Güvenlik Kuvvetleri'nde en üst makama ulaşan Kıbrıslı askerlerden biri olan Emekli General Cengaver Cem olayla ilgili net bir açıklama yapılmadığına dikkat çekti " Bu tarz mühimmatlarda genelde kendi kendine patlama veya ateş alma pek mümkün değil. Bunlar çok iyi beton yerlerde muhafaza edilir" dedi ve ekledi: "Yakınında bir yerde yangının çıkması çok olası bir şey değil"
EMEKLİ GENERAL SALİH CENGAVER CEM: “Mutlaka kamuoyuna daha aydınlatıcı bilgi verilmeli.
Bu tür tesislerin çevresi artık günümüzde 24 saat kayıt altına alınıyor, bunlar kameralarla da tespit edilebilir. Doyurucu bir açıklama yapılmalı. Hem halk hem de dıştan ülkemize gelecek olan turistler rahatlatılmalı.”
"Yerleşim yerleri dışında olan bu tür yerler, şehirleşme nedeniyle günümüzde toplum içinde kaldı. Bunların bugünkü şehirleşme veya yapılaşma dikkate alınarak gözden geçirilmeli"
EMEKLİ ALBAY BEHÇET ÖZNACAR:
“Böyle bir olayda ciddi bir can kaybı olması beklenir. Çok büyük bir badire atlattık… Burada patlamamış mühimmatlar olabilir, insanların, avcıların, tarım, hayvancılık yapanların dikkatli olması gerekiyor”
"Mühimmatların kolayına patlama durumu yoktur, buna ne neden oldu, etkileri neler, araştırılmalı.
EMEKLİ ALBAY ÖCAL DALLI: "Cephaneliklerin, mühimmatın kendi kendine patlaması veya ateş alması imkansıza yakın bir şeydir. Muhakkak bir dış etken şarttır"
“Ben bu olaya tersten bakıyorum, mühimmatın yanında turizm tesisi kurmayı kim düşündü? Buna kim izin verdi? Ve bölge yerleşime açılacaksa dahi neden tedbirini almadılar? Bana kalırsa mühimmat bölüğü en doğru noktadadır"
"Bu bir travma"
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Ayşe Zeki, bu olayı yaşayanlarda ‘travma’ oluştuğunu belirtirken, Sosyolog Hakan Gündüz de toplumun güvenlik konusunda ciddi bir travma yaşadığını anlatarak, tepkisiz kalındığını kaydetti.
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Ayşe Zeki: “Bu olayı yaşayanlarda travma oluştu”
"Bu tarz olayların konuşulmasında, okunmasında dikkat edilmeli. Çocukların yanında aşırı reaksiyonlar vermemek, aşırı tepki vermemek gerekir. Rutinimize geri dönmeye çalışmak bu travmanın etkisini azaltır"
Sosyolog Hakan Gündüz: "Toplum halihazırda güvenlik konusunda ciddi bir travma yaşıyor… Füze yerleşim yerine düşerken devlet halkına sadece 'büyütmeyin olur böyle şeyler' diyerek olayı geçiştiriyor"
Fehime ALASYA
Çatalköy bölgesindeki askeri cephaneliğin patlamasıyla önemli bir felaketin eşiğinden dönüldüğünü belirten emekli komutanlar, kamuoyuna ‘doyurucu’ bir açıklama yapılması gerektiğini belirterek, bunun hem bölge halkı hem de ülkedeki turizm açısından hayati önem taşıdığını kaydetti.
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Ayşe Zeki ve Sosyolog Hakan Gündüz ise ‘travma’ yaşandığını belirtti.
Mühimmatların yerleşim yerlerine yakın olmaması gerektiğini savunan emekli askerler, ne gibi önlemler alınabileceği konusunda görüş belirtti, uyarılarda bulundu.
Cephaneliğin içinde ve çevresinde düzenli olarak denetim ve temizlik çalışmalarının yapıldığını belirten komutanlar, ısı ve hava ölçümü, ot temizliği gibi birçok ayrıntının sürekli denetim altında olduğunu anlattı. Bu şartların yerine getirilmesi halinde, çevredeki olası bir yangının dahi cephaneliğe ulaşmasının çok zor olduğunu söyledi.
Emekli General Salih Cengaver Cem:
“Doyurucu bir açıklama yapılmalı”
“Yetkililer bu konuda henüz bir açıklama yapmadılar. Hiçbir fikrimiz yok. Ya bir yangın nedeniyle olabilir, ki bu yönde söylentiler var. Her sene yangına sebep olacak otlar temizlenir, yangın şeritleri açılır, tel örgüler var. Emniyet şeritleri var. Yakınında bir yerde yangının çıkması çok olası bir şey değil. Olasılıkların biri bence yangın. Dışarıdan sabotaj çok zayıf bir ihtimaldir. Bunun dışında emniyet tedbirleri vardır ve alınır ama… Felaketin eşiğinden dönüldü. Tek tesellimiz can kaybının olmaması...
Bu tarz mühimmatlarda genelde kendi kendine patlama veya ateş alma pek mümkün değil. Bunlar çok iyi beton yerlerde muhafaza edilir, ısı-hava kontrolleri yapılır, havalandırması yapılır, günlük-aylık veya haftalık periyodik kontrolleri yapılır. Mühimmatın kendisiyle bunu ateşleyebilecek diğer parçalar farklı yerlerde depolanır, böyle bir kazaya neden olmaması için. Yani mühimmatın kendi başına patlama durumu normal koşullarda olmaması gerek.
Mutlaka orada nöbetçi askerler vardır, çevre güvenliği için devriyeler mutlaka vardır”
“İnsanlar bunlara merak nedeniyle dokunmamalı”
“Etrafta bu patlama nedeniyle etrafa saçılmış mühimmat artıkları olabilir, orada oturan insanlar bu tip artık görürse ellememeleri, ilgililer haber vermeleri çok önemli. Yakın çevreye atıklar düşmüş olabilir. Aramalar yapılıyor ama insanlar bunlara merak nedeniyle dokunmamalı.
Yerleşim yerleri dışında olan bu tür yerler, şehirleşme nedeniyle günümüzde toplum içinde kaldı. Bunların bugünkü şehirleşme veya yapılaşma dikkate alınarak gözden geçirilmeli. Bu olay bize bunları tekrar hatırlattı. Yetkililerin de bu yönde açıklamaları oldu. Umarım bir an önce harekete geçilir, gerekli çalışmalar yapılır.”
“Hem halk hem de dıştan ülkemize gelecek olan turistler rahatlatılmalı”
“Nedeni nedir diye sorarsanız gerçekten bilemiyorum. Yakın yerde yangın çıktığı için bunun yaşanabileceğini dile getiriyorlar ama mutlaka kamuoyuna daha aydınlatıcı bilgi verilmeli.
Bu tür tesisler artık günümüzde etrafı 24 saat kayıt altına alıyor, bunlar kameralarla da tespit edilebilinir. Onlar da incelenmeli ve doyurucu bir açıklama yapılmalı. Akabinde gerekli tedbirler alınmalı. Aksi takdirde senaryolar üretilmeye devam edilecek, gerçekmiş gibi inanacağız, bu dedikodu ortamı çok daha kötü. Bu insanların ruh sağlığı açısından da hoş değil. İnsanlar hala orada oturmaya devam edecek, turistler gelmeye devam edecek. Bu, hem halkı hem de dıştan ülkemize gelecek olan turistlerin rahatlatılması açısından çok önemlidir. Bu açıklamanın çok kısa zamanda vakit kaybetmeden yapılmalı.”
Emekli Albay Behçet Öznacar:
“Adadaki tüm cephanelikler bu yönde elden geçirilmeli”
“Can kaybının olmaması büyük bir şanstır. Bu çok sevindirici… Böyle bir olayda ciddi bir can kaybı olması bekleniyor. Çok büyük bir badire atlattık. Bu konu her yönüyle değerlendirilmeli. Bunu askeri makamlar ele almalı. Mühimmatların kolayına patlama durumu yoktur, buna ne neden oldu, etkileri neler, araştırılmalı. Yangından olabileceği dile getiriliyor, eğer yangınsa neden cephaneliğe sirayet etti, gerekli tedbirler alınırsa yangının cephaneliğe gitmesi çok kolay değil. Cephanelerin etrafının temiz olması gerek ki genelde öyledir, ciddi bir çevre temizliği olan ve korunaklı yerlerdir. Sürekli denetleniyorlar. Dış çevre, içi her yönüyle sürekli incelenip denetleniyor. Özellikle cephanelik bölgelerinde emniyet olmazsa olmaz.
Kriz masası ilk etapta yaptığı duyurulardan sonra daha detaylı bilgiler, nedenler aktarılmalı ve bu bağlamda tedbirler alınmalı. İnsanlar merak ediyor, bu sayede yanlış veya eksik bilgiler, dedikodu engellenmiş olur. Bu çok önemli. En kısa sürede detaylı açıklama yapılmalı. Bölge teçhiz edilmeli. Burada patlamamış mühimmatlar olabilir. İnsanların, avcıların, tarım, hayvancılık yapanların dikkatli olması gerekiyor. Asker ve polisin duyurularına bire bir uyulması gerek.
Çevrede herhangi bir şüpheli parça görüldüğünde lütfen kimse ellemesin, ilgili makamlara bildirsin.
Bu cephaneliklerin yerleşim yerlerine ne kadar yakın olduğu sorgulanmalı. Adadaki tüm cephanelikler bu yönde elden geçirilmeli. Siyasi kararlar verilirken düşünülmüyor, eşgüdüm içinde davranılmalı. Kriz saman alevine benzer, bir anda patlama olur ama akabinde süratle tüm birimler birlikte çalışıp tedbir almalı. Siyasi makamlar ve asker her yönüyle bu işi ele almalı. Tedbir alınmalı, insanların kafasındaki soruların giderilmesi gerek. Tek elden resmi bir açıklama yapılmalı.”
Emekli Albay Öcal Dallı:
“Bölgede yangına karşı güvenlik zafiyeti olabilir”
“Ben bu olaya tersten bakıyorum, mühimmatın yanında turizm tesisi kurmayı kim düşündü? Buna kim izin verdi? Ve bölge yerleşime açılacaksa dahi neden tedbirini almadılar? Bana kalırsa mühimmat bölüğü en doğru noktadadır. Esas yanlış çevrenin orada hiçbir önlem alınmadan yapılaşmaya başlamasıdır. Cephaneliklerin olduğu yerlerde çalışmaların, depolamalın veya emniyet tedbirlerinin çok ciddi yapılması, fiziki temizliğin hiç ihmal edilmemsi gerekir. Eğer bunlar yapılırsa sadece insan hayatından kaynaklanabilecek kazadan söz edebiliriz. Cephanelik yakınında yangın olmaması, olsa bile mühimmata ulaşmaması gerekiyor.
Cephaneliklerin, mühimmatın kendi kendine patlaması veya ateş alması imkansıza yakın bir şeydir. Muhakkak bir dış etken şarttır. Fotoğraflarda çevrede bazı mühimmatlar var, patlamadığı söyleniyor, insanlar bu konuda çok dikkatli olmalı.
Yangına karşı emniyet tedbirleri asla ihmal edilmemeli. Son dönemde Türkiye’de askerlik süresi düşürüldü ve birçok asker terhis oldu. Henüz profesyonel kişiler istihdam edilmeden olanı da terhis ederseniz oradaki bölük tüm bu işlemleri kiminle yapacak? Burada siyasi makamlara da büyük görev düşüyor. Askerilikle ilgili siyasi kararlar alınırken dikkatli olunmalı, onları sıkıntıya sokmamalı. O alanda nöbetçi muhakkak vardır, böyle bir olay nasıl yaşandı anlamak çok güç. Bölgede yangına karşı güvenlik zafiyeti olabilir. Yangın her şeyden çıkabilir ama önemli olan o depoya ulaşmamasıdır"
“Gerçek nedenlerinin açıklanması ve tedbirlerin alınması gerek”
“Bana göre can kaybı yoktur, çünkü yangının cephaneliğe ulaşımı söz konusuysa, olay yeri terk edilir. Oradaki bölük komutanı da muhtemelen kurallara uyduğu için can kaybı önlendi.
İlk etapta yapılan açıklama yeterlidir. Ama sonrasında olayın gerçek nedenlerinin açıklanması ve tedbirlerin alınması gerek. Bölgede yaşayan insanlar veya ülkeye, bölgeye gelecek olan turistler için daha doyurucu bir bilgi şart.
Askeri birliklerin olduğu her alanda bu tarz irili ufaklı cephanelikler mevcuttur. Bölgeler imara açılacaksa dahi askeri birlikler taşınmalı, akabinde yerleşime açılmalı. Yerleşim olacaksa planlı olmalı. Önce emniyet tedbiri alınmalı sonra insanlara yaşam alanı sunulmalı.”
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Ayşe Zeki:
“Bu olayı yaşayanlarda travma oluştu”
“Bölgede tatilde olan bir aileyi gördüm, bu tarz kişilerde stres belirtileri, irkilme, yüksek gürültüde olayı hatırlama, bölgeden geçememe, 'kırık camlara bakamamam' gibi belirtiler olabilir. Bunlar uzarsa veya şiddetliyse yardım alınmalı.
Bu olayı yaşayanlarda travma oluştu. Çığlık atanlar, bağıranlar olmuş, paylaşımlarla travmanın şiddeti de artıyor.
Bu tarz olayların konuşulmasında, okunmasında dikkat edilmeli. Çocukların yanında aşırı reaksiyonlar vermemek, aşırı tepki vermemek gerekir. Rutinimize geri dönmeye çalışmak bu travmanın etkisini azaltır.
Detaylı açıklamalar, rahatlatmaktan ziyade, bazen toplumu telaşa sokabilir, paniğe neden olabilir. Belki de yetkililer o yüzden detaylı açıklamalardan kaçınıyor. Bunlar bile travmanın boyutunu etkiler. Bu olayları çok konuşup, okumamakta fayda var.”
Sosyolog Hakan Gündüz:
“Tepkisizlik vahim haldeki devletin acizliğinin devamını sağlıyor”
“Devletin en temel gerekliliklerinden biri güvenlik. Toplum halihazırda güvenlik konusunda ciddi bir travma yaşıyor. Hiç alışık olmadığımız en sapkın suçların oluşum sıklığı ve önlem alınamıyor oluşu yeterli kaygı nedeni iken, bir de askeri felaketler yaşanmaya başladı.
Düşünün ki dünyanın en öldürücü füzelerinden biri arka bahçelerimize düştü. Turizm bölgesinin göbeğinde dolu otellerin ortasında cephanelik patladı. Patlamalar saatlerce sürdü.
Devlet her türlü suç karşısında kaldığı gibi, bu tür olaylarda da aciz kalıyor.
Füze yerleşim yerine düşerken devlet halkına sadece 'büyütmeyin olur böyle şeyler' diyerek olayı geçiştiriyor.
Ne yazık ki toplumumuz da bu konularda gereken tepkileri göstermiyor. Bu tepkisizlik zaten vahim haldeki devletin acizliğinin devamını sağlıyor. Toplum, devleti ile bir an önce güvenlik sorununu çözmeli.”