oy kullandığı seçimde, UBP 26 milletvekiliyle çoğunluğu sağladı. Sandıktan CTP'ye 15, DP'ye 5, TDP'ye 2, ÖRP'ye 2 milletvekilliği çıktı. 18 Nisan 2010’daki Cumhurbaşkanlığı seçimini dönemin Başbakanı ve UBP Mağusa Milletvekili Derviş Eroğlu kazandığı için Meclis'teki sayı 49'a düştü.
27 Haziran 2010 Ara Seçim
27 Haziran 2010’daki yerel seçimlerle birlikte Eroğlu'ndan boşalan vekillik için Mağusa’da milletvekilliği ara seçimi de yapılır ve bu seçimi de TDP adayı Hüseyin Angolemli 2 oy farkla kazandı. Böylece TDP'nin milletvekili sayısı 3’e yükseldi.
28 Temmuz 2013 Erken Genel Seçimi
Haziran 2013'te güvensizlik önergesiyle hükümetin düşmesinin ardından Kıbrıs Türk halkı 28 Temmuz 2013'te bir erken seçim daha yaşadı. CTP, BKP, TDP, UBP ve DP Ulusal Güçler'in katıldığı seçimde, Lefkoşa'dan 16, Mağusa'dan 13, Girne'den 10, Güzelyurt'tan 6 ve İskele'den de 5 milletvekili seçildi. 172 bin 803 kayıtlı seçmenden 119 bin 940’ının oy kullandığı bu seçimde sandıklar açıldığında koalisyonlar dönemini başlatan Meclis'teki aritmetik şöyle oluştu: Lefkoşa: CTP 7, DP UG 4, TDP 1, UBP 4; Mağusa: CTP 5, DP UG 3, TDP 1, UBP 4; Girne: CTP 4, DP UG 2, TDP 1, UBP 2; Güzelyurt: CTP 3, DP UG 1, UBP 2; İskele CTP 2, DP UG 2, UBP.
7 Ocak 2018 Erken Genel Seçimi
Ülkede yapılan son seçim olan 7 Ocak 2018 Erken Genel Seçimi’nde 3’ü ilk kez olmak üzere 8 parti ve 10 bağımsız aday yarıştı. Geçmiş seçimlerde en fazla 7 partinin yarıştığı görülürken, 2018 seçiminde 8 parti ile bir rekor kırıldı.190 bin 553 kayıtlı seçmenden 126 bin 40’ının oy kullandığı seçimde, DP, TKP-Yeni Güçler, CTP, TDP, UBP ve ilk kez seçime katılan Halkın Partisi (HP), Yeniden Doğuş Partisi (YDP) ile Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) yarıştı. Seçim sonucunda ise geçerli oyların yüzde 5’inden fazlasını alarak barajı geçen 6 parti, UBP, CTP, HP, TDP, DP ve YDP olurken, UBP 21, CTP 12, HP 9, TDP 3, DP 3 ve YDP 2 milletvekili ile Meclis’teki yerini aldı.
Haber: Filiz Seyis- Arşiv fotoğraf: Erol Uysal