İyi ki TC Lefkoşa Büyükelçiliği rapor yayınlıyor da KKTC ekonomisinde neler olup bittiğini, istatistikleri, sektörel değişimleri okuyabiliyoruz.
Her yıl olduğu gibi bu sene de TC Yardım Heyeti ‘KKTC Durum Raporu’nu yayınladı, basına da dağıttı.
Raporda ülke ekonomisiyle ilgili bilgiler ayrıntılı olarak aktarılıyor. ‘Hangi sektörde neler oldu, kamu maliyesi nereden nereye geldi, TC yardımlarının bütçe içindeki durumu nedir’ gibi bir yığın bilgi var raporda...
Raporun sunumunu yapan TC Lefkoşa Büyükelçisi Halil İbrahim Akça 2013-15 yıllarını kapsayan Sürdürülebilir Ekonomiye Geçiş Programı’nın ilk yılı olan 2013’te ‘üç farklı hükümetin görev yaptığına’ işaret ederek, reformlarda istenen ilerlemenin sağlanamamasından şikayet ediyor.
Bununla birlikte ‘mali disiplinden taviz verilmediğini’, ‘özel sektörün geliştiğini’, özellikle turizm ve yüksek öğretimin ‘ülke ekonomisinin kaderine etki eder seviyeye geldiğini’ de ekliyor Akça...
Ama uyarmadan da geçmiyor: “Ekonomik büyümenin hızlanması ve refahın artması için programda öne çıkarılan sektörlerde reformların tamamlanması acildir. Aksi halde üretime dayalı büyüme yakalanamayacak...”
**
Rapordaki göstergeler, KKTC ekonomisinde 2008 seviyesinin hala yakalanamadığını gösteriyor. 2008’de kişi başına düşen gelir 16 bin dolar iken bu miktar 2013 sonunda 15 bin 600 civarında seyrediyor. 2015’te 17 binin üzerine çıkma hedefi var, ancak bunun olup olmayacağını zaman gösterecek. Akça bunu ‘reformlar’a bağlıyor.
Dolayısıyla TC-KKTC ilişkilerinin yakın ve orta gelecekte ‘reform baskısı’ altında geçeceğini tahmin etmek zor değil.
En başta da elektrik ve telekomünikasyonla ilgili konuda taleplerin olacağı anlaşılıyor.
**
TC Yardım Heyeti’nin hazırladığı Ekonomi Durum Raporu’ndaki önemli bir diğer nokta ise ‘yerel gelirlerin bütçe giderlerini karşılama’ oranındaki gelişmeler...
TC’nin KKTC’ye yaptğı yardım miktarı yükselmekle birlikte, TC yardımlarının genel bütçe içindeki payının azalma eğiliminde olması iyiye işaret sayılıyor.
2013 rakamlarına göre bu oran yüzde 28.5 civarında... TC yardımları/KKTC bütçesi denklemi 2002’de yüzde 53’ler civarındaydı. 2010 rakamları ise bu oranı yüzde 32.6 olarak veriyordu.
“KKTC ‘TC yardımlarına bağımlı ekonomi’ olmaktan uzaklaşıyor mu” sorusuna yanıt bakımından bir veri olsa da bunlar, henüz gidilecek köyün minareleri belli değil...
**
Ekonomik anlamda gidilecek köyün minareleri belli değil, ama sosyal ve özellikle de ‘kültür’ alanında gidilmek istenen köyün minareleri gayet açık...
TC Büyükelçiliği Yardım Heyeti’nin Ekonomik Durum Raporu’nun sonlarında ‘Kültür Sektörü’ başlığı altındaki veriler bu anlamda enteresan bir tablo sunuyor.
TC yardımlarının kalem kalem nerelere harcandığı sayılıp dökülürken, konu ‘Kültür Sektörü’ne geldiğinde görüyoruz ki TC-KKTC arasında ‘kültür’ denilince akla bir tek kelime geliyor: Cami!..
Raporun 146 ve 147’nci sayfalarında aktarılan bilgilere göre, 2013 yılında KKTC’ye ‘kültür sektörü’ kapsamında sadece ve sadece cami yapımı yahut tamiratı için para aktarılmış!
Yaklaşık 5 milyon TL’lik kaynakla birçok köye yeni cami yapılmış, bazılarında ise camiler tamir edilmiş, ek binalar falan yapılmış.
‘Kültür’ alanında bir de ‘TC-KKTC sanatının genç nesillere aktarılması için muhtelif çalışmalar’dan szö ediliyor, ama buna sadece 374 bin TL ayrılmış.
TC-KKTC ilişkilerinde ‘kültür’ demek ‘cami’ anlamına geliyor demek ki!..
Rapor bunu da söylüyor bize...