Yüksek İdare Mahkemesi, 14 Ocak 2020 tarihli Mağusa, İskele, Yeniboğaziçi 2. Emirnamesi’nin 27.(A) ve 27.(B) maddeleri ve hâlihazırda bu maddeler tahtında yapılan tüm işlemler için yürütmeyi durdurma emri verdi. Mahkemenin bu kararı ile İmar Planı çalışmalarında hükümetin zaman kazanmak için çıkardığı emirnamenin ilgili maddeleri uygulamadan kalktı.
Şehir Plancıları Odası, Yüksek İdare Mahkemesi’nin, 14 Ocak 2020 tarihli Mağusa, İskele, Yeniboğaziçi 2. Emirnamesi’nin 27.(A) ve 27.(B) maddelerinin ve halihazırda bu maddeler tahtında yapılan tüm işlemler için yürütmeyi durdurma emri verdiğini duyurdu.
17 Ocak 2020 Cuma günü “Gazimağusa, İskele ve Yeniboğaziçi Bölgesi Geçiş Süreci Emirnamesi 2”ye karşı dava dosyalanmış ve ara emri başvurusu yapılmıştı.
Dün yapılan ara emri görüşmesinden sonra bugün Yüksek Mahkeme tarafından söz konusu Emirname’nin 27.(A) ve 27.(B) maddelerine durdurma emri verildi.
‘Gözler Hükümete çevrilecek’…
Karar, 'Emirname'deki ilgili maddelerin uygulanmayacağı anlamına geliyor... Başbakan Ersin Tatar'ın 'İmar Planı'nın yayınlamama kararı sonrasında yaşanan bu gelişme sonrası gözler yeniden hükümete çevrilecek. UBP-HP Bakanlar Kurulu, son aldığı kararda, Emirname'nin 6 ay daha uzatıldığını duyurmuş, 15 Temmuz’a kadar imar planı konusunda sonuç alınamaması halinde de emirnamenin ortadan kalkmış olacağını açıklamıştı.
Şehir Plancıları Odası:
“… yasadışı bir şekilde naylon dosyaların önünün açılması için emirnameye eklenen 27.(A) ve 27.(B) maddeleri iki kez Yüksek İdare Mahkemesi tarafından durdurulmuştur. Bitmiş ve yasal olmayan bir şekilde yayınlanmayan İmar Planı içerisine de 27.(A) ve 27.(B) gibi 23.000 konutluk naylon dosyaların önünü açacak bir madde eklenmesi durumunda, bunun da dava edileceğini duyururuz”.
İçişleri Bakanlığı ve Başbakanlığa karşı da ‘Mandamus’ hazırlığı…
Şehir Plancıları Odası Başkanı Merter Refikoğlu yaptığı açıklamada, Aralık 2018 yılında yürürlüğe giren Mağusa, İskele, Yeniboğaziçi Emirnamesi’nin 27.(A) ve 27.(B) maddeleri ilk günden beridir tartışma yarattığına işaret etti.
Açıklama şöyle:
“23000’den fazla naylon konut dosyasının hak kazanması için Emirname’nin yayınlanması bilerek geciktirilmiştir. Emirname içerisine yasadışı bir şekilde 27.(A) ve 27.(B) maddeleri eklenmiş. Bu da yetmezmiş gibi 2019 yılı içerisinde Emirname’nin 27.(A) ve 27.(B) maddeleri üzerinde yasadışı bir şekilde 23000 konut dosyasının daha da artırılması için değişikliğine gidilmiştir. Ancak KTMMOB Şehir Plancıları Odası’nın açmış olduğu dava ile bu yasadışılık 2019 yılında durdurulmuştur.
31 Aralık 2019 yılında yayınlanma sözü verilen, tüm yasal işlemleri bitmesine rağmen keyfi bir şekilde İmar Planı yayınlanmamıştır. Ayrıca 31 Aralık 2019 tarihinde Emirname’nin süresi dolduğundan dolayı bölge kaosa sürüklenmeye çalışılmıştır. Hem İmar Planı’nı yayınlamayıp hem de Emirname’yi uzatmayarak, bölge plansızlığa sürüklenmiştir.
Bilindiği gibi 30 Aralık 2019 tarihinde Mağusa, İskele, Yeniboğaziçi İmar Planı’nın tüm yasal süreci bitmiş olmasına rağmen resmi gazetede yayınlanıp yürürlüğe konulmamıştır. Bu konuda da ilerleyen günlerde görevini yapmayan İçişleri Bakanlığı ve Başbakanlığa karşı da görevlerini yapmadıklarından dolayı Mandamus Davası açılacaktır.
Ayrıca bir noktanın daha altını çizmede yarar var ki yasadışı bir şekilde naylon dosyaların önünün açılması için emirnameye eklenen 27.(A) ve 27.(B) maddeleri iki kez Yüksek İdare Mahkeme’si tarafından durdurulmuştur. Bitmiş ve yasal olmayan bir şekilde yayınlanmayan İmar Planı içerisine de 27.(A) ve 27.(B) gibi 23000 konutluk naylon dosyaların önünü açacak bir madde eklenmesi durumunda, bunun da dava edileceğini duyururuz”.
Çevre örgütlerinden Mağusa, İskele, Yeniboğaziçi bölgesine ilişkin son durum değerlendirmesi:
“Bölgede mal alacak olsanız şu an geçerli olan Fasıl 96 sonrası gelen emirnamedir”
Bölgedeki durumu değerlendiren bazı çevre örgütleri de, hukuki açıdan geçerliliği olan emirnamenin Fasıl 96 sonrası yürürlüğe giren emirname olduğunu ifade etti.
Örgütler, ‘Kaos ortamının’ hâkim olduğu ve sürecin önünün çalışması gerektiği yönünde hemfikir…
Şu anda emirnamenin yürürlükte olduğunu ifade eden Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Başkanı (KTMMOB) Seran Aysal, 23000 konutluk projelerin yapılıp yapılmayacağı kaygısı güdülen hususun (A) ve 27.(B) maddelerinde alınan ara emri ile ortadan kalktığını anlattı.
Bölgedeki karmaşık sürecin önünün açılması gerektiğine de değinen Aysal, özetle şunları dile getirdi: Aldığımız ara emri müracaatı emirname içindeki 27.(A) ve 27.(B) maddelerinde aldığımız bir ara emridir. Burada ilk emirname yayınlandığında 19 Kasım’dan önce, vizeye sunulmuş ama ruhsat almamış yapılanın nasıl izin alacağı ve 23000 konutluk projelerin yapılıp yapılmayacağı kaygısı güdülen husus buradaydı. Bu hak kazananlar için süreçler vardı. Bu madde üçer ay uzatıldı. Birinci ara emri bu uzatmaya yapılmıştı. Bu süreyi 6 aya çıkaramadılar.
Hukuken de yayımlanması gereken imar planı yerine emirnameyi yayınladılar. Ama bu 10 Aralık’ta yayımlanan emirnameydi. O zaman da günün koşullarında verilen 3 veya 6 aylık süreleri günümüze uyarlarsanız, o bekleyen dosyalar hak kazanacaktı. 27.(A) ve 27.(B)’yi aynı bırakmışlardı. Biz bunu tespit ettik. Mahkemeye gittik. İlk duruşmada ara emri kararı alındı. Kimse ek süre kazanamadı.
Bölgede mal alacak olsanız şu an geçerli olan emirnamedir. Hukuken yayımlanması gereken imar planı yayımlanan dek emirname geçerlidir. 27.(A) ve 27.(B) maddelerinin yürütmesi durdurulmuştur. Dava da şu anda devam ediyor.
Beklentim, herkesin aklıselime gelip imar planını yayılmamasıdır. Askeri müştereklerde uzlaşılan, hukuki prosedürü tamamlanmış olan planın yayımlanması gerek. Karmaşık sürecin önünün açılması gerek.”
Biyologlar Derneği Başkanı Hasan Sarpten:
“Ölümü gösterip sıtmaya razı edilmeye çalışılıyor”
Gelinen süreci “Adım adım Fasıl 96 hükümlerine doğru geri gidiliyor” diyerek değerlendiren Biyologlar Derneği Başkanı Hasan Sarpten, kaotik bir ortama doğduğunu anlattı. Sarpten, “Alınan ara emri süresi uzatılmayan ve arada olan gecikmeden doğan zafiyetten kaynaklıydı. Aynı emirnamede var olan birçok başvuru vardı.
Süreç bizleri kaotik bir ortama getiriyor. Adeta ‘ölümü gösterip sıtmaya razı edilmeye çalışılıyor.’ İmar planı zaten bir sürü hak veren ve hektarlarca tarım arazilerinin açıldığı noktaya dönüştü ancak bu bile erteleniyor. Seçim arifesiydi, seçimdi derken imar planının yürürlüğe girmesi öngörülmüyor. Adım adım Fasıl 96 hükümlerine doğru geri gidiliyor. Bu da bölgede büyük bir kaos yaratacak.
Söylenen sürede plana hayata geçirmezse emirname de ortadan kalkacak. Bu konuda büyük bir zafiyet var, çok ciddi sıkıntılar bekliyor.” dedi.
Orman Mühendisleri Odası Başkanı Can Conkbayır:
“Konu çok sarpa sardı. Umarım bir an önce netleşir”
Orman Mühendisleri Odası Başkanı Can Conkbayır da yaratılan ortamın tam anlamı ile kaos olduğunu ifade ederek, bölgedeki hukuki sürecin işleyişi ve hangi şartların geçerli olup olmadığına ilişkin birçok soru işareti bulunduğunu işaret etti.
Conkbayır, “Hangi emirname şu anda bölgede geçerli, hangi işleyiş doğru hangisi yanlış bilemiyoruz… İmar planının son hali yayınlansaydı bizim için sakıncası yoktu. Ormanlar tam olarak korum altındaydı. Ama şu an bir kaos ortamı var. Orta da hangi emirname geçerli, hangisi değil, bölgedeki hukuki süreç şu an tam olarak neyi öngörüyor artık biz de ipin ucunu kaçırdık. Konu çok sarpa sardı. Umarım bir an önce netleşir.”
CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman: ‘İyice içinden çıkılmaz oluyor’
“Mahkeme'den emirnamenin bazı maddeleri için ara emri çıktı. Dün Meclis'te de hükumetin bir kanadı emirname uygulanacak derken, diğer kanat imar planı taslağındaki hükümlerin uygulanacağını söyledi. Yaratılan kaos her gün biraz daha içinden çıkılmaz hale geliyor. Bir süreç ancak bu kadar kötü yönetilebilir...”
“Yaratılan kaos içinden çıkılmaz hale geliyor”
Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı Tufan Erhürman, sosyal medya hesabından açıklama yaparak Emirname’nin bazı maddeleri için mahkemeden ara emri kararı alındığını söyledi ve sürecin kötü yönetildiğinin bir kez daha altını çizdi.
Erhürman’ın yaptığı açıklama şu şekilde;
“Mahkeme'den Emirname’nin bazı maddeleri için ara emri çıktı. Dün Meclis'te de hükümetin bir kanadı emirname uygulanacak derken, diğer kanat İmar Planı taslağındaki hükümlerin uygulanacağını söyledi. Yaratılan kaos her gün biraz daha içinden çıkılmaz hale geliyor. Bir süreç ancak bu kadar kötü yönetilebilir...”
Emirname’nin ara emir alınan ilgili maddeleri:
27 A - 19 Kasım 2018 tarihinden önce (19 Kasım 2018 dahil);
(a) KTMMOB Mimarlar Odası vize bürosuna başvuruda bulunulmuş
projeler vizelendiği tarihten itibaren en geç 1 (bir) ay içerisinde ancak
her halükarda Emirname yürürlüğe girdiği tarihten 3 (üç) ayı aşmayacak
bir zaman dilimi içerisinde,
(b) KTMMOB Mimarlar Odası vize bürosu tarafından vizelenmiş olan
projeler Emirname yürürlüğe girdiği tarihten sonra en geç 1 (bir) ay
içerisinde,
(c) Herhangi bir yasa altında izin almak üzere yetkili makamlara yapılmış
ve henüz işlemleri sonuçlandırılıp izin verilmemiş Çevresel Etki
Değerlendirmesi (ÇED) Tüzüğü uyarınca Ön ÇED veya ÇED’e tabi
olmayan gelişme başvuruları Emirname yürürlüğe girdiği tarihten sonra
en geç 1 (bir) ay içerisinde,
(d) Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Tüzüğü uyarınca Ön ÇED veya
ÇED’e tabi olan gelişme başvuruları Çevre Koruma Dairesi tarafından
“Çevresel etkileri önemsiz” veya “ÇED olumlu” kararının başvuru
sahibine bildirilmesinden sonra en geç 1 (bir) ay içerisinde ancak her
halükarda Emirname yürürlüğe girdiği tarihten sonra 6 (altı) ayı
aşmayacak bir zaman dilimi içerisinde,
Planlama Makamına başvurulması halinde, yürürlükteki diğer tüm yasalarla
birlikte aşağıdaki 3’üncü fıkrada belirtilen kurallara uygunluğun sağlanması
koşulu ile işbu Emirname kurallarına bakılmaksızın 3 (üç) yıl süre ile
planlama onayı verilir.
(2) Yukarıdaki 1(a) ve 1(b) maddesi altında Planlama Makamına giriş yapan ve
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Tüzüğü uyarınca Ön ÇED veya ÇED’e
tabi olan gelişme başvurularına; Çevre Koruma Dairesi tarafından “Çevresel
etkileri önemsiz” veya “ÇED olumlu” kararının her halükarda 6 (altı) ayı
aşmayacak bir zaman dilimi içerisinde Planlama Makamına bildirilmesi
esastır. Bu süreyi aşması durumunda gelişmeler yürürlükteki mevzuatın
kural ve koşullarına tabi olur.
(3) İnşaat haklarının brüt alan üzerinden hesaplanması koşulu ile arazi alanın
%30’una kadar olan kısmı ihtiyaca göre Planlama Makamı tarafından
belirlenecek yol, otopark, yeşil alan, trafo ve benzeri altyapı ve toplumsal
hizmet kullanımı ihtiyacı karşılamak üzere kamuya bedelsiz olarak terk edilir.
(4) Yukarıdaki 1’inci fıkrada belirtilen 3 (üç) yıllık süre zarfında inşaat ruhsatı
alınıp inşaatına başlanmayan tasarı gelişmelere ait Planlama Onaylarının
süresi uzatılmaz ve gelişmeler o tarihte yürürlükte bulunan mevzuatın kural
ve koşullarına tabi olur.
(5) Başvuru sahibi tarafından Planlama Makamına yapılacak değişiklik
başvurularında birim sayısı, kat adedi, bina adedi azaltılabilir. Bina cephesi,
iç tadilat ve vaziyet planı üzerinde bina, havuz ve benzeri yer değişiklikleri
yapılabilir.
--------
27.(B) (1) 20 Kasım 2018 (20 Kasım 2018 dahil) tarihinden sonra
a) KTMMOB Mimarlar Odası vize bürosuna başvuruda bulunulmuş
projeler, vizelendiği tarihten itibaren en geç 1 (bir) ay içerisinde ancak
her halükarda Emirname yürürlüğe girdiği tarihten 3 (üç) ayı aşmayacak
bir zaman dilimi içerisinde,
b) KTMMOB Mimarlar Odası vize bürosuna başvuruda bulunulmuş,
vizelenmiş ve herhangi bir yasa altında izin almak üzere yetkili
makamlara yapılmış ve henüz işlemleri sonuçlandırılıp izin verilmemiş,
(i) Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Tüzüğü uyarınca Ön ÇED
veya ÇED’e tabi olmayan gelişme başvurularına Emirname
yürürlüğe girdiği tarihten sonra en geç 1 (bir) ay içerisinde,
(ii) Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Tüzüğü uyarınca Ön ÇED
veya ÇED’e tabi olan gelişme başvurularına; Çevre Koruma
Dairesi tarafından “Çevresel etkileri önemsiz” veya “ÇED olumlu”
kararının başvuru sahibine bildirilmesinden sonra en geç 1 (bir)
ay içerisinde ancak her halükarda Emirname yürürlüğe girdiği
tarihten sonra 6 (altı) ayı aşmayacak bir zaman dilimi içerisinde,
Planlama Makamına başvurulması halinde, yürürlükteki diğer tüm
yasalarla birlikte aşağıdaki 3’üncü fıkrada belirtilen kurallara uygunluğun
sağlanması koşulu ile Emirnamenin kurallarına bakılmaksızın 18 (on
sekiz) ay süre ile Planlama Onayı verilir.
İş bu Emirnamenin yürürlüğe girmesinden sonraki 3 (üç) gün içerisinde
Mimarlar Odası tarafından Planlama Makamına bildirilen projeler bu
madde kapsamındaki haklardan yararlanacaktır.
(2) Yukarıdaki 1(a) maddesi altında Planlama Makamına giriş yapan ve
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Tüzüğü uyarınca Ön ÇED veya
ÇED’e tabi olan gelişme başvurularına; Çevre Koruma Dairesi tarafından
“Çevresel etkileri önemsiz” veya “ÇED olumlu” kararının her halükarda 6
(altı) ayı aşmayacak bir zaman dilimi içerisinde Planlama Makamına
bildirilmesi esastır. Bu süreyi aşması durumunda gelişmeler yürürlükteki
mevzuatın kural ve koşullarına tabi olur.
(3) İnşaat haklarının brüt alan üzerinden hesaplanması koşulu ile arazi alanın
%30’una kadar olan kısmı ihtiyaca göre Planlama Makamı tarafından
belirlenecek yol, otopark, yeşil alan, trafo ve benzeri altyapı ve toplumsal
hizmet kullanımı ihtiyacı karşılamak üzere kamuya bedelsiz olarak terk
edilir.
(4) Yukarıdaki 1’inci fıkrada belirtilen 18 (on sekiz) aylık süre zarfında inşaat
ruhsatı alıp inşaatına başlanmayan tasarı gelişmelere ait Planlama
Onaylarının süresi uzatılmaz ve gelişmeler yürürlükteki mevzuatın kural ve
koşullarına tabi olur.
(5) Başvuru sahibi tarafından Planlama Makamına yapılacak değişiklik
başvurularında birim sayısı, kat adedi, bina adedi değiştirilemez. Bina
cephesi, birim sayısını değiştirmeyecek iç tadilat ve vaziyet planı üzerinde
bina, havuz ve benzeri yer değişiklikleri yapılabilir.
Ne olmuştu, ne oldu, ne olacak?
- 2018 Aralık ayında yayınlanan emirnameden önce başvuran dosyalara işlemini tamamlamak için 3 ay süre verilmişti.
- Bu süre zarfında o dönem hak kazanamayan dosyalara hak kazandırmak için Mart 2019’da 3 ay daha süre verilmişti.
- Sehir Plancılar odası ek verilen 3 ay süreye itiraz etmiş, yargı süreci başlatmış ve ara emri almıştı.
- 31 Aralık 2019’da İmar Planı’nın hayata geçmemesinden dolayı, 2018 Aralık ayında ilan edilen emirname son bulmuştu.
- 14 Ocak 2020 tarihinde yayınlanan emirname ile 2018 Aralık’ ayında 3 ay süresi dolmuş ve hak kazanamayan dosyaların tekrardan önü açıldı.
- Ayrıca 14 Ocak tarihli emirname ile 1 Ocak 14 Ocak arasındaki boşluktan yararlanarak fasıl 96’dan başvuran dosyalara da hak kazandırıldı. Bu dosyaların içinde 2000 konutluk bir dosya da var olduğu iddia edilmekte.
- 2018 emirnamesinden önce başvurup hak kazanmak isteyen dosyaların 400 dosya ve 23 bin konut olduğu söylenmekte.
- Bunların birçoğu 3 aylık hakkını kaybettiği için ‘naylon’ dosya olduğu düşünülmektedir.
- Ancak çıkan yeni emirname ile bu dosyalara hak kazanılmaya çalışıldı.
- Şehir Plancılar odası bu nedenle dava açtı ve ara emri aldı.
- 2018’de 3 ay süre içerisinde vize sürecini geçemeyip hak kazanamayan ve hakkını kaybeden dosyalar için yasal boşluktan faydalanarak tekrardan işlem yaptırmaya kalkışıldı.
Şehir Plancılar odası:
- 2018 Aralık ayında yayınlanan emirnameden önce vizeye başvurup daha sonra dosyalarını tamamlayamayıp hak sahibi olmayan dosyaların yeniden başvurmasına;
- 14 Ocak’ta ilan edilen ve bu dosyalara 3 ay daha zaman tanınan emirnamenin ilgili maddelerine ara emri davası açtı ve mahkemede kabul gördü.
Buna göre
- Gerek 2018 Aralık ayında emirnameden önce vizeye başvurup daha sonra hak kazanmaya çalışan ancak 3 aylık sürede hak kazanamayan,
- Gerek 1 Ocak ile 14 Ocak 2020 tarihleri arasındaki yasal boşluğu fırsat bilerek yapılan başvurular için ara emri alındı.
- Bundan sonra mahkeme süreci işleyecek ve ara emir alınan taraflar kendilerini savunacak.