TC – KKTC Mali İşbirliği Protokolleri’ne göre 2020 ve 2021 yılında gönderilmesi gereken kaynağın 3’te 1’i adaya geldi
Başbakanlar Ersin Tatar ve Ersan Saner döneminde şatafatlı protokollerle duyurulan mali anlaşmalar sonucu söz verilen yaklaşık 2 milyar TL KKTC’ye gönderilmedi.
Maliye ve Ekonomi bakanlıkları eski bürokratlarından, deneyimli Maliyeci Erkan Okandan’dan çarpıcı tespit: “Protokoller uygulanmadı, Türk Lirası pul oldu, yeni bütçe bu gerçekler ışığında geçirilmelidir.”
“Türk Lirası’na hiçbir etkimiz yoktur, tümüyle Türkiye’nin kendi para politikaları çerçevesinde değeri ortaya çıkıyor. Türkiye para politikasındaki yanlışın en ağır bedelini KKTC ödüyor.”
Savunması bütçesi gönderilmediği için 79 milyon 783 bin 946 TL de “yerel gelirler”den ödendi.
2020-2021 ne söz verildi?
3 milyar 238 milyon 251 bin 984 TL.
Ne gönderildi?
953 milyon 530 bin 713 TL.
Mali yardımın gerçekleşme oranı?
% 29.45
YENİDÜZEN
“Türkiye’den en iyi kaynağı biz alırız” sözleriyle yaratılan iktidar alanının gerçeği yansıtmadığı rakamlarla ortaya çıktı.
TC – KKTC Mali İşbirliği Protokolleri’ne göre 2020 ve 2021 yılında gönderilmesi gereken kaynağın 3’te 1’i adaya geldi. Mali protokollerin % 29’u uygulandı.
Maliye uzmanlarından, geçmişte hem Maliye Bakanlığı hem de Ekonomi Bakanlığı’nda üst düzey görevlerde bulunan Erkan Okandan, Maliye Bakanlığı Gelir-Gider Raporları’na göre son durumu yorumladı.
İmzalanan protokollerin hem Türkiye hem de KKTC tarafından uygulanmadığını anlatan Okandan, bunun sonuçlarına dikkat çekerek 2022 bütçesi öncesinde hükümeti ve muhalefeti uyardı.
Okandan, “Protokoller uygulanmadı, Türk Lirası pul oldu, yeni bütçe bu gerçekler ışığında geçirilmelidir” derken, YENİDÜZEN’e şu değerlendirmeyi yaptı:
“Türk Lirası’na hiçbir etkimiz yoktur, tümüyle Türkiye’nin kendi para politikaları çerçevesinde değeri ortaya çıkıyor. Türkiye para politikasındaki yanlışın en ağır bedelini KKTC ödüyor. Bu gerçek bütçede dikkate alınmalıdır.”
Mali Protokoller ışığında savunma bütçesi için 2021’de ülkeye gelmesi gereken kaynak 762 milyon 800 TL’yken, 10 aylık dönemde sadece 362 milyon 44 bin TL gönderildi. Bu süreçte 441 milyon 828 milyon TL harcandı. Aradaki fark yani 79.783.946 milyon TL yerel gelirlerden karşılandı
İşte Mali Protokol Gerçekleri
- 1-HİBE ve KREDİLERİN TADİL BÜTÇEYE göre gerçekleşme oranı %29,45.
Ekim sonu itibariyle oransal olarak gelmesi gereken rakamdan 1.745.012.607 MİLYAR TL az.
- 2-CARİ YIL YATIRIMLARININ TADİL BÜTÇEYE göre gerçekleşme oranı %15,32.
Ekim sonu itibarıyla oransal olarak gelmesi gereken rakama göre 864.527.699 MİLYON TL az.
- 3-REEL SEKTÖRE TADİL BÜTÇEYE göre gerçekleşme oranı %38,04.
Ekim sonu itibarıyla oransal olarak aktarılması gereken rakama göre 92.583.850 MİLYON TL az.
- 4-SAVUNMA GİDERLERİ TADİL BÜTÇEYE göre gerçekleşme oranı %47,46.
Ekim sonu itibarıyla oransal olarak aktarılması gereken rakama göre 273.621.961 MİLYON TL az.
- Ocak-Ekim döneminde savunma giderleri 441.828.652 Milyon TL iken aktarılan miktar 362.044.706 Milyon TL oldu. Aradaki 79.783.946 milyon Tl yerel gelirlerden karşılandı.
- 5-KAMU MALİYESİ TADİL BÜTÇEYE göre gerçekleşme oranı %31,91.
Ekim sonu itibarıyla oransal olarak aktarılması gereken miktar 514.279.096 MİLYON TL.
“KKTC yasal değişiklikleri, TC de taahhüt ettiklerini gerçekleştirmedi”
Ekonomist Erkan Okandan’ın şu değerlendirmeleri de dikkat çekti:
“KKTC-TC arasında imzalanan İktisadi Mali İşbirliği protokollerinde uzun yıllardır KKTC tarafından taahhüt edilen yasal değişikliklerin yerine getirilmediği veya eksik getirildiği fiili bir gerçekliktir.”
“Diğer taraftan Maliye’nin resmi raporlarından da görüldüğü üzere protokollere imza koyan diğer taraf yani Türkiye Cumhuriyet savunma giderleri dahil olmak taahhüt ettiği rakamları ödemiyor, takvime de miktara uymuyor.”
“Pandeminin getirdiği olumsuzluklar nedeniyle KKTC'nin özellikle hizmetler sektörü olan Turizm ve Eğitimde ciddi kayıplar yaşanmıştır. Haliyle bu durum kamu maliyesinin gelirlerini de olumsuz anlamda etkilemiştir. Pandemi nedeniyle kamu maliyesinin giderleri de arttığı için bütçe açıkları da artmıştır.”
“Türk Lirası’na hiçbir etkimiz yoktur, tümüyle Türkiye’nin kendi para politikaları çerçevesinde değeri ortaya çıkıyor. Türkiye para politikasındaki yanlışın en ağır bedelini KKTC ödüyor. Bu gerçek bütçede dikkate alınmalıdır.”