LTB'de 'borç yükü' çığ gibi büyüdü, faizler de eklenince kriz daha da derinleşti, “borcu yapılandırmak” için 28 milyon TL daha borçlanıldı. Çalışanların ‘sosyal yatırımları’ için adım atılmadı, piyasada 40 milyon TL ‘alacağı’ olan belediye bu alacakların sadece 5 milyon TL’sini toplayabildi.
İşte rakamlarla Lefkoşa Belediyesi'ndeki SON durum:
• SOSYAL SİGORTALAR DAİRESİ (faizlerle birlikte): 38,5 milyon TL
• İHTİYAT SANDIĞI DAİRESİ (faizlerle birlikte): 46 milyon 123 bin 958 TL
• EMEKLİYE AYRILANLARA KIDEM TAZMİNATI: 705 bin 437 TL
• VERGİ DAİRESİ: 20 milyon 440 bin 350 TL
• ESNAF VE MÜTEAHHİTLERE: 4 milyon 31 bin TL
• BELEDİYELER BİRLİĞİ: 115 bin 119 TL
• YURT DIŞI ÜYELİKLERE AİDAT BORCU: 70 bin 377 TL
• ELEKTRİK KURUMU: 6 milyon 842 bin TL
• BANKALARA : 29 milyon 538 bin 213 TL
TOPLAM BORÇ: 146 milyon 366 bin 454 TL
Ayşe GÜLER
Lefkoşa Türk Belediyesi’nde borç çığ gibi büyüyor. Belediyenin devlet kurumları, bankalar ve piyasaya yaklaşık 146 Milyon 366 bin 454 TL borcu bulunuyor.
Bu rakamın banka kredileri, vergi borçlarının faizlerinin de eklenmesi ile rakamın daha da büyümesi bekleniyor. Sosyal Sigortalar Dairesi’ne Haziran 2011’den itibaren faizleriyle birlikte 38,5 milyon TL, İhtiyat Sandığı Dairesi’ne ise Haziran 2007’den beridir 46 milyon 123 bin 958 TL borcu olan belediyede mali kriz giderek büyüyor.
Belediyenin emekli olan 29 çalışanın 22’sine de 705 bin TL kıdem tazminatı ödemesi yapması gerekiyor.
Vergi Dairesi’ne 20 milyon 440 bin 350 TL, esnaf ve müteahhitlere 4 milyon 31 bin TL borcu bulunan belediyenin, Belediyeler Birliği’ne 115 bin 119 TL, yurt dışı üyeliklerine 70 bin 377 TL, Elektrik Kurumu’na ise 6 milyon 842 bin TL ödeme yapması gerekiyor.
Ziraat Bankası’na olan borcun ödemesi Mayıs’ta başlayacak
Mevcut borçlarını yapılandırılması için Türkiye Ziraat Bankası’ndan 28 milyon TL’lik kredi kullanan belediyede ana paranın ödenmesine Mayıs ayında başlanacak.
Her ay 500 bin TL ödeme yapması gereken belediyede şu ana kadar borcun faizleri için 1 milyon 200 bin TL’lik ödeme yapıldı.
Bankalara olan borç 29 milyon 538 bin 213 TL
20 Ocak 2015 tarihine göre belediyenin Türkiye Ziraat Bankası’na 28 milyon TL borcu bulunuyor. Ayni bankaya 1,5 milyon TL’lik overdraft hesabı bulunan belediyenin Universal Bank cari hesabının ise (bozulmayan) 38 bin 213 TL olduğu görülüyor. Böylelikle belediyenin bankalara toplam borcu 29 milyon 538 bin 213 TL’yi buluyor.
Vergi Dairesi’ne 20 milyon 440 bin 350 TL
Belediyenin devlet kurumlarına olan borcu incelendiğinde ise Vergi Dairesi’ne (maaşlardan kesilen vergiler, zamsız) 1 Ocak 2007 ile 30 Kasım 2014 tarihleri arasında toplamda 20 milyon 440 bin 350 TL’lik borcu olduğu görülüyor.
Öte yandan Elektrik Kurumu’na ‘taksitlendirilen borç bakiyesinin’ ise 6 milyon 842 bin 492 TL olduğu tespit edildi.
Esnaf ve müteahhitlere 4 milyon 31 bin TL
Esnaf ve müteahhitlere olan borçlar da belediyenin ‘belini büküyor’. Belediyenin esnaf ve müteahhitlere 3 milyon 662 bin 115 TL, 119 bin 351 dolar, 500 Sterlin ve 32 bin 57 Euro borcu bulunuyor. 20 Ocak tarihindeki döviz kurlarına göre bu rakam toplamda 4 milyon 31 bin TL’ye denk geliyor.
Belediyeler Birliği ve yurt dışı üyelikleri aidat borcu…
LTB’nin Belediyeler Birliği’ne de 115 bin 119 TL’lik borcu bulunuyor. Bunun yanı sıra yurt dışı üyeliklere aidatlarıyla ilgili ödeme yapmayan belediyenin 30 bin dolar borcu bulunuyor. Söz konusu borç, 20 Ocak 2015’teki kurlara göre hesaplandığında net rakamın 70 bin 377 TL olduğu saptanıyor.
Sosyal Sigortalar Dairesi’ne 38,5 milyon TL borç
Lefkoşa Türk Belediyesi’nin Sosyal Sigortalar Dairesi’ne Haziran 2011 ve 31 Aralık 2014 tarihleri arasındaki borç miktarı faizleriyle birlikte 38,5 milyon TL’ye ulaştı.
Borçlar, her yıl ciddi şekilde artış gösterdi, belediye 2011 yılı Haziran ayına kadar daireye ödeme yaptı. Haziran 2011 Haziran’dan itibaren 7.4 milyon TL olan borç, 2012 yılı sonunda 16.1 milyon TL’ye ulaştı.
2013 sonunda ise 25.2 milyon TL belirlenen borç, 2014 yılı sonu itibariyle faizlerle birlikte toplam 38.5 milyon TL’ye yükseldi.
İhtiyat Sandığı’na 46 milyon 123 bin 958 TL borç
Öte yandan belediyenin İhtiyat Sandığı Dairesi’ne 1 Haziran 2007 ile 31 Ocak 2015 tarihleri arasındaki toplam borcu faizlerle birlikte 46 milyon 123 bin 958 TL olarak belirlendi.
Daire’den alınan bilgiye göre; ülkedeki tüm belediyelerin İhtiyat Sandığı Dairesi’ne olan borcu toplamda 75 milyon TL olurken, bu rakam içerisindeki LTB’nin borcu ise dikkat çekici seviyeye ulaştı.
22 çalışanın 705 bin TL kıdem tazminatı alacağı var
Emekli olan 29 kişinin, 22’sinin belediyeden 705 bin 437 TL’lik kıdem tazminatı alacağı bulunuyor. 1 Temmuz 2014 yılından bugüne kadar 29 çalışana toplamda 561 bin 297 TL’lik ödeme yapıldı.
Çalışanların sadece 7’si kıdem tazminatlarının tamamını aldı. Toplamda 1 milyon 266 bin 735 TL kıdem tazminatı ödemesi yapması gereken belediyenin 705 bin 437 TL’lik ödeme daha yapması gerekiyor.
Gelirler…
Lefkoşa Türk Belediyesi, geçtiğimiz yıl içerisinde 28 milyon TL kredi kullanırken, 37 milyon 639 bin 503 TL de bağış ve yardım aldı. Toplamda belediyenin aldığı bağış, yardım ve kredi miktarı 65 milyon 639 bin 503 TL’yi buldu.
Öte yandan belediye 2014 yılı toplamında özel bütçeli kuruluşlardan 97 milyon 246 bin TL gelir sağladı. Belediye ayni yıl 15 milyon 227 bin 318 TL’lik vergi geliri, mülkiyet üzerinden alınan vergilerden 4 milyon 703 bin 451 TL ile diğer vergilerden ise 4 milyon 289 bin 869 TL kazanç sağladı.
Öte yandan ayni yıl içerisinde toplam 190 bin 529 TL sosyal güvenlik katkı payı alan belediye idari harçlar ve ücretlerden de 3 milyon 230 bin 339 TL gelir sağladı.
Bunun yanı sıra vergi dışı gelirlerden 16 milyon 365 bin 949 TL elde eden belediyenin teşebbüs ve mülkiyet gelirleri ise 10 milyon 646 bin 129 TL oldu.
Belediye ayrıca 9 milyon 756 bin 263 TL hizmet geliri, 889 bin 866 TL diğer hizmet ücretlerinden elde ettiği geliri kasasına koydu.
Öte yandan 2014 yılı içerisinde belediye, para cezaları ve cezalardan toplamda 4 milyon 300 bin 303 TL’yi kasasına koyarken, çeşitli vergi dışı gelirlerden 789 bin 838 TL gelir sağladı.
Ayni dönemde 13 bin 231 TL sermaye geliri sağlayan belediye, stokların artışı ile de ayni oranda gelir elde etti, diğer mülkiyet gelirlerinden ise 629 bin 678 TL kazanç sağladı.
Giderler…
Belediye; 2014 yılı içerisinde 53 milyon 653 bin 502 TL personel giderlerine, 26 milyon 34 bin 883 TL’de memur maaşlarına, 20 milyon 655 bin 200 TL işçilerin ücretlerine, 96 bin 218 TL de sözleşmeli personele ödeme yaptı.
Ayni yıl içerisinde sosyal güvenlik kurumlarına belediye prim gideri olarak 124 bin 946 TL ödeyen belediye, mal ve hizmet alımları için de 4 milyon 386 bin 580 TL harcama yaptı.
Bunun yanı sıra görev gideri olarak 134 bin 334 TL harcama yapan belediye, yolluk olarak da 3 bin 394 TL ödeme yaptı.
Belediye kasasından hizmet alımları için 771 bin 836 TL çıkarken, temsil ve tanıtma giderleri için 149 bin 241 TL, menkul malzeme gayri madde hak alımları bakım ve onarım giderleri için de 603 bin 358 TL harcama yapıldı.
Öte yandan gayrimenkul mal bakım ve onarım giderleri için ise 15 bin 566 TL, cenaze giderleri için 93 bin 876 TL, faiz giderleri için 401 bin 150 TL,cari transferler için 60 bin 16 bin TL, kar amacı gütmeyen kurumlara yapılan transferler için ise belediye 30 bin 23 TL ödedi.
Belediyenin kasasından çıkan diğer giderler ise şöyle: hane halkına yapılan transferler 29 bin 993 TL, sermaye giderleri adına 5 milyon 569 bin 933 TL,memur mal alımları 521 bin TL, menkul sermaye giderleri 1 milyon 571 bin 291 TL, gayri maddi hak alımları 9 bin 842 TL, gayrimenkul sermaye üretim giderleri 3 milyon 54 bin 97 TL, gayrimenkul büyük onarım giderleri 413 bin 452 TL, diğer ödenekler 33 milyon 540 bin 273 TL.
-----------------------------------------------------------------------
LTB Başkanı Mehmet Harmancı:
“Bütçede açık var, Harry Potter değilim”
Lefkoşa Türk Belediye Başkanı Mehmet Harmancı, 2015 yılı için 111 milyon TL’lik bütçe yaptıklarını, bütçede 20 milyon TL’lik açık olduğunu söyleyerek, LTB bütçesinin açık vermeyeceğini söylemenin rüya görmek olduğunu dile getirdi.
Harmancı, “Ben Harry Potter değilim. İyi niyetle sorunları çözmeye çalışan biriyim” şeklinde konuştu.
Harmancı dün katıldığı bir televizyon programında açıklamalarda bulundu, belediyenin mali yapısına değindi.
Ziraat Bankası’ndan alınan 28 milyon TL’lik borcun ana parasının ödenmesine Mayıs ayında başlanacağını, söz konusu tarihten sonra belediyeye 500 bin TL’lik ek yük geleceğini belirtti.
Harmancı, anaparanın faiz ödemesi için şu ana kadar 1 milyon 200 bin TL ödediklerini ifade etti.
Çalışanların sosyal sigorta ve ihtiyat sandığı konusu da değinen Harmancı, bu konuda 22 belediyede yaşanan sıkıntının LTB’de de yaşandığını söyledi.
“Sendikaya yatırımlar konusunda öneride bulunduk. Ancak kabul edilmedi. Öneriler kabul edilseydi, nisan ayından sonra ödeme yapabilirdik. Bir miktar çalışandan taviz ve bizim bulacağımız finansmanla bunu yapabilirdik” diyen Harmancı, sendikanın bu önerileri reddettiğini dile getirdi.
Harmancı, belediyenin piyasadan 35 milyon TL’lik alacağının bulduğunu kaydetti.
Göreve geldiğinde bu rakamın 40 milyon TL olduğunu söyleyen Harmancı, atılan adımlarla 5 milyon TL gelir elde edildiğini ifade etti.
Harmancı, belediyeye en yüksek borcu bulunan 100 kişi, kurum veya kuruluşları dava edeceklerini de açıkladı. Öte yandan 7 aylık görev süresince esnafa olan 4 milyon 800 bin TL’lik borcun 1 milyon 300 bin TL’sini ödediklerini açıkladı.
--------------------------------------------------------------------------
CTP belediye meclis üyesi Ahmet Bağzıbağlı:
“Planlama yapmazsak, çakılacağız”
CTP belediye meclis üyesi Ahmet Bağzıbağlı, 2015 bütçesi için değil, daha uzun vadeli planlama yapılması gerektiğini savundu.
Bağzıbağlı, şu ana kadar sadece Ziraat Bankası’ndan alınan 28 milyon TL’lik borçla ilgili planlama yapıldığını söyleyerek, devlet kurumlarına yapılan borçların göz ardı edildiğini kaydetti.
Günü kurtarmak adına adımların atıldığını vurgulayan Bağzıbağlı, belediyenin mali yapısının oldukça kötü durumda olduğunu belirtti.
“Bütçedeki kaynaklardan tek bir kuruş Lefkoşa’ya yoktur. Biz maaş ödüyoruz, mazot, kırtasiye alımları yapıyoruz” diyen Bağzıbağlı, “Planlama yapmazsak, çakılacağız. Gelirler artmalıdır. Ama bu zam yaparak sağlanamaz” dedi.
Bağzıbağlı, “şu anda bir planlama görmüyorum. Belediye bütçesine hayır oyu verdim. Bu tabloyu gördüğüm için böyle davrandım. Ben başkana ve belediye meclis üyelerine anlatmaya çalıştım. Planlama yapmak gerekirken, 2015 yılı için değil daha uzun vadeye yayılması gerekiyordu” dedi.
Belediyenin taşınır ve taşınmaz malları ile kıymetlerini ortaya koyup, borçlara yönelik adımların atılması gerektiğini söyleyen Bağzıbağlı, “hangi rotada Lefkoşa ve çalışana ne verebileceğimizle ilgili planlama yapılması gerekiyor. Pratik anlamda bu mantığın doğru olacağını düşünüyordum” dedi.
Bağzıbağlı, belediye başkanı Mehmet Harmancı’nın ’10 milyon TL’lik yatırım yapıyorum’ dediğini, ancak bu yatırım belediyenin kendi öz kaynaklarından değil, dış kaynaklardan sağlandığını belirtti.
----------------------------------------------------------------------------
YKP belediye meclis üyesi Murat Kanatlı:
“Adım atılmazsa borç daha da büyüyecek, belediyede irade yok”
YKP belediye meclis üyesi Murat Kanatlı, Lefkoşa Türk Belediyesi’nin güncel borçlarının faizlerle birlikte 140 Milyon TL’ye ulaştığını söyledi.
Kanatlı, belediyede tahsilatlarla ilgili gerekli sisteminin kurulamadığını ifade ederek, bu konuda ciddi borcun biriktiğini, belediyenin 30 milyon TL’lik alacağının bulunduğunu kaydetti.
Şu anda belediyede eksik olanın ‘kararlılık’ ve ‘irade’ olduğunu söyleyen Kanatlı, belediye yönetiminin mali konularda yeterli iradeyi koymakta tereddütlü kaldığını belirtti.
Kanatlı, belediyede mali konularla ilgili günü kurtarmaya çalışıldığını savunarak, çıkış yolunun belli olduğunu, belediye kaynaklarının düzgün kullanılması halinde ‘kördüğüm’ içerisinde çıkılabileceğini dile getirdi.
Vatandaşların belediyeye ait borçlarıyla ilgili faiz affına gidilmesine rağmen, su ve kanalizasyon bölümlerinde borcun birikmeye devam ettiğini dile getiren Kanatlı, alacaklara yönelik yeterli performansın gösterilemediğini savundu.
Kanatlı, 2015 yılı bütçesinde belediyenin ihtiyaçlarının ‘ucu ucuna’ tamamlanabileceğini belirterek,
“Personelin maaşları ödenecek. Benzin veya tamirat işleri gibi ihtiyaçlar yapılacak. Ancak çalışanların yatırımları ile ilgili adım atılamayacak. Böylelikle gelecek sene başında şu anda 140 Milyon TL olan borç daha da büyüyecek. Bu konuda ciddi tedbirler alınmalıdır” şeklinde konuştu.
Sayıştay, Başsavcılık ve mali polisin belediyede geçmişte yapılan ‘usulsüz borçlanma’ ile ilgili üzerinden yıllar geçmesine rağmen doğru dürüst adım atmadıklarını ifade eden Kanatlı, sözlerini şöyle sürdü: “Adım atılmaması nedeniyle Kadri bey ve şu andaki belediye başkanı Mehmet Harmancı bunların yapılmamış olmasına sığınmaya devam ederek, Çangar’dan alınan 10 milyon TL’lin nasıl harcandığına dair Sayıştaylığın usulsüz olduğunu söylemesine rağmen kadri beyin kapattığı borçla Ziratat’la üstünü örttü. Bunlarla ilgili bşye yapmayacaksak borç ödenmeyecek. Borçların bir kısmının sorumluluğu Lefkoşa’da değil. Ziraat’tan borç aldığında bunun faturasını Lefkoşalıya faturaya kesiyoruz. Borçların ödenmeyeceğe dair adımlar
Yatırımlar konusunda sadece belediyenin değil, Çalışma Bakanlığı’nın ve ilgili daire müdürlerinin de sorumluluğun bulunduğunu kaydeden Kanatlı, 80-90 milyon TL’ye ulaşan borçla ilgili adım atılması gerektiğini vurguladı.
Kanatlı bütçe görüşmelerinde belediyenin yıllık tahsilat oranının yüzde 40 ile yüzde 45 arasında olduğunun söylendiğini ifade ederek, şu anda elinde resmi bir rakamın olmadığını, bu konuda belediye yönetiminin resmi rakamları kendileriyle paylaşmayı beklediğini söyledi.