Covid-19 salgın sürecinde birçok kronik hasta aşı kapsamına alınmadı. Özellikle aktif çalışan kronik hastalar tedirginlik yaşıyor, aşılanmayı bekliyor. Kronik hastalıkların örgütlendiği dernek temsilcileri, sürecin başından beri aşı olmayı bekleyen üyelerinin varlığını dile getiriyor.
Evrensel Hasta Hakları Derneği Başkanı Emete İmge: “Sağlık Bakanlığı’nın kronik hastalığı olan tüm yetişkinleri aşı programına almamış olması kabul edilir değildir”
Ortopedik Engelliler Derneği Başkanı Günay Kibrit: “Vücut direncimiz normal bireylerin direnci gibi değil, aşı olmalıyız”
Kıbrıs Türk Multiple Skleroz (MS) Derneği Başkanı Sibel Hançerli: “MS hastası gençler bir an önce aşılanmalı”
Ruh Sağlığı Derneği Başkanı Prof. Dr. Hatice Jenkins: “30 veya 40’lı yaşlarda olan ruh hastaları da var, bunlar ihmal edilmemeli”
Kıbrıs Türk Diyabet Derneği Başkanı Caner Arca: “Aşı bekleyen çok fazla üyemiz var”
Kıbrıs İşitme Konuşma Engelliler Vakfı ( KİKEV ) Başkanı Bahire Coşkuner Doğru: Pandeminin başından beridir taleplerimizi söylüyoruz ama…”
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Fadime Tülücü: “KOAH hastaları yüksek risk grubunda, genç yaşlı demeden aşılanmalı”
Diyaliz ve Böbrek Hastaları Dayanışma Derneği Üyesi Feriha Tel: “Diyaliz hastalarının tümü aşılandı.”
Thalassaemia Derneği Başkanı Ahmet Varoğlu: “Üyelerimizin birçoğu aşılandı.”
Fehime ALASYA
Covid-19’la mücadelede en etkin yöntem olarak gösterilen aşı, halen çoğu kronik hastaya ulaşmadı. Özellikle aktif çalışan kronik hastalar, Covid-19’un kronik hastalarda daha ağır seyretmesi nedeniyle tedirginlik yaşıyor, aşılanma bekliyor.
Kronik hastalıkların örgütlendiği dernek temsilcileri, sürecin başından beri aşı olmayı bekleyen üyelerinin varlığını dile getiriyor.
Thalassaemia Derneği Başkanı Ahmet Varoğlu, derneğe üye birçok Thalassaemi hastasının aşılandığını, çok az bir kesimin aşı olmayı beklediğini belirtirken, Kanser Hastalarına Yardım Derneği Başkanı Raziye Kocaismail de kanser hastalarının yaş kriteri aranmaksızın aşılandığını ifade etti. Buna karşın MS hastaları, diyabet hastaları, ruh hastaları ve Ortopedik Engelliler gibi bazı gruplardaki genç bireyler halen aşı olmayı bekliyor.
Evrensel Hasta Hakları Derneği Başkanı Emete İmge de kronik hastalığı olan her yaşta yetişkin bireylerin, senenin başından beridir tedirginlikle aşı olmayı beklediğini belirtti.
YENİDÜZEN, ülkedeki birçok sağlık derneği ile aşılanma sürecini konuştu…
Evrensel Hasta Hakları Derneği Başkanı Emete İmge:
“Pandemi başından beridir tedirgin bekleyişleri sürüyor”
Kronik hastalığı olan çok sayıda bireyin aşı olmayı beklediğine değinen Evrensel Hasta Hakları Derneği Başkanı Emete İmge, “Kronik hastalığı olan her yaşta yetişkin insanlar tedirginlikle aşı olmayı beklemektedir. Bu bekleyiş, senenin başından beridir sürüyor.” dedi.
Yaşanan sürecin bekleyenler için kaotik olduğuna değinen İmge, bunun sebebini vizyonsuzluk ve iş yapma yetersizliğine bağladı.
İmge sözlerine şöyle devam etti:
“Bazı kronik hastalığı olan bireylerde virüs ölüme sebep veriyor. Bu durum verilerle ortaya çıkmışken, Sağlık Bakanlığının kronik hastalığı olan tüm yetişkinleri aşı programına almamış olması kabul edilir değildir. Artık daha fazla ölüm olmasın, hükümet suç işlemekten vazgeçsin.
Bugün Pandemide ön safta görev yapan ve bulaş riskine rağmen görevini yapan sağlıkçıların sesine de bu hükümet kulaklarını tıkamıştır. Hekimlerin çok haklı gerekçelerle sürdürdükleri grevden elbette hastaların sağlık hizmeti almaları da aksamaktadır. Bunun sorumlusu ise sağlık çalışanlarının sesine kulak tıkayan hükümettir. Pandemiyle mücadelede aşılama en etkin araç olmasına rağmen aşılama faaliyetleri da aynı zihniyetten dolayı memnuniyet verici değildir.”
Ortopedik Engelliler Derneği Başkanı Günay Kibrit:
“Vücut direncimiz normal bireylerin direnci gibi değil, aşı olmalıyız”
Dernekte hem engelli, hem de kronik rahatsızlığı olan bazı üyelerinin olduğunu kaydeden Ortopedik Engelliler Derneği Başkanı Günay Kibrit, “Muhakkak kronik hastalara öncelik tanınmalı” dedi.
Günay Kibrit, engelli bireylerin vücut direncinin normal bireylerin direnci gibi olmadığını, bu nedenle daha çok tehlike ve risk altında sayıldıklarını anımsattı, aşılanmalarının öneminde değindi.
Dernek üyelerinin aşılanmasıyla ilgili bir çalışma yaptıklarını kaydeden Kibrit, kendilerine “engelliliğin kronik rahatsızlık olmadığı, bu nedenle listeye sadece yaş kriteri ile programa alınacakları” yönünde görüş iletildiğini sözlerine ekledi.
Kıbrıs Türk Multiple Skleroz (MS) Derneği Başkanı Sibel Hançerli:
“MS hastası gençler bir an önce aşılanmalı”
MS hastası gençlerin toplumda çalışmak için aktif olarak yer aldığını ifade eden Kıbrıs Türk Multiple Skleroz (MS) Derneği Başkanı Sibel Hançerli, aşılanmanın bu kişiler için hayati önemi olduğunu anlattı.
Hançerli, genç MS hastalarının aşılanmadığı için çok tedirgin olduğunu belirtti.
“Henüz dernek üyelerimiz aşılanmadı, yaş kriterlerine göre çağrılıyoruz. Şu an 50 yaş ve üzeri çağrılıyor. Kronik oldukları için değil.” diyen Hançerli, aşı olmayı bekleyen birçok dernek üyesi olduğunu dile getirdi.
Hançerli, aşılanmanın önemine şöyle değindi: “Gençlerimiz toplumda aktif, aşı olamadığı için çok stres altında yaşıyor. Keşke yaş kriteriyle emekli olan beni çağırmasalar da bu gençlerimizden birini aşıya çağırsalardı. Herkes devlet memuru değil, hastalar işe gitmek de istemiyor, özel sektörde çalışan birçok genç insan vardır. Bunlar bir an önce aşılanmalı ve aşılı olarak toplumda yer almalıdır.”
İlaç eksikliği de bezdirdi
İlaç eksikliğinin ise her zamanki gibi çok fazla olduğuna değinen Hançerli, “Ya eksik, ya azar azar ilaçları temin edebiliyoruz. Bundan çok yorulduk” şeklinde konuştu.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Fadime Tülücü:
“KOAH hastaları yüksek risk grubunda, genç yaşlı demeden aşılanmalı”
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Fadime Tülücü özellikle KOAH hastalarının yüksek risk grubunda olduğunu, bu bireylerin hiç zaman kaybetmeden ve yaşına bakılmaksızın aşılanması gerektiğini belirtti. Tülücü, “Bu hastalar aslında 40, 45 yaş ve üzeridir, bu hastaların çoğu aşılandı buna karşın aşılanmayanların ise zaman kaybetmeden önceliğe konulması gerek.” dedi.
Diyaliz ve Böbrek Hastaları Dayanışma Derneği Üyesi Feriha Tel:
“Diyaliz hastalarının tümü aşılandı”
Diyaliz hastalarının tümünün aşılandığını ifade eden Diyaliz ve Böbrek Hastaları Dayanışma Derneği Üyesi Feriha Tel, nakil hastaları, periton hastaları ve hemodiyaliz hastalarının tümünün aşılandığı bilgisini paylaştı.
Tel, “Sürekli kontrolleri yapılan ve hastaneye giden kronik hastalara ulaşmak daha kolay oldu. Hastaneden uzak, toplumda aktif yer alan genç bireylerin aşılanmasını planlamak da önemlidir. Kronik hastalarda yaş kriteri aranmaksızın aşılama olmalı.” yorumunda bulundu.
Yaşlı Hakları ve Ruh Sağlığı Derneği Başkanı Prof. Dr. Hatice Jenkins:
“30 veya 40’lı yaşlarda olan ruh hastaları da var, bunlar ihmal edilmemeli”
İleri yaşta bireylerin aşılanmasında sıkıntı yaşanmadığını kaydeden Yaşlı Hakları ve Ruh Sağlığı Derneği Başkanı Prof. Dr. Hatice Jenkins, buna karşın ruh sağlığı olan hastaların aşılanmasına önem verilmediğini ifade etti.
Ruh sağlığı konusunda devlet bünyesinde olan Barış Ruh Hastanesi’ndeki yatalak hastalar veya oraya başvuran kişilerin aşılanması gerektiğine değinen Prof. Dr. Jenkins, yönetimin devletten bunu talep etmesi gerektiğine dikkat çekti.
Prof. Dr. Jenkins, bunun yanında evde bulunan şizofreni ve ruh sağlığı sıkıntılı olan kişilerin de muhakkak aşılanması gerektiğine değinerek, “Bu kişiler çok yüksek dozda ve hayat boyu ilaç alıyorlar. Kalp veya diyabet rahatsızlıkları da olabiliyor. Bu kişiler de hiç zaman kaybedilmenden aşılanmalı. 30 veya 40’lı yaşlarda olan ruh hastaları da var, bunlar ihmal edilmemeli” yorumunda bulundu.
Kıbrıs Türk Diyabet Derneği Başkanı Caner Arca:
“Aşı bekleyen çok fazla üyemiz var”
Aşı bekleyen çok fazla üyeleri bulunduğuna dikkat çeken Kıbrıs Türk Diyabet Derneği Başkanı Caner Arca, “Diyabet sadece yaşlılarda değil genç insanlarda hatta çocuklarda da ortaya çıkıyor. Bu herkesçe bilinir olmasına rağmen gözlerden kaçırılıyor.” dedi.
Aşı yönetmenliğinde büyük sıkıntılar olduğunu anlatan Arca, YENİDÜZEN’e yaptığı yazılı açıklamasında şu ayrıntılara yer verdi:
“Covid 19 salgınında açıklanan gruplar içinde, hastalarla sürekli temas halinde olan sağlık çalışanlarını göz ardı etmeden söylersek, kronik hastalığı olanlar aslında birinci derecede korunması gerekenlerdir. Yetkililer ve sağlık uzmanlarının açıklamaları bu yöndedir. Diyabet de kronik bir hastalıktır. Ama maalesef toplumda; yaşlı, tansiyon hastası, böbrek yetmezliği, kalp rahatsızlığı, yaşlı diyabetliler gibi hastalar risk grubunda görülmektedir. Yetkililer de bu konuda yeterince açık olmadılar.
Diyabet kendisi birçok hastalığın temelinde yer alan kronik bir hastalıktır. Ancak diyabet sadece yaşlılarda değil genç insanlarda hatta çocuklarda da ortaya çıkıyor. Bu herkesçe ve yetkililerce bilinir olmasına rağmen gözlerden kaçırılıyor.
Genç diyabetlilerden bize aşı için müracaat eden ve aşılanma konusunda fikir soran birçok diyabetli olmuştur. Ne yazık ki aşılanma grupları oluşturulurken ve aşılanmalar yapılırken bizlere danışan da olmamıştır. Bilgi veren de olmamıştır. Biz de bu hastalarımızı doktorlarına yönlendiriyoruz. Doktorlar hastalarının durumlarına göre farklı aşılar önermesi de oluyor.
Gençler diyabetli olduğu halde aşı olmayı reddedildikleri durumlar da oluyor.
Sokağa çıkma yasağı dönemlerinde tüm diyabetlilerin yaşadıkları zorluklar da oldu. Hareketsiz bir yaşama zorlandılar. Sürekli evde kalmaları zaten yeme alışkanlıklarının bozulmasına, stres yaşamalarına ve şeker düzeylerinin bozulmasına neden olurken hareketsiz yaşama zorlanmaları kaslarında erimeye ve şeker düzeylerini kontrol edememe gibi durumları yaşamalarına da neden oldu. Bu durumlar genç ne yaşlı diyabetli diye ayrımcılık da yapmıyor maalesef.
Aşı bekleyen üyelerimiz gerçekten çok. Gerçi bir sayı veremiyoruz ama aşılanmadıklarını söyleyenler var.
Yöneticiler aşı konusunda hiçbir girişimde bulunmuyorlar. Türkiye aşı bulunca bize de yollayacak diye bekliyorlar. Halbuki nüfus olarak fazla değiliz. Ada olmanın da avantajlarını kullanabilsek şimdiye herkesi aşılar bu işi kökünden çözebilirdik. Yöneticiler toplumun geneli için değil, belirli kesimlerin çıkarına kararlar üretiyorlar.”
Kıbrıs İşitme Konuşma Engelliler Vakfı ( KİKEV ) Başkanı Bahire Coşkuner Doğru:
“Pandeminin başından beridir taleplerimizi söylüyoruz ama…”
Belirli kesimlerin pandemi sürecinden daha fazla etkilendiğini ifade eden Kıbrıs İşitme Konuşma Engelliler Vakfı ( KİKEV ) Başkanı Bahire Coşkuner Doğru, ilk günden itibaren ilgili makamlardan doyurucu bilgi alamadıklarını anlattı.
Kıbrıs İşitme Konuşma Engelliler Vakfı ( KİKEV ) Başkanı Bahire Coşkuner Doğru, aşı olmayı bekleyen birçok üyelerinin olduğunu da ifade etti.
Doğru, şunları söyledi:
“Engellilerin sağlığa ve tedaviye erişim sorunu vardır. İlaç ve tıbbı cihaz eksikliği bir yana aşılanma süreci de sıkıntılıdır. Tüm engelliler gibi İşitme engelli bireyler de hem zorluklarla boğuşuyor, hem de bilgiye erişemiyor. Aşı hakkında işaret dili ile bilgilendirme yoktur. Süreç hakkında da bilgi verilmemiştir.
Kıbrıs İşitme Konuşma Engelliler Vakfı olarak elimizden geldiğince işaret dili çevirisi ile paylaşım yaparak engelli kişileri bilgilendirmeye çalıştık.”
Aşılanma konusunda kronik hastalığı olan engelliler için başvuru yapıldığını fakat hala aşılamayan kişiler olduğunu anlatan Doğru, kimi üyelerin yaş kriteri nedeniyle aşılandığını belirtti.
Doğru, yaşadıkları sıkıntıları şöyle dile getirdi:
“Avrupa ve Türkiye’de E- Devlet internet sayfası üzerinden çağrı merkezlerine işaret dili ile canlı bağlantı mevcuttur. Bizim ülkemizde bunlar niye yok? İşitme ve konuşma engelliler aşı konusunda bilgilendirilmelidir. Pandemi geldi geleli aynı şeyleri söylemekteyiz.”