Zil çaldı… Az sonra içeriden şık giyimli mağrur yürüyüşlü biri gelecek ve sırada bekleyen öğrencilere ve öğretmenlere “günaydın” diyecek. Herkes hep bir ağızdan “sağol” diye karşılık verecek. Mikrofonu eline alan bu kişi tok bir sesle; “Sevgili öğrenciler ve öğretmen arkadaşlarım…” diye başlayacak eğitim bakanlığının uygulamak istediklerini içeren nutkuna… Bu durum her Pazartesi sabah, her Cuma öğle saatlerinde sürüp gidecek…
Daire müdürü ya da siyasi yakını olan torpilli öğretmeninin isteklerini, bakanlığın tutarsız direktiflerini yerine getirmesi, kırılan okul camının yenisini takabilmek için para bulması, öğrencilerin ve öğretmenlerinin hijyen koşullarında yaşaması için sabun, tuvalet kağıdı ve diğer temizlik malzemelerini temin etmesi gereken kişi. İşte “Okul müdürü” denince hemen hepimizin zihninde oluşan model… Oysa eğitim bilimdeki gelişimler, okul müdürün rolünü değiştirmiştir. 2011 yılın okul yöneticisinde; öğretimsel lider, disiplin koyucu, insan ilişkilerini kolaylaştırıcı, değerlendirici ve çatışma uzlaştırıcı niteliklerinin olması gerekliliği kaçınılmazdır.
Ancak geçtiğimiz hafta sonu yapılan ilkokullar müdür ve müdür muavinliği sınavlarında bu yeterliliklerin dikkate alındığını söylemek oldukça güç… Dahası hem müdür hem de müdür muavinliği sınavıyla ilgili olarak Kamu Hizmeti Komisyonu’nun güvenilirliğini de sarsacak biçimde çok ciddi eleştiriler var… Sınav sonuçları açıklanır açıklanmaz, telefonum susmadı, e-postama mesajlar yağmaya başladı. Hemen hepsi de sınav sonuçlarının objektif olmadığı, siyasi tanıdık ve yakınların listenin başında yer aldığı şeklindeydi…
Kamu Hizmeti Komisyonu Başkanı Sayın Çetin Uğural, komisyonun son yıllarda kazandığı güvenilirlik olgusunun yıkılmasına izin vermeyeceğine inancım tamamdır. Ancak yine de şikayetlere bir göz atınca; kriter puanlarına göre ilk sıralarda yer alan isimlerin sınav sonuçlarına göre ilk 20’ye bile girememesi dikkatimden kaçmadı değil… Tüm iyi nitelimle bu durum “ilgili mevzuattan kaynaklanmıştır” diye yorumlasam da, bir okul yöneticisinde olması gereken yeterliliklerin değerlendirmesini içeren, “kriter puanı” yüksek olan birisinin yerine daha düşük olan bir başkasının okul yöneticisi olmasını pek içime sindiremiyorum. Yani daha anlaşılır bir şekilde söyleyecek olursam; ya bu sınav sonuçlarında bir sorun var ya da şu “kriter puanlarının” hesaplanmasında…
Oysa bir okul yöneticisi; amaçlara ulaşmak için gerekli adımları atacak bir vizyona sahip olma, öğrencilerin ve personelin yaşamlarında belirgin bir fark yaratabilme, personeli nasıl değerlendireceğini bilme, okulla ilgili herkesi katılım için nasıl güdüleceğini bilme, okulun bulunduğu bölgedeki sosyal değerlerle mesleki değerler arasında bir denge ve iletişim kurabilme yeterliliklerine sahip olmalı. Aksi halde eğitim sisteminin en temel öğesi olan okullardaki gelişememe durumu sürüp gidecek…
AKLINIZDA BULUNSUN
Okul Yöneticisi Kim Olmalı?
Okul yöneticileri etkili olabilmek için hem yönetim kavram ve kuramları hem de insan ilişkileri alanında bir takım bilgi ve becerilere sahip olmaları gerekir. Okulun amaçlarını gerçekleştirecek yapısını yaşatacak ve havasını koruyacak iç öğelerin lideri okul yöneticisi olmalıdır. Okul denilen sosyal sistemin birey ve kurum boyutlarını dengede
Teknik Yeterlilik: Öğretim yöntem ve teknikleri, süreçleri ve işlemleri konusunda uzmanlığı gerektirir. Kişinin çalışma alanına göre, somut olarak yapabileceği, uzmanlık bilgisine bağlı bilgi ve beceridir. Yöneticinin muhasebe, inşaat, finansman gibi alanlardaki yeterlikleri teknik yeterliklerdir. Yöneticinin örgütün yapısı, politikalar ve programlar üzerindeki etkisi de teknik yeterlilikler içinde sayılabilir.
İnsancıl Yeterlikler: Birey ve grupları anlama ve güdüleme yeterlikleri olarak da kabul edilebilir. Etkili çalışma ve ortak çaba oluşturabilme, başkaları hakkındaki varsayım, inanç ve tutumları, bunların kullanılış yöntem ve sınırlarını görebilme, bireysel farklılıkları gözetme insan ilişkilerine yönelik özellikler olarak görülmelidir. İnsancıl yeterlik, yöneticinin gerek bire bir, gerek grup olarak insanlarla çalışabilme yeteneğidir.
Kavramsal Yeterlilik: Okul yöneticisinin okulu bulunduğu toplum içinde, eğitim sistemi içerisinde ve evrensel ölçüler içerisinde görebilme; okulu bütünleyen tüm parçaları karşılıklı etkileşim içerisinde görebilme, eğitim alanındaki kuramsal gelişmeleri izleyebilme, kavrayabilme ve karşılaştığı örgün eğitim durumlarını bu kuramsal ve kavramsal bakış açısı ile değerlendirebilme yeteneğidir. Bu yetenek başta yönetim kuramı, örgüt, insan davranışı ve eğitim felsefesi olmak üzere eğitim alanına kuramsal bakış yeteneği kazandıracak bilim dallarının bilgi birikimine sahip olmayı gerektirir.
Yukarıda okuduklarınız eğitim bilimine göre okul yöneticisinde bulunması gereken yeterlikler… Şimdi şu soruya yanıt verin: Hafta sonu yapılan okul yöneticiliği sınavında, bu yeterliliklerin hangisini arandı? “Hiçbiri” dediğinizi duyar gibiyim…
BİLİYOR MUYDUNUZ?
Eğitim Lideri
Okul yöneticileri görevlerini etkili ve verimli bir şekilde yerine getirebilmek için birtakım yeterliliklere sahip olmalıdır. Çünkü okul örgütlerinde temel girdi ve çıktı insan olduğu için eğitim yöneticilerinin sorumlulukları diğer örgütlere göre daha fazladır.
Araştırmalar okul yöneticilerinin özellikle okullarında yönetici olmaktan çok lider özelliklerine sahip olmaları gerektiği göstermiştir. Eğitim liderinin; günümüzdeki yönetim anlayışlarından olan toplam kalite yönetimi, öğrenen okul ve sinerjik yönetim gibi yönetim anlayışlarına uygun davranışlar göstermesi gereklidir.
GÜLMECE
Daire Müdürü
Eski daire müdürü kovulmuş, yeni müdür işe başlamıştı. Eski müdür görevi devrederken, yenisine tavsiyelerde bulundu ve 3 adet zarf verdi. Her biri numaralanmıştı. Her başı sıkıştığında birer zarfı açmasını söyledi…
Altı ay işler yolunda gitti. Sonra vatandaşlar yeni daire müdürünün sorumlu olduğu görevden şikayet etmeye başladı. Ne yapacağını bilemeyen yeni müdür, 1. zarfı açtı. Zarfta şöyle yazıyordu:
- “Kendinden önceki daire müdürü suçla; tüm hatalı uygulamaların onun dönemine ait olduğunu ısrarla savun”
Yeni müdür hemen bir basın toplantısı ayarladı ve sorunlar için kendinden önceki müdürün politikalarını suçladı. İşler bir süre daha yolunda gitti. Fakat sonra yeni sorunları çıktı. Yeni daire müdürü gecikmeden 2. zarfı açtı. Zarfta şöyle yazıyordu:
- Çalışanları suçla; tüm hatalı uygulamaların çalışanlardan kaynaklandığını ısrarla savun”.
Çalışanları suçlayan açıklamadan sonra işler düzelir gibi oldu fakat bir süre sonra durum çok daha kötü bir hal aldı. Yeni müdür hemen 3. zarfı da açtı:
- Üç zarf hazırla, yakında görevden alınıyorsun…