Kıbrıs’ta artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak
Esra Aygın
Crans Montana’da devam etmekte olan Kıbrıs Konferansı’nda, Kıbrıs Türk tarafı, Kıbrıs Rum tarafı ve garantör devletler Türkiye, Yunanistan ve Birleşik Krallık, görüşmelerin, temel konuları içeren bir paket üzerinden devam etmesi konusunda anlaşmaya vardılar.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, bugün yaptığı yazılı bir açıklamada, bu paketin, süreci kapsamlı bir çözüme taşıyabileceğini belirtti.
Söz konusu paket anlayışı çerçevesinde, taraflar, yönetim ve güç paylaşımı başlığı altında etkin katılım ve dönüşümlü başkanlık, mülkiyet başlığı altında kimlerin mülklerine dönme önceliği olacağı, toprak başlığı altında toprak düzenlemelerine tabii olacak bölgeler, Türk ve Yunan vatandaşlarına eşdeğer muamele ve güvenlik ve garantiler konularını birbiri ile bağlantılı şekilde ve eş zamanlı ele alacaklar. Bu yöntemle, tarafların birbirlerine doğru karşılıklı eş zamanlı adımlar atması mümkün olacak.
Taraflar bugün öğleden sonra ve yarını, pakette yer alan konularla ilgili önerilerini hazırlamakla geçirecekler ve Pazartesi günü bunları BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’ye sunacaklar.
BM Genel Sekreteri Guterres ise, her an Crans-Montana’ya dönmeye hazır bir şekilde hafta sonunu ailesinin bulunduğu Lizbon’da geçirecek. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kotzias ve Birleşik Krallık Avrupa ve Amerika'dan Sorumlu Devlet Bakanı Alan Duncan önümüzdeki hafta boyunca Crans-Montana’da kalmayı planlıyor.
Crans-Montana’da yaşanan bir diğer önemli gelişme ise, güvenlik ve garantiler başlığı altında çözümlenmesi gereken konulardan biri olan ‘çözümün uygulanması’ konusunda bir teknik çalışma grubunun kurulmuş olması. Kıbrıs Türk tarafından baş müzakereci Özdil Nami’nin yer aldığı çalışma grubu, çözümün gereklerinin tüm taraflarca yerine getirilip getirilmediğinin nasıl bir mekanizma ile izlenebileceği ve çözümün uygulanması konusunda herhangi bir tarafın yükümlülüklerini getirmemesi durumunda ne gibi yaptırımların hayata geçirilebileceği üzerinde çalışacak.
Crans-Montana’daki diplomatik kaynaklar, Türk ve Yunan taraflarından, güvenlik ve garantiler ve Türk-Yunan vatandaşlarına eşdeğer muamele konularında karşılıklı esneme sinyalleri geldiğini belirtiyorlar.
Kaynaklara göre, şu anda Crans Montana’da yaşanmakta olan süreç, en iyimser kişilerin bile tahmin edemeyeceği kadar olumlu seyrediyor.
Kaynaklar, sürecin bir dönüm noktasının eşiğinde olduğunu ve kapsamlı bir çözüme ulaşmak için artık tüm koşulların yerli yerine oturduğunu belirtiyorlar.
Tabii ki, Kıbrıs sorununda daha önce defalarca olduğu gibi, taraflardan biri veya birkaçı her an geri adım atabilir. Ancak paket anlayışı çerçevesinde karşılıklı kararlılık ve cesaret ile müzakerelere devam edilirse, önümüzdeki hafta sonuna kadar Crans-Montana’dan, söz konusu paketteki unsurları içeren bir çerçeve anlaşma çıkması ihtimali var.
Böyle bir çerçeve anlaşmanın ortaya çıkması durumunda ise, önümüzdeki aylarda, Anayasa ve yasaların yazılması, anlaşmanın teknik detaylarının tamamlanması ve Kıbrıs Türk toplumunun Avrupa Birliği’ne hazırlanması çalışmalarının hızlandırılması ve sonbaharda da Kıbrıs Konferansı’nın yeniden toplanarak kapsamlı çözüm anlaşmasının imzalanması planlanıyor.
Tabii ki henüz hiç bir şey kesinleşmiş veya geriye dönülemez bir noktaya gelmiş değil. Ancak gelinen bu kritik aşamada, eğer süreç bu kez de bir anlaşma ile sonuçlanmazsa, bu sadece taraflardan birinin veya birkaçının çözümü gerçekten istememesi veya bu tarihi sorumluluğu üstlenecek cesaretinin olmaması nedeniyle olacak.
Önümüzdeki haftanın başında sürecin çözüme doğru mu çöküşe doğu mu evrileceğini göreceğiz. Ancak kesin olan tek bir şey var; o da, Crans-Montana’dan sonra Kıbrıs’ta artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak!