Esra AYGIN
Kıbrıs sorununa kapsamlı bir çözüm bulmak için Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıncı ve Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis arasında iki yıldır yürütülen görüşmeler kritik bir aşamaya geldi.
Diplomatik çevreler, uluslararası konferansın devamı için Haziran ayında Cenevre’ye gidilmesi kararının bu hafta alınmaması durumunda Kıbrıs müzakerelerinin çökebileceği endişesini dile getiriyor.
Bİrleşmiş Milletler ilk kez çok ciddi olarak "Kıbrıs sürecini terk edebileceği" görüşünü ortaya koydu.
Müzakerelere çok yakın diplomatik bir kaynak, tarafların bu hafta başında Cenevre konusunda fikir birliğine varabileceği ihtimalini saklı tutuyor. Ancak, bir uzlaşmazlık durumunda, "Kıbrıslılar için bundan sonrası çok daha zor olacak" diyor.
Kıbrıs müzakerelerinin geleceği bu hafta içerisinde önemli oranda netlik kazanacak.
Planlanmış son liderler görüşmesi olan 17 Mayıs’ta, Akıncı ve Anastasiadis Cenevre’ye gidiş konusunda bir mutabakata varamamışlardı. Akıncı, Cenevre’de tüm başlıkların – yönetim ve güç paylaşımı, mülkiyet, AB, ekonomi, toprak ve güvenlik ve garantilerin birbiri ile bağlantılı şekilde ele alınmasını isterken, Anastasiadis toprak ve güvenlik ve garantilerin öncelikli olarak ele alınmasını talep etmişti.
BM yoğun çalıştı
Birleşmiş Milletler, iki tarafın Cenevre’de izlenecek yol haritası ile ilgili pozisyonlarını yakınlaştırmak için geçtiğimiz haftadan beridir yoğun bir çalışma yapıyor. Salı günü adaya gelecek olan BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, Cenevre için ortak bir yol bulmaya çalışacak.
"Liderler bu hafta içerisinde Cenevre konusunda anlaşabilirler. Olumsuz bir sonuç, Birleşmiş Milletler'in süreçten ayrılması dahil ciddi sonuçlar üretebilir"
Anastasiadis'den farklı adım mı?
Bu arada, görüştüğümüz müzakerelere yakın kaynağımız, Anastasiadis’in toprak konusunun güvenlik ve garantilerle birlikte konferansın başında görüşülmesi ısrarından geri adım attığını iddia etti.
Ancak, Anastasiadis cephesinden bu yönde resmi açıklama gelmedi, Kıbrıslı Rum liderliğine yakın kaynaklar bu iddiayı yalanlamadı ya da doğrulamadı.
Cenevre'ye gidilecek mi?
Konuyla ilgili bir uzlaşma sağlanması durumunda, Cenevre’de garantör devletler Türkiye, Yunanistan ve Birleşik Krallık’ın da katılımıyla uluslararası konferans toplanarak güvenlik ve garantiler konusunu tartışacak. Bununla birlikte paralel masalarda tüm diğer konular iki toplumlu formatta eş zamanlı olarak nihai noktaya taşınacak.
“Nihai çözüm planının tüm başlıklarında ne olacağını artık tüm taraflar biliyorlar. Tüm sorun, kimin hangi konuda elini nasıl açacağı. Yani içerik değil, yöntem."
Ciddi ilerleme var
Diplomatik kaynak, tüm başlıklarda önemli ve ileri noktalara gelindiğini güvenlik ve garantiler ayrıca Türkiye-Yunanistan vatandaşlarına eşitlikçi muamele de dahil çözümün nihai şeklinin tüm taraflarca bilindiğini vurguladı. Kaynak “Nihai çözüm planının tüm başlıklarında ne olacağını artık tüm taraflar biliyorlar. Tüm sorun, kimin hangi konuda elini nasıl açacağı. Yani içerik değil, yöntem,” diye konuştu.
Gerilim endişesi
Diplomatik çevreler, Temmuz ayında Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Münhasır Ekonomik Alan olarak ilan ettiği bölgede hidrokarbon araştırma çalışmaları çerçevesinde Fransız enerji şirketi Total tarafından başlatılacak olan sondaj ile 'gerilim endişesi'ni de dile getiriyor. Bu süreçte, müzakere etmenin çok daha zor olacağı ortak görüş olarak uluslararası kaynaklarca konuşuluyor.
Anastasiadis’in toprak konusunun güvenlik ve garantilerle birlikte konferansın başında görüşülmesi ısrarından geri adım attığı iddia edildi.
Eide dönecek
Temmuz ayına kadar çözüm yönünde kayda değer bir gelişmenin yaşanmaması durumunda Eide’nin Norveç’teki genel seçimlere katılmak için ülkesine döneceği biliniyor. Diplomatik kaynak, Eylül’de sözleşmesi bitecek olan Eide’nin yerine yeni bir Özel Danışman atanmayacağına kesin gözü ile bakıyor. Bunun ardından, Kıbrıs’taki BM Barış Gücü’nde küçülmeye gidilmesi ihtimali yüksek.