Kıbrıs sorununa çözüm bulma müzakereleri çerçevesinde oluşturulan Kültürel Miras Teknik Komitesi, çalışmalarını sürdürüyor. 2008 yılında 5 Kıbrıslı Türk ve 5 Kıbrıslı Rum üyeyle kurulan Kültürel Miras Teknik Komitesi, bugüne kadar, Esentepe Melandrina Kilisesi, Baf Hamamı, Demirhan Panayia Kilisesi, Denya Camii, Serhatköy Profitis Elias Kilisesi’yle ilgili koruma, destekleme ve konservasyon çalışmalarına imza attı.
“Amiral Gemisi Projeleri” olarak adlandırılan Apostolos Andreas Manastırı ve Otello Kalesi’yle ilgili daha büyük çalışmalara hazırlanan Komite, ihalesi açılan Otelle Kalesi’yle ilgili çalışmalara 2014’te başlayacak. Apostolos Andreas Manastırı’nın restorasyonu (yenilenme) projesinin ise 2014 yılının ilk çeyreğinde ihale aşamasına getirilmesi planlanıyor.
Kültürel Miras Teknik Komitesi Üyeleri Ali Tuncay ile Takis Hadjidemetriou, Türk Ajansı-Kıbrıs (TAK) ve Rumların “Kıbrıs Haber Ajansı” (CNA) muhabirlerine, Denya’da destek çalışmaları tamamlanmak üzere olan cami ile konservasyonu tamamlanmış Demirhan’daki Panhayia Trahoni Kilisesi’ni gezdirerek, buralardaki çalışmalar ile Komite ve Komite’nin hedefleriyle ilgili bilgiler verdiler.
Ali Tuncay ile Takis Hadjidemetriou’nun verdiği bilgilere göre, Kıbrıslı Türk ve Rumların hassas olduğu yapıları, koruma, destekleme ve konservasyon yönünde çalışmalar yapan Kültürel Miras Teknik Komitesi, Güney ve Kuzey Kıbrıs’taki bazı yapılarda küçük tamirat ve temizlik çalışmalarını da sürdürüyor.
“İki halkı birleştirecek…”
Komite, iki halkı birleştirecek, ortak kültürel ruha artılar katacak düşüncesiyle ve tüm Kıbrıs’ın kültürel mirasını koruyarak ortak Kıbrıs yaratma” hedefiyle çalışıyor. Politize olmadan, çalışmalarını yürütürken tarihi yapıları dinsel ya da arkeolojik olarak korumanın ötesinde adada ortak kültürel değerlerden yola çıkarak ortak bir gelecek yatma kaygısı güden Kültürel Miras Teknik Komitesi, çalışmalarını, BM Kalkınma Programı Gelecek İçin Ortaklık Projesi (UNDP-PFF) desteği ve AB finansmanıyla gerçekleştiriyor.
Çalışmalar
Kültürel Miras Teknik Komitesi Üyeleri Ali Tuncay ile Takis Hadjidemetriou, Komite’nin çalışmalarına, 1963 yılında Kıbrıslı Türklerin terk etmek zorunda kaldıkları Denya Köyü’ndeki Camii ve Serhatköy’deki Profitis Elias Kilisesi’nden başladığını anlatarak, bu yerlerin seçilmesinin işlerin küçük ve başarılabilir olmasından kaynaklandığını söylediler.
Komite üyeleri Denya’daki destek çalışmaları için bugüne kadar 62 bin euro harcandığını belirttiler. Camide yaklaşık 10 bin euroluk iş kaldığını, çatı yapılacağını, kapı ve pencereler takılacağını anlatan Hadjidemetriou ile Tuncay, yapılanın restorasyon olmadığını, restorasyonun daha kapsamlı ve daha pahalı çalışmalar içerdiğini, Denya Camii’nde ve diğer yerlerde yapılanın daha ziyade destek çalışması olduğunu anlattılar. Komite üyeleri Camii’nin güçlendirilmesinin yanında çevre düzenlemesi ve mihraptaki çizimlerin restorasyonunun da gerçekleştirildiğini söylediler.
Bugüne kadar 4 milyon EURO…
Demirhan’da Panayia Trahoni Kilisesi’nin korunması için 120 bin Euro harcandığını söyleyen Kültürel Miras Teknik Komitesi Üyeleri Takis Hadjidemetriou ile Ali Tuncay, bugüne kadar sürdürülen çalışmalar için toplamda AB tarafından sağlanan 4 milyon Euro harcandığını dile getirdiler.
2008 yılında 5 Kıbrıslı Türk ve 5 Kıbrıslı Rum üyeyle kurulan Kültürel Miras Teknik Komitesi, bugüne kadar Esentepe Melandrina Kilisesi, Baf Hamamı, Demirhan Panayia Kilisesi, Denya Cami, Serhatköy Profitis Elias Kilisesiyle ilgili tümü nerdeyse tamamlanmak üzere olan çalışmalara imza attı.
Öncelik listesinde 40 eser bulunuyor
Öncelikli olarak müdahale edilmesi gereken 40 eser belirlendiğini anlatan üyeler, bunlardan 26’sının Kuzey’de 14’ünün de Güney Kıbrıs’ta olduğunu ifade ettiler. Komite üyeleri, UNDP-PFF ile ortaklaşa yapılan envanter (döküm) çalışmasında da üzerinde çalışılması gerektiği ortaya çıkan 140 eserin bulunduğunu kaydettiler.
“Amiral Gemisi projeleri”
Büyükkonuk’ta Agios Afksentios Kilisesi, Yayla’da Agios Nicolas Kilisesi ve Dereboyu Camii’yle ilgili ihalelerin ise açılmak üzere olduğunu belirten Komite üyeleri, “Amiral Gemisi Projeleri” olarak adlandırdıkları daha büyük çalışmaları olduğunu da anlattılar ve bunları Apostolos Andreas Manastırı ile Otello Kalesi olarak belirttiler.
Kültürel Miras Teknik Komitesi Üyeleri Ali Tuncay ile Takis Hadjidemetriou, Otelle Kalesi’yle ilgili ihalenin açıldığını ve 2014’te çalışmalara başlanacağını söylediler.
Üyelerin verdiği bilgiye göre, Ayios Pandolinos Manastırı ve Mağusa Surları’nda Ravelin Kapısı, Martiengo Burcu ile Cambulat Kapısından Otello’ya kadar olan surlarla ilgili restorasyon projesinin ise kısa zaman içerisinde hazırlanması planlanıyor.
Apostolos Andreas Manastırı
Apostolos Andreas Manastırı’nın sembolik bir öneme sahip olduğunu ve Apostolos Andreas Manastırı’nın restorasyonu için gerekli finansmanın Vakıflar İdaresi ve Rum Ortodoks Kilisesi tarafından yarı yarıya verilecek 5 milyon Euro ile sağlanacağını anlatan üyeler, projenin 2014 yılının ilk çeyreğinde ihale aşamasına geleceğini belirttiler.
Denya Köyü muhtarı: Ortak kültürün parçası
Bu arada Camii gezilirken heyete eşlik eden Denya köyü muhtarı Hristakis Panayotu da köyün tarihi ve Camii’yle ilgili bilgiler verdi.
Panayotu, Denya’nın karma bir köy olduğunu ve köyde, hem Camii, hem de Kilise’nin bulunduğunu söyledi.
Köyde o zamanlar 170 Rum, 128 Kıbrıslı Türk’ün yaşadığını anlatan Panayotu, 1963 yılında Kıbrıslı Türklerin köyü terk ettiğini ve 1974 yılında köyde savaş yaşandığını söyledi.
Panayotu, Kültürel Miras Teknik Komitesi tarafından, yıkılan Camii’nin tamir edilmesinin ve destek çalışması yapılması sürecinin 2 yıl önce başladığını da belirterek, çalışmanın kendilerini mutlu ettiğini kaydetti.
Panayotu, çalışmanın ortak kültürün bir parçası olduğunu vurguladı.
Köydeki Türk mezarlığından da bahseden Panayotu, mezarlığın çevresine köy sakinleri tarafından duvar örüldüğünü söyledi.
Kıbrıslı Türklerle teması bulunduğunu da kaydeden Panayotu, köyde daha önce birlikte yaşadıkları Kıbrıslı Türklere, burada düzenlenecek etkinliklere katılma çağrısında bulunarak, yeniden buluşabileceklerini kaydetti.
Panayotu, köyde Zodyalı (Bostancılı) bir Kıbrıslı Türk’ün otobüs şoförü olarak çalıştığını ifade etti.