Cumhuriyet Meclisi Başkanı Sibel Siber, Cumhuriyet Meclisi’nin 17 Nisan 1986 tarihli kapalı oturumunda, Cuellar Çerçeve Anlaşması Taslağı konusunda oylama yapılmadığını, harita da görüşülmediğini açıkladı.
Siber, Meclis Genel Kurulu’nun bugünkü birleşiminde “KKTC Meclisi tarihinde ilk kez kapalı oturum tutanağını açtıklarını” açıkladı ve Cuellar belgesiyle ilgili kapalı oturumun tutanakları hakkında bilgi verdi. Siber, milletvekillerinin arzu etmeleri halinde bu tutanağı okuyabileceklerini duyurdu.
Cumhuriyet Meclisi Başkanı Siber, 17 Nisan 1986 tarihli kapalı oturum tutanaklarına göre harita görüşülmediğini ve BM’ye harita sunulacağına dair bir konuşma geçmediğini; BM’ye Türk tarafının anlaşma taslağını kabul ettiğine dair mektup gönderileceğinin belirtildiğini söyledi.
Siber, Meclis’te 30 Ekim 1987’de alınan kararla ilgili de bilgi verdi ve bu oturumda Cuellar Belgesi’nin görüşülmediğini; içinde Cuellar belgesinin Kıbrıs Türk tarafından kabul edildiğine dair bir madde de bulunan 10 maddelik bir kararın oybirliğiyle alındığını kaydetti.
“MECLİS ARŞİVİYLE GURUR DUYULABİLİR”
Konuşmasında arşivin önemi konusunda “hafıza-i beşer şaşar, ama yazılı olanlar kalır” sözüne atıfta bulunan Meclis Başkanı Siber, tarihi gerçeklerin gün ışığına çıkması için arşivin önemli olduğunu vurguladı.
Meclis’teki arşivle gurur duyulabileceğini ifade eden Sibel Siber, daha da geliştirilmesi için çaba ortaya koyduklarını anlattı.
Son günlerde Kıbrıs müzakereleriyle ilgili gerek siyasi arenada, gerekse basında, Meclis’te alınan kararlarla ilgili farklı görüşler ortaya konduğuna ve tartışmalar yapıldığına işaret eden Meclis Başkanı Siber, kamuoyunun doğruları merak ettiğini, Meclis’ten açıklama beklediğini kaydetti. Siber, konuşmadaki amacının kimin haklı kimin haksız olduğunu belgelemek değil, tarihi gerçeklerin Meclis’in tutanaklarına geçmesini sağlamak olduğunu belirtti.
“KIBRIS KONUSUNDA BUGÜNE DEK 85 KAPALI OTURUM YAPILDI”
Siber, kapalı oturumların tutanakların mühürlenerek arşivde saklandığını, yayımlanmadığını anlatarak, bugüne kadar Kıbrıs konusunda 85 kapalı oturum yapıldığını açıkladı.
Bunlardan 16’sının 1974 öncesi döneme ait olduğunu; 1974- 1983 arası yani KKTC’nin kuruluşuna kadar 10 kapalı oturum gerçekleştiğini; 1983’ten bu yana da 59 kapalı oturum olduğunu kaydeden Siber, bunların sadece Meclis hafızası açısından değil aynı zamanda Kıbrıs müzakerelerinin dünden bugüne farklı dönemler içinde Meclis’teki değerlendirmeleri kapsadığı için tarihsel süreçte de büyük önem arz taşıdığına işaret etti.
“MECLİS TARİHİNDE İLK KEZ KAPALI OTURUM TUTANAĞI AÇILDI”
Siber, KKTC Meclisi tarihinde ilk kez kapalı oturum tutanağını açtıklarını belirterek konuşmasını şöyle sürdürdü:
“17 Nisan 1986 tarihinde yapılan yani 29 yıl önce gerçekleşen Cuellar çerçeve anlaşması taslağının görüşüldüğü Meclis kapalı oturum tutanağını açmış bulunuyoruz. Sayın Hüseyin Angolemli’nin geçtiğimiz gün Meclis Başkanlığı’na yazılı olarak bu tutanağın açılması için verdiği yazıyı hukuki olarak değerlendirdik. İç tüzüğümüz en az 10 yıl öncesinde yapılmış gizli tutanakları açılabileceğini söylüyor. Divanın da bilgisine getirerek Cuellar Belgesi’nin görüşüldüğü tutanağı açtık. Milletvekillerimiz arzu ettiği takdirde bu tutanağı okuyabilir.”
“KAPALI OTURUMDA OYLAMA OLMAZ”
Konuşmasında yanlış olduğunu belirttiği bazı açıklamalara dikkat çeken Meclis Başkanı Siber, Meclis’te oylamaların bir karar alınacağı durumlarda açık olarak yapıldığını ve kararın Resmi Gazete’de yayımlandığını, kapalı oturumlarda görüşler belirtilebileceğini ama oylama yapılmadığını; oylamanın sadece oturumun gizli yapılıp yapılmaması ile ilgili olduğunu anlattı.
“CUELLAR ANLAŞMA TASLAĞI GÖRÜŞÜLDÜ AMA OYLAMA YAPILMADI”
Meclis Başkanı Sibel Siber, nitekim Cuellar Çerçeve Anlaşma Taslağı’nın 17 Nisan 1986 tarihli kapalı oturumda görüşüldüğünü ama oylama yapılmadığını kaydederek, dönemin Dışişleri Bakanı’nın konuşmasından alıntılar yaptı.
Dışişleri Bakanı’nın çerçeve anlaşmanın genel hatları ve neleri kapsadığı hakkında bilgi verdiğini, önceki belgelerle karşılaştırmalar yaptığını kaydeden Siber, “Dışişleri bakanı Kıbrıs Rum tarafından bu çerçeve anlaşmasına ya olduğu gibi kabul veya total ret yanıtından başka bir yanıt gelmesi halinde kabul etmeyeceklerini de mektuba yazarak, BM’ye olumlu bir yanıt vermeyi düşündüklerini söylemiştir” dedi.
TOPRAK YÜZDESİ VE HARİTA KONUSU
Siber, en çok tartışılan toprak yüzdesi ve harita verilip verilmediğiyle ilgili tutanaklardan şu bilgileri verebileceğini belirterek konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Toprakta 29+ bu çerçeve anlaşma taslağının bir maddesidir ve şöyle denmektedir. Dışişleri Bakanı bu konuda şu ifadeleri kullanmıştır: ‘Toprak konusunda belgede yer alan ‘yüzde 29 artı’ifadesi 1977’de Makarios ile Sayın Cumhurbaşkanımız arasında yapılan anlaşmada birleşmiş olan tapu (mülkiyet),verimlilik,yeterlilik ve güvenlik kriterlerine ilaveten bizim açımızdan büyük bir hak talebi imkanı yaratmıştır.Bu rakam Kıbrıs meselesinin geçmişini dikkate aldığında karşı tarafa kabul ettirebildiğimiz en yüksek orandır. Bunun haritaya nasıl yansıtılacağı endişesine şimdiden kapılmamak gerekir.Nereyi vereceğimizi elbette biz kararlaştıracağız. Bunun münakaşasına şimdiden başlamanın zamanı değildir’demiş ve bunun üzerine bir milletvekilin hangi toprakların verileceğine dair bir çerçevenin çizilip çizilmediğini sorması ve ‘biz’den neyi kastettiği sorulması üzerine dışişleri bakanının şu ifadeleri olmuştur: ‘Hangi toprakları vereceğimizi biz karar vereceğiz. Biz kimiz? Biz; elbetteki icra organı ve Meclis olarak biziz. Bunun dışında karar verecek bir organ yoktur ve biraz önce sayın arkadaşımın dediği gibi bunun kararını halk verecektir.’”
“TUTANAKLARA GÖRE HARİTA GÖRÜŞÜLMEMİŞTİR”
Cumhuriyet Meclisi Başkanı Siber, 17 Nisan 1986 tarihli kapalı oturum tutanaklarına göre harita görüşülmediğini ve BM’ye harita sunulacağına dair bir konuşma geçmediğini açıkladı.
Oturumda parti temsilcilerinin bu çerçeveyle ilgili olumlu görüşlerini ve çekincelerini paylaştığını, söz alan 3 parti temsilcisinin bu çerçeve anlaşması taslağına genel olarak olumlu baktığını söylediğini, bir parti temsilcisinin ise partisinin bu taslağa olumsuz baktığını ifade ettiğini bildiren Siber, şöyle devam etti:
“BM’YE TÜRK TARAFININ TASLAĞI KABUL ETTİĞİNE DAİR MEKTUP GÖNDERİLECEĞİ BELİRTİLDİ”
“Bu oturumda Cuellar Çerçeve Anlaşma Taslağı Meclis Başkanı’na sunulmuş, aynı zamanda Cuellar belgesinin olumlu olumsuz yanları tartışılmış, Kıbrıslı Türklerin iki toplumlu, iki bölgeli siyasi eşitliğe dayalı, Türkiye’nin etkin ve fiili garantisinde bir çözüme herzaman hazır olduğu vurgulanmış ve BM’ye Türk tarafının bu çerçeve anlaşma taslağını kabul ettiğine dair mektup gönderileceği belirtilmiştir.
Kısaca, 17 Nisan 1986 tarihli kapalı oturumda, Çerçeve anlaşması için oylama yapılmamış, harita görüşülmemiştir.”
30 EKİM 1987 KARARI
Cumhuriyet Meclisi Başkanı Sibel Siber, Meclis’te 30 Ekim 1987’de alınan kararla ilgili de bilgi verdi.
Kıbrıs konusuyla ilgili ilk kararın 13 Şubat 1975’te alındığını; o günden bugüne toplam 26 karar alındığını ifade eden Siber, şunları söyledi:
“Kararlar oylama ile ve açık oturumda alınmakta ve Resmi Gazete’de yayınlanmaktadır. Cuellar Belgesi ile ilgili tartışmalara ve açıklamalara baktığımızda 17 Nisan 1986 tarihli kapalı oturum ile 30 Ekim 1987 tarihli Meclis kararının bazılarınca karıştırıldığını gözlemlemekteyiz. 30 Ekim 1987 tarihli Meclis oturumundaCuellar Belgesi görüşülmemiş; içinde Cuellar belgesinin Kıbrıs Türk tarafından kabul edildiğine dair bir madde de olan 10 maddelik bir karar oybirliği ile alınmıştır.
1. Maddede Rumların ENOSİS gerçekleştirme girişimi ile Kıbrıs Cumhuriyeti’ni yıktığından
2. Maddede 15 Temmuz darbesinden söz edilmekte
3. Maddede 20 Temmuz 1974’te Kıbrıslı Türkler için öneminden
4. Maddede bulunacak çözümde Türkiye’nin garantisinin şart olduğundan
5.Maddede Kıbrıs Türk halkının BM Genel Sekreteri’nin iyi niyet çerçevesindeki çözüm bulma çabalarının desteklediği, 77-79 Doruk Anlaşmalarında öngörüldüğü gibi federal çözüme taraftar olduğunu her fırsatta tekrarladığını ve yine BM’nin böyle bir çözümü öngören 29 Mart 1986 tarihli çerçeve anlaşma taslağını kabul ettiği belirtilmekte
6.Maddede BM Genel Sekreteri’nin sözkonusu belgenin içeriğinde de öngörüldüğü gibi Kıbrıs sorunun bir bütün olduğu ve parça parça ele alınamayacağından söz edilmekte
7. Maddede Kıbrıs Rum tarafı, 29 Mart belgesini kabul etmeye davet edilmekte
8. Kıbrıslı Rumların uluslararası platformlarda Kıbrıs Türk halkı adına konuşmaya yetkili olmadığı ifade edilmekte
9. Maddede Kıbrıs Türk tarafının eşit temsil edilmediği formlarda alınacak tek yanlı kararların çözüme katkısı olmadığı ve Kıbrıs Türk halkını bağlamayacağı
10. Maddede KKTC Meclisi BM üyesi ülkelerin, BM’yi Rum propagandalarına alet etmemeleri konusunda çağrıda bulunmaktadır.”
Meclis Başkanı Siber, KKTC Cumhuriyet Meclisi’nin 30 Ekim 1987’de Kıbrıs sorununa ilişkin 10 maddeden oluşan bu karar önerisini açık oturumda oyladığını ve oy birliğiyle kabul ettiğini de sözlerin ekledi.