Başbakan Erhürman "Basın Odası Özel" programında soruları yanıtladı...
Başbakan Tufan Erhürman, BRT’de yayınlanan Damla Soyalp’ın moderatörlüğündeki "Basın Odası Özel" programında, gazeteciler Cenk Mutluyakalı, Rasıh Reşat ve Hüseyin Ekmekçi’nin yanı sıra, BRT Müdürü Aysu Basri Akter ve TAK Müdürü Fehmi Gürdallı’nın sorularını yanıtladı.
KIB-TEK…
“Hüdaoğlu'na görevden alındığı tefhim edildi”
“Yönetim Kurulu üyeleri, hükümet tarafından atanıyor. Bundan sonra böyle olmamasına ilişkin düşüncelerimi de paylaşmak isterim, esas reform orda olmalı. Belli zamanlarda görevden alınmaları mümkün… Y. Kurulları icraatlarını yapar, yapılan icraatlarla ilgili sıkıntılar ortaya çıkar ise. Y. KURULU Başkanı ile Başbakan ve ilgili bakan arasında uyum sorunu yaşanırsa değişmesi gerekir. Temel mesele, enerji politikalarıyla ilgili çok büyük bir uyumsuzluk olduğunu düşünmüyorum. Bakan, solar enerji konusunda, çalışmaların hangi aşamaya getirileceğini araştırmak için sürelere ihtiyaç duydu. Ortam netleştikten sonra 4 dizel jeneratörle ilgili şartname yayınlandı. Bu yatırımların yapılmaması söz konusu değil, bu konuda Y. Kurulu ile bakan arasında uyumsuzluk yok. Kıb-Tek’in özelleştirilmesi tartışılması konu bile değil. Toplu iş sözleşmesi bakanın bilgisi olmadan imzalandı. Kendisine bağlı bir kurumun TİS imzalanmasından bilgi sahibi olmak ister. Gerek Meclis’e gerekse kamuoyuna hesap verecek kişi ilgili bakandı. Son dönemde yaşanan temel sıkıntı bu noktada düğümlendi. Tartışmalar çok genişledi. Uyumlu çalışacağını kişilerle birlikte olmak ister, bu çok doğaldır. Ben de geçmişte atadığım bazı kişileri görevden aldım, bundan sonrası içinde böyle bir düşüncem var. Bugün bazı basın yayın organlarında ‘rest çekme’ olduğunu gördüm. Böyle bir şey yok. Dün yaşanan süreci ilgili taraflara anlattım. Hüdaoğlu’nun dürüstlüğü ve bilgisinden bağımsız olarak bunların yanına siyasi sorumluluğu taşıyan bakanla uyumlu çalışma ilkesi de olmalıdır. Bakan böyle bir irade ortaya koyuyor, bu irade de Bakanlar Kurulu’ndan onay görüyor. Görevden alınmasına ilişkin karar Bakanlar Kurulu’nda verildi. Yüz yüze konuşmayı karşılamak için karar, Resmi Gazete’de yayınlanmadan önce bekletildi. Bu karar sözlü olarak bildirildi. Yönetim Kurulu üyelerinin görevden alınması söz konusu değil. Şu anda atanacak kişi de belli değil”
“Hüdaoğlu, ‘Atladık, yanlış yaptım’ dedi”…
“Bir sürü kurum var. Başka kurumlarda da Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri sürüyor. Bakanın bu konudaki muhatabı sendika değil… Normal olan, Yönetim Kurulu’nun toplu iş sözleşmesi öncesinde başkanın bakanla irtibat kurmasıdır. Ben sonrasında Hüdaoğlu ile görüştüm. ‘Atladık, yanlış yaptım’ dedi. Karar alındı ama kendisi istifa etmek isterse de problem çıkmaz.”
“Koop Merkez Bankası, Kıb-Tek ve Vakıflar İdaresi yönetimine profesyonel kişiler gelecek”
“Hüdaoğlu başta olmak üzere, Yönetim Kurulu’nda yer alan herkese teşekkür borçluyum. Olması gereken ve yapacağım şey, ki bunu Türkiye ile de konuştum, Koop Merkez Bankası, Kıb-Tek ve Vakıflar İdaresi’nde yasal değişiklik yapılarak, kriterler belirlenecek. Bu kurumlara profesyonellik gelecek. Suç işlemedikleri takdirde de görevden alınamayacaklar… Ciddi maaş alacaklar, altına imza attıkları şeyler ciddi kararlardır.”
“7 ayda elektrik fiyatlarının yükselmemesi için 3-4 kez müdahale ettik"
“Esas konu; elektriğin nasıl ucuzlayacağı… Şu anda içinde bulunduğumuz koşullarda; ciddi şekilde ucuzlatmamız ve ‘temiz’ hale getirmemiz mümkün görünmüyor. Kıb-Tek’te personel giderleri yüksek. TİS ile biraz daha yükseltme yapılarak, giderler daha da arttı. Personel giderlerinde belli noktalarda düzenlemeler yapılması gerekiyor. Profesyonelleşme hamlesi ile bunlar yapılmalı. Ama elektrik fiyatlarında bunun yansıması 2-3 kuruşa denk geliyor. Anlamlı şekilde aşağıya çekilmesi mümkün değil. 7 ayda elektrik fiyatlarının yükselmemesini 3-4 kez müdahale ettik. Talimat verdik, maliyetlerin pratik olarak zamana yayılması konusunda. Zammın yapılmaması ya da minimal düzeyde yapılmasını istedik. Ekonomi ciddi zammı kaldıracak durumda değil. “
“Kıb-Tek’te tahsilatta sorun yok ki özelleştirmeyi konuşalım”
“1 yıldır hükümetteyiz. Özelleştirme konusunda hangi hamle gelmiş de Yönetim Kurulu karşı çıkmış? Üretim zaten yarı yarıya özel… İletimde de sıkıntı yok. Dağıtımda (tahsilat) bir sorun yok ki özelleştirmeyi konuşalım. Kıb-Tek’te tahsilat oranı yüzde 90 seviyelerinde…”
Elektrikte enterkonnekte sistem…
“Türkiye ile KKTC arasında bu konuda irade mutabakatı var. TC, bütçe açısından birçok yatırımda kısıntıya gitti. Ekonomik ortam büyük yatırımlara çok müsait görünmüyor. Eğer ben o dönemde başbakan isem, ‘Yap-işlet- devret’ modelinde ne kadar proje yapılacak, kaç yılda yapılacak, insanlara elektrik kaç paraya ulaşacak… Bunları görmek isterim…”
El-Sen grevi…
“Sendika ile dün görüştük… Aktardığımız konuları, yönetimleriyle görüşeceklerini söylediler. Grev olup olmayacağını bilmiyorum. Yatırım ve elektriğe yapılması düşünülen zam meselesi vardı. Bu konuyu hem ben hem de Özdil Nami anlattı. Yönetim Kurulu Başkanı’nın görevden alınmasını da konuştuk. Bu durumun özelleştirme, zam ya da yeni yatırımlarla alakası yok.”
“Bakanın görevden alınması gerektiğini söyleyen CTP’liler varsa, benimle görüşebilirler"
“Bakanın görevden alınmasını söyleyen CTP’liler varsa, benimle görüşebilirler. Başbakan ya da bakan siyasi sorumluluk sahibi ise, benim atadığım kişi, siyaseten beni sıkıntıya sokuyorsa görevden almak istediğimi söylüyorsam bunu eleştirilmesini anlayamam.”
Ankara temasları…
“Mali protokolde çerçeveyi çizdik” “
"Fuat Oktay’la 2.5 saatlik bir görüşme yaptık. Bir çerçeve çizdik. 2015 yılından bugüne reform destek ödeneği almadık. En başından protokolün somut, iş planı gibi olmasını hem Recep Tayyip Erdoğan’a, hem Fuat Oktay ve Recep Akdağ’a söyledim. Sürelerle ilgili halen görüşüyoruz. Yıllık da olabilir, 2-3 yıllık da olabilir. Hükümetlerin ömürleri çok uzun değil. Şu anda ön çalışmalar yapıldı. Bu 3 yıllık düşüncesiyle yapılan ön çalışmaydı. Protokolde; bir alanı bir yıl süre ile destekleyeceksek, 1-2 yıl sonra bu alan kendi kanatlarıyla uçabilecek hale gelmeli. Tabir-i caizse kör kuyuya taş atmayalım. Turizmdeki teşvikleri gözden geçirelim dedik.”
“Türkiye’den heyet geliyor”
“Mesele sosyal-ekonomik kalkınma hedefi olsun. Salı-Çarşamba günü Türkiye’den heyet geliyor. Bu çizilen çerçevede çalışmalar yapılacak. Heyet 3 gün burada kalacak. Önemli ilerleme yapılmasını planlıyoruz. Ne zaman imzalanacağı, bu 3 gün sonrası belli olur.”
“Kamu Reformu, Pazartesi Resmi Gazete’de”
“Kamu Reformu ile ilgili yasa çalışması Pazartesi günü Resmi Gazete’de yayımlanacak. Tartışmaların nerede yoğunlaştığını göreceğiz. Reformun olması için kamuda bir takım taşların oynaması gerekiyor.”
Hükümetin 1 yıllık icraatları…
“Hükümet göreve geldikten sonra birçok şey yaptı. Ancak, ekonomik bunalım, bizim bunları görünür kılmamızı engelledi. Sağlıkta çok şey yapıldı. Ulaştırmada 4 yıl taş taş üstüne konulmadı, yeni dönemde birçok adım atıldı.
2018 yılı hibe ödeneğinin yarısını kullanamadık evet, basında da yer aldı. Ama neden, açılan ihalelere müteahhitler teklif atmadı. Bunu bahane gibi söylemeyeceğim ama ekonomik kriz çok etkiledi.”
“Ankara ile sorun yok”
“Hükümetin Ankara ile sorunu yok. Bu konudaki iddiaları ciddiye almıyorum. Her bakanın Türkiye’deki bakanıyla görüşebildiği herkesin malumu, ben de Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcısı ile görüşüyorum, görüşmelerde de sorun yaşanmıyor… 2018’de sonuç alamamızın nedeni belli.”
“Tüm ekonomistler kuzey-güney ekonomisi üzerine çalışmalı”
“Devlet Planlama Örgütü çalışma yaptık. Ağustos’ta en yükseği gördük, sonra aşağıya indi. Akaryakıtta birçok indirim yaptık. Tüp gaz şirketleriyle iletişim kurduk, onlar da bir takım indirim yaptı. Ağustos sonrası düşüş olmasına rağmen, bazı şeylerin fiyatları yüzde 40 arttı. Tüm ekonomistler kuzey-güney ekonomisi üzerine çalışmalı.”
“Özele maaş desteği olmalı ama…”
“ Bu konuda herhangi bir bakanının olumsuz bir yaklaşımı yok. Fon; işverenden, yabancı işçiler için kesilen paradan oluşuyor. Fon da yerli istihdamı teşvik etmek için kullanılması düşünülüyor. Tüm dert; fonun nasıl kullanırsa, yerli istihdamının daha fazla teşvik edileceği, daha çok verimli olabileceği… Özele maaş desteği olmalı… Ama o fonda biriken 200 milyon, getirisi olacak şekilde kullanılmalı. Devletin kaynakları kıttır, kaynaklar en doğru şekilde kullanılmalı. Attığımız taş, ürküttüğümüz kurbağaya değmeli.”
Dome Otel: “Birkaç hafta içinde sonuca gidilecek”
“Yüzde 10 servis ücreti tartışma konusu olmuşken, sorumluluk bendeyken, acele edip, bu işi erken bitireyim havasında değilim. Belli ki bazı şeyleri hızlı yapmak, daha açık konuşmak gerekecek. Her iki tarafın birbirine güvenmek konusunda problem yaşıyor. Dome Otel’de artık sona gelindi. Ne kendimin ne de partimin üzerine ‘Bu işte hata yaptın, zarara uğrattın yaftasını yapıştırmam’. Birkaç hafta içinde sonuca gidilecek.”
Ara bölgedeki etkinlik: “Başbakan olmasaydım da söylenenleri kabul etmezdim”
“O günkü etkinlikte, KTOEÖS Başkanı Selma Eylem’in söylediklerini katılmadım. Başbakan olmasaydım da söylenenleri kabul etmezdim. Memlekette sorunlar var. Kıbrıs Türk halkı da, yönetenler olarak da üzerimize düşeni yapmadık. Onun görüşlerini açıklama hakkı var da benim bunları reddettiğimi söyleme hakkım yok mu?”.
Cumhurbaşkanlığı adaylığı…
“Şu anda Başbakanım. Bu konunun konuşulmasını ‘lüks’ olarak görüyorum.”
“Üniversitelerin yüzde 50’si ile ilgili kalite endişem var”
“BBC’nin haberini okudum. O haberde; üniversitelerin kalite düşüklüğü ile ilgili bir veri yok. Ben ülkedeki 5 üniversitenin Türkiye’deki üniversitelerden daha iyi olduğunu düşünüyorum. 102 bin öğrenci var, 35 bini üçüncü ülkelerden geliyor. Üniversitelerin yüzde 50’si ile ilgili kalite endişem var”