Meltem SONAY
Cumhuriyet Meclisi, Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi, yoğun bir toplantı sürecinin ardından Banka Kartları ve Kredi Kartları Yasa Tasası’na ilişkin çalışmalarını neredeyse tamamladı.
Komite Başkanı, CTP-BG Milletvekili Birikim Özgür, ‘ülke ekonomisinin gerekli kıldığı para ve kredi politikaları çerçevesinde, ülkede banka kartları ve kredi kartlarının çıkarılmasına ve kullanılmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyerek kartlı ödemeler sisteminin etkin çalışmasını sağlama’ amacını taşıyan tasarının, yapılacak son toplantının ardından onaylanarak Genel Kurul’a sevk edilmesinin hedeflendiğini ifade etti.
Banka talep edilirse işlem kayıtlarını vermek zorunda olacak
Yasa Tasarısı ‘Bankaların Yükümlülükleri’ni çok geniş bir şekilde düzenliyor. Tasarıya göre, Bankalar talep halinde, yurtiçindeki işlemlerde 30, yurtdışındakilerde 60 günü geçmemek koşuluyla gerçekleştirilmiş işlemlere ait kayıtları vermekle yükümlü olacak.
Tasarı ayrıca, bankaların tüketicilere yıllık üyelik aidatı ücreti tahsil edilmeyecek bir kredi kartı türü sunmak zorunda olmalarını öngörüyor.
Kredi kartı limiti belirlerken…
Tasarı yasallaşırsa, bankalar kredi kartı hizmetinden faydalanacak olanların ekonomik ve sosyal durumlarına, aylık veya yıllık ortalama gelirlerine, diğer bankalardan alınmış olan kredi kart limitlerine göre kredi kartı limiti belirleyecek.
İlk yıl limit kişinin aylık ortalama net gelirinin iki katını aşamayacak
İlk defa kredi kartı sahibi olacak kişiler için toplam kredi kartı limiti ilk yıl kişinin aylık ortalama net gelirinin iki katını, sonraki yıllar için ise dört katını aşamayacak. Gelir düzeyi tespit edilemezse toplam limit en fazla asgari ücret kadar olabilecek. Yasa öncesinde belirlenen limitlerde bir değişikliğe gidilmeyecek, yeni kart talebinde kurallar geçerli olacak. Teminatlı veya mevduat karşılığı verilecek kartlarda limit belirleme sorumluluğu bankalara ait olacak.
Düzenlemeye göre, kart hamilinin talebi üzerine üçüncü kişilere verilecek ek kartların limiti ana kartın limiti kadar olacak.
İki ay ‘asgari ödemeyi’ ödemeyenin kartı dondurulacak, yine ödenmezse kart iptal edilecek, ödeme yapılana kadar kart verilmeyecek
Tasarı, asgari ödeme tutarlarının da Merkez Bankası’nın görüşü alınarak bakanlık tarafından hazırlanıp bakanlar kurulunun onayı ile resmi gazetede yayımlanacak bir tüzük ile düzenlenmesini öngörüyor.
Asgari ödemenin son ödeme tarihinden sonraki en geç 7 gün içinde yapılmaması halinde kart hamiline ihbar gönderilecek, bir sonraki ödeme tarihinde asgari ödeme yapılmaması halinde kart dondurulacak.
Bir sonraki ödeme tarihinde ise yine ödeme yapılmazsa kart iptal edilecek, borcun tamamı için ödeme yapılana kadar yeni kart verilmeyecek.
3 kez borcunun %50’sinin altında ödeyen, limit artıramayacak nakit çekemeyecek…
Bir yıl içinde en fazla 3 defa, dönem borcunun %50’sinin altında ödeme yapılması halinde, kart limiti ve diğer kart limitleri dönem borcunun tamamının ödenmesine kadar artırılamayacak ve nakit çekim işlemleri durdurulacak.
Banka, talep edilmedikçe kendi başına limitleri artıramayacak.
Taksit sayılarına ‘düzenleme’
Tasarı’ya göre, mal ve hizmet alımlarında taksit sayıları Merkez Bankası’nın görüşü alınarak bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulu tarafından onaylanarak resmi gazetede yayınlanacak bir tüzük ile düzenlenecek.
Banka en geç 20 güde şikâyetleri gerekçeli açıklayacak
Tasarı yasallaşırsa, kart hamilinin şikâyet ve itirazlarını dilekçe, elektronik posta veya başka herhangi bir yöntemle bankaya iletmesi halinde, banka en geç 20 iş günü içinde şikayet ve itirazın iletildiği yöntem ile gerekçeli yanıtını kart hamiline iletmek zorunda kalacak.
Tasarı ayrıca, hesap özetleri ile ilgili şikâyet ve itirazların da son ödeme tarihinden itibaren 20 iş günü içinde yapılması gerektiğini düzenliyor.
Banka değişen faiz oranlarını 3 ayda 1 Merkez Bankasına bildirecek
Banka, uygulanan faiz oranlarının değişmesi halinde ve her halükarda 3 ayda bir merkez bankasına bildirmek zorunda olacak.
Tasarı’ya göre, dönem borcunun bir kısmının ödenmesi halinde, kalan hesap bakiyesi üzerinden faiz hesaplanacak.
Hiçbir biçimde bileşik faiz uygulanamayacak…
Asgari ödeme yapılmışsa, akdi faiz (dönem borcunuza minimum ödeme tutarı veya üstünde ödeme yaparsanız kalan bakiyeye uygulanan faiz), kalan hesap bakiyesine bu faiz oranı asgari ödemenin altında ödeme yapılmışsa gecikme faizi uygulanmasını öngören tasarı uyarınca, hiçbir biçimde bileşik faiz uygulanamayacak. Akdi faiz ve gecikme faizi dışında hiçbir faiz talep edilemeyecek.
AZAMİ faizler Merkez Bankası’nca hesaplanacak
AZAMİ akdi faiz, yani dönem borcunuza minimum ödeme tutarı veya üstünde ödeme yaparsanız kalan bakiyeye uygulanan faiz ve gecikme faizi oranları Merkez Bankası tarafından belirlenecek.
Faiz oranları çok düşecek!
Tasarı’ya göre, faiz oranları TL için ticari reeskont kredi faiz oranının azami 2.5 katını, dövizde üç katını aşamayacak. Faiz oranları yarı yarıya düşecek.
---------
Kart Hamilileri’nin de yükümlülükleri var…
‘Çaldırırsan hemen bildir!’
Banka Kartları ve Kredi Kartları Yasa Tasası, şifre gibi kart bilgilerinin güvenliğinden kart hamillerinin sorumlu olduğunu düzenliyor.
Kartın, Kaybolma, çalınma hallerinde derhal bankaya bildirmek zorunluluğunu işaret eden tasarıya göre, bildirimden önceki ilk 24 saat içinde gerçekleşen hukuka aykırı kullanımdan doğan zararlardan aylık brüt asgari ücretin onda biri ile sınırlı olmak şartı ile kart hamili sorumlu olacak.
Hukuka aykırı kullanımın kart hamilinin ihmaline veya kastına dayanması veya bildirimin yapılmaması halinde doğan zararların tümünden ise kart hamili sorumlu olacak.
Üye işyerleri KOMİSYON İSTEYEMEYECEK
Tasarı, üye işyeri sözleşmesi yapanların ve bankaların yükümlülüklerini de düzenliyor.
Tasarı’ya göre, üye işyeri, kart hamillerinden banka kartı veya kredi kartının kullanılması dolayısıyla komisyon veya benzeri bir isim altında ilave bir ödemede bulunmalarını isteyemeyecek.
İstemesi halinde ise üye işyeri ile banka arasındaki sözleşme feshedilecek ve bir yıl süre ile sözleşme yapılamayacak.
Sorumluluğunu yerine getirmeyen bankaya CEZA
Yasa tasarısı, sorumluluklarını yerine getirmeyen bankalara, Merkez Bankası’nın İdari para Cezası uygulamasına yönelik esasları da düzenliyor.
Cezalar arasında idari para cezaları yanı sıra, adli para ve hapislik cezaları da öngörülüyor.