Fehime ALASYA
Koop İştirakleri Yönetim Kurulu Üyesi Mehmetali Güröz, Kooperatif bünyesinde yürütülen çalışmalarla ilgili YENİDÜZEN’e konuştu.
Koop-Süt bünyesinde günde ortalama 80 ton ürün üretildiğini belirten Güröz, talebin çok güzel olduğunu, iç pazara mal yetiştirmekte zorlandıklarını kaydetti. Alınan ham sütün yüzde 30'unu ihracatta, yüzde 70’ini ise iç pazarda kullandıklarını ifade eden Güröz, Koop-Süt’ün içme sütünde Kıbrıs içi pazar payının ise yüzde 95 olduğunun altını çizdi.
Koop-Süt’teki çalışmalar, iç piyasa ve ihracatla ilgili merak edilen pek çok soruya cevap veren Koop-Sen ve Koop-Süt Başkan'ı ile Koop İştirakleri Yönetim Kurulu Üyesi Mehmetali Güröz, yeni projelerini anlattı.
Koop-Süt olarak ihracatta çok yol kat ettiklerini belirten Güröz, TC Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürlüğü ile geçtiğimiz yıl yapılan ihracat anlaşmasının hala devam ettiğini, bunun yanı sıra yeni anlaşmalara da imza atmaya çalıştıklarını anlattı. “Binboğa yem fabrikası, kimyevi gübre, hellim ihracatı gibi üç konuyu masaya yatıracağız” diyen Güröz, çalışmalarla ilgili önemli ayrıntılara değindi.
“Koop-Süt, Zirai Levazım Kooperatifi ve Koop Binboğa Yem Fabrikaları yöneticileri genel kurulla seçildi, buraya artık atama biri gelemez. Hedefimiz Kooperatif Merkez Bankası’nın genel kurulunu yaptırmak ve yöneticileri seçtirerek siyasetten arındırmaktır.”
- YENİDÜZEN: Koop İştirakleri Yönetim Kurulu Üyesi olarak sizden genel bir değerlendirme alabilir miyiz?
- Mehmetali Güröz: “Kooperatif Merkez Bankası 1984 yılından beridir atama memurlarıyla yönetilir, bunlar hükümetin önerdiği Kooperatif Şirketler Mukayyitliği’nin atadığı yöneticilerdir. Kooperatif Merkez Bankası’na atanan kişiler daha önceleri Kooperatif ve iştirakleri şube olarak geçtiği için onlara da bakıyordu. Daha sonra iştirak konumuna gelince iştiraklerin yöneticileri seçimle iş başına geldiler ve Kooperatifler yasasına göre seçimle iş başına gelen yöneticileri üç yıllığına görev yapıyor ve değişiyor. Banka dışında bugün üç kooperatifin yöneticileri seçimle görev başına geldi ve hala görevlerine devam ederler.
Hükümet değişsin değişmesin hiç fark etmez, oraya hükümet yetkili atayamaz, yaptıkları tek atama Kooperatif Merkez Bankası’na olacak. Buraya atanacak yöneticilerin de son geçen bankalar yasası ile kıstasları belirlendi, bu vesile ile oraya atanacak olan yöneticilerin eğitim ve tecrübeleri bellidir. Belli kriterlere uymayan hiçbir şahıs kesinlikle herhangi bir bankaya başkan olamaz. En önemli konu da budur. Son atamalarda hükümetlerim yaşadığı çelişki de budur. Olması gereken de ortakların genel kurulunu yapmasıdır. Yasalarda zaten atanabilecek şahıslar bellidir, bu çerçevede genel kurulların yapılması gerek.
Hedefimiz ve isteğimiz de budur. Hukuksal mücadelemiz sonunda üç iştirake izin genel kurullarını yaptırdık ve genel kurullarına seçildi.
Koop-Süt, Zirai Levazım Kooperatifi ve Koop Binboğa Yem Fabrikaları yöneticileri genel kurulla seçildi, buraya artık atama adam gelemez. Hedefimiz Kooperatif Merkez Bankası’nın genel kurulunu yaptırmak ve yöneticileri seçtirerek siyasetten arındırmaktır.”
“Zirai Levazım Kooperatifimiz geçmiş dönemde zorluklar yaşadı, çalışanlar elini taşın altına koydu, tam bir seferberlik ilan edildi, canla başla çalışıp kooperatifin yaşaması, ayakta kalması için hizmet verdik. Hedef 2019'u kara geçirerek kapatmak. Bunu Koop-süt’te de yaptık, başardık.”
- YENİDÜZEN: Zirai Levazım Kooperatifi’nde son durum nedir?
- Mehmetali Güröz: “Sendika olarak da şahsen de görevimiz kooperatiflerin ayakta kalması ve hizmet vermesidir. Bu anlamada üç kooperatifimiz de en iyi şekilde hizmet vermeye gayret etmektedir. Binboğa yem fabrikamız, gaz tesisimiz, harup fabrikamızda işlenen ürünler ve hayvan yemi yapımı ile kooperatiflerimiz gerçek anlamda hizmet veriyor. Siyasetten arındırılmış bir yapıda hizmet veriyoruz. Zirai Levazım Kooperatifimiz geçmiş dönemde zorluklar yaşadı, çalışanlar elini taşın altına koydu, maaş ve sosyal haklarını dondurdu, tam bir seferberlik ilan edildi, canla başla çalışıp kooperatifin yaşaması, ayakta kalması için hizmet verdik. Giderlerimizi kıstık, önce çalışanlar, ardından yöneticiler tüm giderleri kıstı, tasarruf tedbirleri çerçevesinde hareket edildi, geçen dönem hükümetle temas çerçevesinde doğrudan gelir desteği kapsamında kimyevi gübre ihtiyacını giderip çalışmalarını yaptı. Özellikle geçen yılın son dört aynında alınan bu tedbirlerle, zararını en aza indirdi, hedefimiz 2019 yılında işletmenin kara geçmesidir. Şu an iyi bir konumdayız. Geçmişte hizmet veremez durumdaydı, şimdi tüm ürünlerimizle, donanımımızla hizmet veriyoruz. Daha da iyi olacağız. Hedef 2019'u kara geçirerek kapatmak. Bunu Koop-süt’te de yaptık, başardık.”
- YENİDÜZEN: Koop-Süt’ün şu anki işleyişiyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
- Mehmetali Güröz: “Koop-Süt de mevcut iştiraklerden biridir. Hayvancının sütü alıp işleyen, halkına uzun yıllardır hizmet eden yegane kuruluşlardan biridir. Gıda ürünü ürettiği için her zaman tartışma konusudur. Temel tüketim maddeleri üretiliyor, bunlar sürekli günüde yer alıyor. Biz üretimden hiçbir zaman vazgeçmeyeceğiz. Eleştirilere açığız. Bu sektörde makine teçhizat, yedek parça, çok pahalıdır ve bu da fiyatları etkilemektedir. Özellikle Tetrapak UHT süt üreten makineler ve paketleme sistemleri çok pahalı üründür. Bu pahalı sistem ile dünya standartlarında hizmet veriyoruz. Çiğ süte 1 TL’lik zam geldi biz de bu orantıda ürünlerimize kaçınılmaz olan bu zammı yaptık. Devletin de elini taşın altına koyması gerek. İçme sütü de sübvanseye etse süt tüketiciye daha ucuza ulaşır, bunu sağlamaları lazım. Maliyetlerimiz çok yüksek değil, bizler yüzde on bir karla çalışıyoruz.
Günde seksen ton ürün üretiyoruz, stokumuz neredeyse yok, iç pazara mal yetiştirmekte zorlanıyoruz. Ortalama olarak aldığımız ham sütün yüzde 30'unu ihraçta, yüzde 70’ini iç pazara kullanmaktayız.”
“Koop-Süt’ün içme sütünde Kıbrıs içi pazar payı yüzde 95’tir, diğer ürünlerde ise yüzde 75’tir. İhracatta da çok yol kat ettik. Sektörde büyük bir söz sahibiyiz. TC Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürlüğü ile yaptığımız ihracat anlaşmamız devam ediyor, yeni anlaşmalara da imza atmaya çalışıyoruz.”
- YENİDÜZEN: TC Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürlüğü ile yapılan ihracat anlaşması kapsamında çalışmalar nasıl gidiyor?
- Mehmetali Güröz: “Koop-Süt’ün içme sütünde Kıbrıs içi pazar payı yüzde 95’tir, diğer ürünlerde ise yüzde 75’tir. İhracatta da çok yol kat ettik. Sektörde büyük bir söz sahibiyiz. TC Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürlüğü ile yaptığımız ihracat anlaşmamız devam ediyor. Görüşmelerimiz de sürüyor, yeni anlaşmalara da imza atmaya çalışıyoruz. Diğer ortağı olduğumuz Binboğa yem fabrikası, kimyevi gübre, hellim ihracatı gibi üç konuyu masaya yatıracağız. Özellikle süt ihracatı yanı sıra bizi heyecanlandıran Binboğa yem fabrikasına yem girdilerin ithalatının daha düşük fiyatlara alınmasını sağlamayı hedefliyoruz. Ülke hayvancasına daha ucuza yem üretimi sağlayacağız. Bu hedefler peşindeyiz. Bu kurum çok yönlü bir kurumdur, onlara daha farklı ürün dallarında görüşmelerimiz sürüyor. Harup ve çekirdeği ihracatı için görüşmelerimiz de var...”
- YENİDÜZEN: TC’de kızartma peynir adı altında hellim üretimi yapılmasıyla üretime darbe vurulduğu yorumlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Mehmetali Güröz: “Hellim tescili konusunu Sanayi Odası yürütüyor, daha önce TC’de merdiven altı üretimler yapılıyordu, onlara dava açarak kazandık ve durdurduk fakat çok büyük bir pazar olduğu için kızartma peynir adı altında pazara giriyorlar. Bu görev siyasi erke ve Sanayi Odası’na düşüyor. Bu konuda Kıbrıs’ın güneyi ile olan tescil kavgamız hala devam ediyor. Siyasi erk, hayvancılar birliği, Sanayi Odası, bir araya gelip çalışma yürütmeli ama maalesef konu ilerlemiyor, bu ülkemize büyük zarar veriyor. Her geçen gün büyük pazarda yerimizi kaybediyoruz. Çok rahatsız ama önüne geçemiyoruz. Ümidimiz daha uygun fiyata hellimi Akdeniz insanına tattırmak, damak alışkanlığı yapmak, belki bu sayede diğer çalışmalar sürerken önüne geçeriz.”
- YENİDÜZEN: Yeni ürünleriniz var mı? Ürün çalışmaları konusunda yenilikler var mı?
- Mehmetali Güröz: “Keçi sütü için büyük yatırımlar yaptık. Tedarikçi olan Süt Endüstri Kurumu bize yeteri kadar keçi sütü tedarik edemedi. Bu alanda piyasada büyük bir eksikliğimiz var. İthal ürünlerin yanında uygun fiyata piyasaya girdik ama devamını getiremedik çünkü ham keçi sütü tedariki sağlanamadı. Büyük tepkiler topladık. Rafa çıkıyoruz, bir hafta sonra ürün yok, düzen ve istikrar yok. Bu konuda büyük zarar eden bir kurum haline geldik.
Yönetimin tek yatırım yapamadığı dondurma sektörüne girmemiş olmasıdır. Bu makineler çok pahalı olduğu için ileri döneme bıraktık ama çalışmalarımız devam ediyor. Bir buçuk milyon Euro'luk yatırımla 34 çeşit dondurma yapabiliriz diye bir çalışma ayaktık ama bize pahalı geldi. Daha az çeşitle, daha uygun bütçeyle yatırım girişiminde bulunduk. Şu anki üretimimiz manuel olarak yapıldığı için çok zaman alır ve düzenli üretim olmaz. Dondurmaya olan talep de çok fazla, neredeyse yok satıyoruz. Çeşitli kampanyalarla bu satışları destekliyoruz, geçen yıldan bu yana yüzde on büyüme hedefledik ama daha sezonun yarısında yüzde on büyümeyi gerçekleştirdik, yeni ham madde için sipariş verdik. Belli ki hedefimizin iki katına ulaşacağız. Bu alanda da daha büyük bir yatırım yapma hedefindeyiz."
- YENİDÜZEN: Son olarak ne eklemek istersiniz?
- Mehmetali Güröz: “Biz üç kooperatif olarak, ülkemizin halkımızın malı, ninelerimizin dedelerimizin kurduğu malların bekçisiyiz. Asla bu kalelerin elimizden gitmesini kabul edemeyiz, bu bilinçle hareket etmeliyiz, biz en alttan en üste elimizi taşın altına koyuyoruz. Biz varsak diğer sektörlerimiz de var olacak. Bu bilinçle hareket etmeliyiz.”