Köy Aranıyor
Bir parça işlenebilir toprağım olsaydı, arkadaşlara dediğim gibi, bir köyde bağımın olduğu “uçurumda bir yer” bile olsaydı Lefkoşa’yı çoktan bırakıp gitmiştim. Muhakkak ne siz beni tanıyacaktınız ne ben sizi. Yaşamım çok farklı olacaktı. Kendimle ve ailemle yaşama yollarını bulmuş uygulamış olacaktım.
Ne düşündüğünüzü biliyorum. Arkadaşlarım da sizin düşündüğünüzü düşünüyor ve yüzüme söylüyorlar. Bu kadar net ve kesin konuşmamın sebebi, bir köyde bağımın olduğu tek parça toprağımın olmamasıdır diyorlar. Belki de öyledir. Öte yandan, şimdi böyle bir şeye sahip değilken, bildiğim şey istediğimin bu olduğudur. Ayrıca bu hissettiğimi deneme şansım olmadığından ötürü hayıflanıyorsam gerçekleşebilecek bir şey olabilirdi...
Neden sahip olmadığım ortadadır. Mirasçısı olduğum aile malı Girne’dedir. Başka bir köyden küçük bir tarla alabilirdim. Ama aynı şey değildir. Asla yabancı bir köye taşınamazdım. O köyün taşı toprağı, havası, ağaçları, çiçekleri, dikenleri benim DNA’mla uyumlu olmazdı. Ne kadar duygusal görünse de, benim açımdan önemi vardır. Arkadaşlarım bu hususta benimle dalga geçerler. Gazeteye ilan vermemi söylüyorlar: “Köy Aranıyor”. Benim köyümün koşullarında ve jeolojik özelliklerinde bir köy aranıyor!
***
Gerçekçi olmak gerekirse, yapabileceğim tek şey Nikolas Skuridis’in yaptığı olurdu. Bu Kıbrıslı Rum, kendi mülkünü talep edip aldı ve bugün tepkiler içerisinde kendi memleketinde, Larnaka Lapithu’da evini inşa ediyor.
Ben böyle bir şey yapmayacağım.
Yapmayacak olmamın sebebi yalnızca her iki taraftan gelecek tepkiler değildir. Eğer toprakta çürümeden önce memleketinde yaşamaya kararlıysan, ne bir taraftan gelen “hain” damgalaması ne de diğer taraftan gelen tahrikler senin umurunda olur. Ben Skuridis’i anlıyorum. Skuridis’i gayet net anlıyorum. Kendisine ve kararına çok saygı duyuyorum. Aynı şeyi herkesin yapması, herkesin saygı duyması lazımdır. Her iki tarafta da… Kimsenin bunu yapana “neden?” veya “hakkın yoktur” deme hakkı yoktur. Kimsenin…
***
Ama ben böyle bir şey yapmayacağım. Çünkü şahsi düşünceme göre, böyle bir şey yapmak Kıbrıs mevcut statüko koşullarıyla sorununun çözümüne katkı koyar. Böyle bir şey memleketim için arzulamadığım bir şeydir. Doğrusunu söylemek gerekirse, bugün Kıbrıs sorununun herhangi bir çözüm planı ile ilgili Kıbrıs Rum tarafından onay çıkacağı umudu korunuyorsa, bunun sebebi çözümün bu memleketin sakinlerine sunacağı güvenlik ve barış koşulları içerisinde yaşama perspektifinin yanı sıra mallarını kaybeden Kıbrıslı Rumların zararlarının tazmin edilecek olmasıdır. Çünkü mallarını kaybeden Kıbrıslı Rumlar bu kayıplarına ilişkin hiçbir zaman tazmin edilmediler.
Eğer 74’de mallarını kaybedenler olarak bugün hepimiz tazmin edilmiş olsaydık, yıllarca üzerinde tartıştığımız çözümün yerinde yeller esiyor olurdu. Bize de bölünme kalırdı.
***
Yaşım itibarıyla henüz yarım asrı doldurmuş değilim. Umut etme hakkım vardır. Oysa hayatımın son çeyreklerinde olsaydım, belki de benim de sabrım tükenirdi!
YENİDÜZEN için yazılmış Yunanca özgün metinden çeviri: Çağdaş Polili
Ζητείται χωριό
Αν είχα μια σκάλα καλλιεργήσιμης γης , «έστω και ένα γκρεμό» όπως λέω συχνά στους φίλους μου, σε ένα χωριό με το οποίο να με δένουν δεσμοί, θα είχα φύγει προ πολλού από τη Λευκωσία. Σίγουρα δεν θα με ξέρατε και δεν θα σας ήξερα. Η ζωή μου θα ήταν πολύ διαφορετική. Θα είχα βρει τον τρόπο να ζήσω τον εαυτό μου και την οικογένειά μου.
Ξέρω τι σκέφτεστε. Μου το λένε και οι φίλοι μου. Μιλώ με σιγουριά, γιατί απλά δεν έχω ούτε μια σκάλα γης σε ένα χωριό με το οποίο να με δένουν δεσμοί. Μπορεί και να είναι έτσι. Πάντως, τώρα που δεν έχω, αυτό που ξέρω είναι ότι το θέλω και αγανακτώ που δεν έχω τη δυνατότητα να δοκιμάσω αν αυτό που νιώθω, θα μπορούσε να είναι πραγματοποιήσιμο.
Το γιατί δεν έχω, είναι αυτονόητο. Η οικογενειακή περιουσία στην οποία είμαι κληρονόμος, είναι στην Κερύνεια. Θα μπορούσα να πάρω ένα χωραφάκι σε κάποιο άλλο χωριό. Δεν είναι όμως το ίδιο. Δεν θα μετακόμιζα ποτέ σε ένα ξένο χωριό. Δεν θα ταυτίζονταν το χώμα, ο αέρας, οι πέτρες, τα δέντρα, τα φυτά, τα αγκάθια με το DNA μου. Και όσο συναισθηματικό και αν ακούγεται, για μένα έχει σημασία. Οι φίλοι μου, με πειράζουν γι’ αυτό. Μου λένε να βάλω αγγελία στην εφημερίδα: «Ζητείται χωριό» με τις προδιαγραφές και τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του δικού μου χωριού!
***
Ρεαλιστικά, το μόνο που θα μπορούσα να κάνω είναι ό,τι έκανε και ο Νικόλας Σκουρίδης. Ο ελληνοκύπριος που αιτήθηκε, πήρε πίσω την περιουσία του και σήμερα κτίζει σπίτι στον τόπο του, τον Λάρνακα της Λαπήθου, εν μέσω αντιδράσεων.
Δεν θα το κάνω.
Όχι μόνο για τις αντιδράσεις, οι οποίες έρχονται και από τις δύο πλευρές. Αν είσαι αποφασισμένος να ζήσεις στον τόπο σου πριν σε φάει το χώμα, τότε η λέξη «προδότης» από τη μια και οι προπηλακισμοί από την άλλη, δεν πρέπει να σε απασχολούν. Εγώ καταλαβαίνω τον Σκουρίδη. Τον καταλαβαίνω απόλυτα. Και τον σέβομαι πολύ. Όπως και την απόφασή του. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε όλοι. Και από τη μια πλευρά και από την άλλη. Δεν έχει κανένας δικαίωμα να του πει «γιατί;» ή «δεν δικαιούσαι». Κανένας.
***
Εγώ όμως δεν θα το κάνω. Γιατί με το δικό μου σκεπτικό, αυτό μπορεί να συμβάλει στην επίλυση του Κυπριακού με τους όρους του παρόντος στάτους κβο. Και είναι κάτι το οποίο δεν επιθυμώ για τον τόπο μου. Κακά τα ψέματα, αν διατηρείται μια ελπίδα αποδοχής από την ελληνοκυπριακή πλευρά του οποιουδήποτε σχεδίου λύσης του Κυπριακού, είναι γιατί πέραν των συνθηκών ασφάλειας και της προοπτικής σταθερής ειρήνης που η λύση θα προσφέρει στους κατοίκους αυτού του τόπου, θα υπάρξει και αποκατάσταση της ζημιάς που υπέστησαν όσοι Ελληνοκύπριοι έχασαν περιουσίες. Γιατί όσοι Ελληνοκύπριοι έχασαν περιουσίες, δεν αποζημιώθηκαν ποτέ γι’ αυτή τους την απώλεια.
Αν όλοι όσοι χάσαμε περιουσίες το ’74 αποζημιωθούμε σήμερα, τότε η λύση, όπως τουλάχιστον τη συζητούσαμε τόσα χρόνια πάει περίπατο. Την χάσαμε για πάντα. Και μας μένει ο διαχωρισμός.
***
Ηλικιακά, δεν έχω ακόμα περάσει τα μισά του αιώνα. Δικαιούμαι ακόμα να ελπίζω. Αν ήμουν όμως στα τελευταία μισά, μάλλον θα είχε εξαντληθεί και η δική μου υπομονή!