Fehime ALASYA
Türkiye’de kredilere uygulanan faiz indirimi, aynı bankaların Kıbrıs şubelerinde yürürlüğe girmedi. Halkbank'tan konut sahibi olmak isteyen müşterilere, Türkiye’de aylık yüzde 0,99'dan başlayan seçeneklerle konut kredisi desteği sağlanırken, bu oran ülkemizde aylık yüzde 1,38 ‘den başlıyor.
Ziraat Bank’ta ise yine Türkiye’de aylık yüzde 0,99'dan başlayan konut kredileri, adamızda en uygun 1,45’ten işlem görüyor.
Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Sadeghi, Türk Lirası konut kredilerinin Türkiye’de aylık yüzde 0,99’a düşürülmesinin adadaki Ziraat Bank ve Halk Bank şubelerinde de uygulanacağı bilgisi aldıklarını, üyelerine ve sektördeki paydaşlarına bu yönde duyuru yaptıklarını, ardından uygulamanın geri çekildiğini iddia etti.
Herhangi bir bankaya faiz indiriminin geri alınması yönünde uyarı yapmadıklarını belirten Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay, bir müdahalelerinin söz konusu olmadığını kaydetti.
Türkiye’de 0,99 kuruşa kadar düşen konut kredilerinin Türk Lirası aylık faiz oranlarını Kıbrıs’ın kuzeyindeki şubelerinde uygulamaya koymadı.
Türkiye’de Halkbank'tan konut sahibi olmak isteyen müşterilere, aylık yüzde 0,99'dan başlayan seçeneklerle konut kredisi desteği sağlanırken, bu oran ülkemizde aylık yüzde 1,38 ‘den başlıyor.
‘Önce düştüğü duyuruldu, sonra yeniden çıktı’
Merkez Bankası’nın mevduat hesaplarına uygulanan yıllık faiz oranlarında indirime gitmesiyle, hem yerel hem de Türkiye’deki bazı bankalarda kredi faizlerinde değişikliğe gidilmesinin ardından Ziraat Bank’taki yıllık konut kredisinin aylık yüzde 0,99’a düşürdüğü, ardından Merkez Bankası’ndan gelen ‘uyarı’ ile 1.45’lere çekildiği iddia edildi.
Söz konusu uygulama, özellikle emlak sektöründen büyük tepki topladı.
Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Sadeghi, konut kredilerinde TL faiz oranlarının aylık 0,99 kuruşa düşürülmesiyle aynı uygulamanın ülkemizdeki Ziraat Bank ve Halk Bank şubelerinde de devreye konduğunu, ardından Merkez Bankası’ndan yapılan baskı ise geri çektiklerini iddia etti.
Söz konusu bankalar bu uygulamanın sadece Türkiye’de yapıldığını, adada uygulamaya alınmadığını savunurken, Merkez Bankası, bu iddialar yönünde hiçbir müdahalelerinin olmadığını kaydetti.
Buna göre Ziraat Bank’taki TL konut kredileri aylık yüzde 1,45 ile 1,49 oranında işlem görürken, Halk Bank’ta ise bu oran aylık yüzde 1,38-1,52 ile 1,79 arasında duruma göre değişiyor.
Hatırlanacağı üzere Ağustos ayı başında Türkiye’deki faiz oranlarında yaşanan hareketliliğin ülkeye yansımasıyla bazı yerel ve Türkiye merkezli bankalarda indirime gidilmişti.
Ziraat Bankası, Türkiye’de kredi faiz oranlarını 1 Ağustos'tan geçerli olmak üzere indirdiğini açıklamış, konut kredisinde faiz oranı 0.99'a düşürmüştü. Tüketici kredisinde ise bu oran yüzde 1.49'a indirilmişti.
Merkez Bankası’ndaki mevduat faizlerinin değişimi…
Merkez Bankası nezdindeki faize tabi mevduat hesaplarına uygulanan yıllık faiz oranlarındaki yüzdelikler şu şekilde değişmişti:
Türk Lirası: 17,25’den yüzde 13,25’e,
Euro: 0,25’den yüzde 0,125’e,
İngiliz Sterlini: yüzde 0,50’den yüzde 0,25’e düşürülmüştü.
Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Sadeghi, Türk Lirası konut kredilerinin Türkiye’de aylık yüzde 0,99’a düşürülmesinin adadaki Ziraat Bank ve Halk Bank şubelerinde de uygulanacağı bilgisi aldıklarını, üyelerine ve sektördeki paydaşlarına bu yönde duyuru yaptıklarını, ardından uygulamanın geri çekildiğini iddia etti.
Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Sadeghi:
“Önce düşürüldü, sonra yeniden çıkarıldı”
Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Sadeghi, Türk Lirası konut kredilerinin Türkiye’de aylık yüzde 0,99’a düşürülmesinin adadaki Ziraat Bank ve Halk Bank şubelerinde de uygulanacağı bilgisi aldıklarını, üyelerine ve sektördeki paydaşlarına bu yönde duyuru yaptıklarını, ardından uygulamanın geri çekildiğini iddia etti.
Hüseyin Sadeghi, özellikle Ziraat Bank’tan aldıkları bilgide faizlerin aylık 0,99 kuruşa düştüğünü, ardından ‘haksız rekabet’ gerekçesiyle uygulamanın geri çekildiğini savundu.
YENİDÜZEN’e konuşan Hüseyin Sadeghi, şu iddialarda bulundu:
“Bayram öncesi TC Merkez Bankası’ndaki faiz indiriminden sonra Türkiye’deki Halk Bank, Ziraat Bank gibi bazı bankalar da TL kredi konut oranlarını aylık yüzde 1,50’lerden yüzde 0,99’a kadar indirdi. Belli bir çerçevede de 180 aya kadar kredi vade imkânı tanıdılar.
Bu durum Türkiye’de bayram öncesi Cuma günü uygulandı. Biz de pazartesi bu uygulamanın ülkede de geçerli olduğunu bildirdiler. Bu bilgiyi bireysel olarak aldık, tüm emlak birimlerine de duyuru yapıldı, sektördeki paydaşlara bu yönde bilgi verildi. Gerek Emlakçılar Birliği gerekse bireysek olarak bu yönde duyurduk, müşterilerimizi de yönlendirdik, ama Merkez Bankası’ndan bu iki bankaya gelen ihbarla ilgili rekabet şartlarına uymayacağı gerekçesiyle kredi oranları yeniden 1,49’a yükseldiği bize haber verildi. Buradaki sıkıntımız; bu faiz oranları Türkiye’de uygulanıyorsa neden aynı şubeler bize de uygulanacak dedi ve karar değiştirdi. Yapılmak istenen nedir?
Merkez Bankamız için önemli olan yerel bankaları korumak mı vatandaşı korumak mı?
Aynı zamanda tecrübelerime dayanarak yerel bankaların döviz bazlı kredi sağladığını görüyorum, buna karşın TC bankaları artık döviz kredisi veremeyeceklerini duyurdu. Dolayısıyla bu ortamda rekabet edilebilirlilik daha uygundu aslında. Zaten bu bankalarla TL bazlı rekabet içine giremiyorlardı. Burada tek yapılan vatandaşın ve birçok sektörlerin önünü tıkamak, hayatını zorlaştırmak oldu. Şu anda Türkiye’de emlak sektöründeki paydaşlar, TL konut kredilerinde aylık yüzde 0,99’dan yüzde 0,85’lere düşürmeye çalışıyorlarken bizde neden çıkarılıyor?
Çok fazla tüketici talebi olmuştu, birçok üyemiz bunu talep etti, reklamlar yapıldı, sektöre ciddi bir hareket getireceğine inanıyorduk. Bu uygulama ile şu anda en az 1,45’ten 2,20’ye dek yükseliyor.
Sektöre canlılık getirecekti, olmadı…
Bu hem vatandaşı hem de sektörleri rahatlatacaktı. Bankalar konut kredisi veremez duruma gelmişti.
Burada maliye bakanlığı, hükümet, tüm paydaşlarla birleşerek, görüşerek, vatandaşın lehine karar üretmeli, hali hazırda TC’de olan bu uygulama bizde de uygulanmalı. Orada bu yapıldı, bazı proje konutlarındaki oranlar aylık yüzde 0,75’e dek indirildi. Bizde de bu tarz çalışmalar yapılabilmeli.”
Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay:
“Müdahalemiz söz konusu değil. Biz faizler ne kadar düşerse o kadar iyi olur düşüncesindeyiz.”
Herhangi bir bankaya faiz indiriminin geri alınması yönünde uyarı yapmadıklarını belirten Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay, herhangi bir müdahalelerinin söz konusu olmadığını kaydetti.
Günay, açıklamasında şunları ifade etti:
“Bizim böyle bir uyarımız olmadı. Olsa olsa düşürün uyarımız olur. Herhangi bir bankaya uyarı göndermedik. Herhangi bir müdahalemiz söz konusu değil.
Yerel bankalarla Türkiye bankalarının rekabet edilebilirliği konusu ise kendi aralarında karar alınabilecek bir konu. Biz rekabetin çalışmasını isteriz.
Hem yerel hem de Türkiye bankaları olsun, diğer şube bankaları da KKTC faizlerini ülke piyasasını düşünerek belirliyorlar, ama burada şu an nasıl bir uygulama yapıldı bilemiyorum.
Elbette ki kaynak toplama maliyetine göre her banka kendi kredi faizini belirleyecektir. Bankaların da kaynak maliyetleri ve faizleri farklı farklıdır.
Biz faizler ne kadar düşerse o kadar iyi olur düşüncesindeyiz.
“Vade uzatma, faiz düşürme yapılır ama…”
“Bankacılık ticari amaçlı kuruluşlardır. Önemli olan risk yönetiminin doğru yapılmasını arzu ederiz. Türkiye bankalarında konut kredisini verdikten sonra TL faiz kredisini değiştiremezsiniz, burada ise böyle bir mevzuat söz konusu değil, dolayısıyla bütünlüklü düşünmek gerek. Bazı sektörler kredilerde 0,99 kuruşa kadar düşük faiz oranı veya uzun vadeli ödemler arzusu içinde ama bankalar da önümüzdeki 15 yıllık vadede öngörülmesi gerek. Bankaların bu anlamda üstleneceği risklerin koruma altına alınmasını isteriz. Yoksa vade uzatma, faiz düşürme yapılır ama aradan yıllar geçince bunu tahsil edemiyorsanız bir kıymeti kalmaz. Aksi durumda vade uzarsa, faiz oranı düşerse biz de memnun oluruz.”
Bankalar Birliği Genel Sekreteri Halil Okur:
“Merkez Bankası müdahalesi olamaz”
Merkez Bankası’nın hiçbir zaman herhangi bir bankaya faizlerin yukarıya çekilmesi yönünde yaptırımı bulunmadığını kaydeden Bankalar Birliği Genel Sekreteri Halil Okur, bunun yasal olarak da mümkün olmadığını ifade etti.
Okur, “Merkez bankası yasal karşılıklar dediğimiz zorunlu faiz oranlarını düşürdü. Bizde para politikası çerçevesinde yapılan bir faiz indirimi yoktur. Ziraat Bankası’ndaki faizler Türkiye’de düştü, burada olan şubelerinde uygulanır. Türkiye’de de bu faizler hükümet kararıyla düşürülmüştür. KKTC’nin kendine münhasır resmi bir girişimi yoktur. Burada Ziraat Bankası’nın faizlerini düşürmesi, ardından Merkez Bankası’nın onları uyarmasından haberim yok. Böyle bir durumdan haberim yok, olduğuna da ihtimal vermiyorum. Merkez Bankası bir bankaya hiçbir zaman ‘siz bu faiz oranlarını verebilirsiniz veya vermezsiniz’ ikaz yapmış değil, buna da yasal olarak yetkisi yoktur. Serbest piyasada faizler düşer de kalkar da. Faizler düştüğü zaman uyaracağını hiç sanmıyorum.” dedi.
Ziraat Bank’ta ise Türkiye’de aylık yüzde 0,99'dan başlayan konut kredileri, adamızda en uygun 1,45’ten işlem görüyor.
İLGİLİ BANKALAR NE SÖYLEDİ?
Halk Bank: “Faiz oranları Kıbrıs için düşmedi”
Halk Bankası, TL konut kredi faizlerindeki düşüşün sadece Türkiye’deki bankalarda olduğunu ifade ederken, “İnternet sitemizde faiz oranlarımızda şu an böyle bir oran yok, olmadı, ama ileride olur mu bilemiyorum. Faiz oranları Kıbrıs için bu oranlara düşmedi. Türkiye’deki oranlar orada konuşuluyor, biz burada öyle bir açıklama da yapmadık. Faiz oranlarımız şu an internet sitemizde gördüğünüz oranlardır.
Bu miktarlarla veya faizlerle ilgili ise bize ulaşan bir uyarı olmadı, ne yazılı ne de sözlü böyle bir durumla karşılaşmadık.”
Ziraat Bank: “Sadece Türkiye’de olan bir uygulamaydı… Sadece birkaç müşterimize uyguladık”
“0,99 faiz oranları Türkiye’de düştü, bizde böyle bir uygulama olmadı, biz sadece birkaç müşterimize fiyatlama yaptık. Bu genel bir politika değildi. Bu Türkiye bankasındaydı. Merkez Bankası’nın da bize bu yönde yaptırımı veya uygulaması olmadı. Bu rakamlar, 0,99 kuruşluk faiz oranları sadece Türkiye’de olan bir uygulamaydı. Biz 0,99 olarak özel müşterilerimize fiyatlama yaptık, 3, 4 tane kredi verdik ama bu genel kural çerçevesinde olmadı. Bankamız için çok özel müşterilerdi o yüzden yapmıştık, bu genel bir banka politikası değildi. Şu an Türkiye’de olan ve faizlerin 0,99’a çekilmesi gündemimizde yok.