Fehime ALASYA
Covid-19 salgını sonrasında emlak piyasasının seyri de değişti. Müstakil evlere olan talep arttı, daire fiyatları 5 bin Sterlin ile 7 bin Sterlin arasında değişen rakamlarla düştü. Özellikle 2 yatak odalı küçük kiralık dairelere olan rağbetin azalmasıyla birlikte kira ücretlerinde de 300 ila 500 TL arasında gerilemeler yaşandı.
Salgın öncesi 50, 55 bin Sterlin arasında değişen 2 yatak odalı daire fiyatları 38 bin ila 45 bin Sterlin arasındaki rakamlara düştü.
Ortalama 60 bin Sterlin’lik 3 yatak odalı daire fiyatları ise 55 bin Sterlin’e geriledi.
Satış yönteminde de salgından sonra büyük değişiklikler yaşandığına dikkat çekilirken, sıcak para veya büyük borçlanma yerine ‘takas’ veya ‘içine mülk vermek’ yöntemlerinin çok tercih edildiği belirtildi.
Emlakçılar, elde kalan, kiralanmayı bekleyen çok ciddi oranda boş kiralık konut olduğunu belirtti.
Kira ücretlerinin talep olmamasından ötürü çok düştüğünü, bu şekliyle daha da düşeceği öngörülürken, birçok sektörün özellikle dükkan kiralarını ödemekte güçlük çektiği ifade edildi.
Ofis veya dükkan kiracıları ile mülk sahiplerinin uzlaşarak yarı kira bedeli ödediğini belirten bazı emlakçılar, “Aksi halde birçoğu dükkanına kilit vuracak, öğrenciler gelmezse birçok sektör kapanacak” dedi.
‘Tutarsız ve çelişkili’ kararlardan kötü etkilendik
‘satışlar artacak’ öngörüsünde yanıldığını anlatan emlakçılar, bunu hükümetin ‘tutarsız ve çelişkili’ kararlarına bağladı.
Salgın dönemindeki kapanma sürecinin ardından, yaşamın normale dönmesi ve piyasanın açılmasıyla ülkenin az vaka sayısıyla güvenilir bir yer olarak işaret edilmesi, emlak sektörünü canlandıracak öngörülerini doğurmuştu. YENİDÜZEN’e konuşan bazı emlakçılar, satışların artacağı ve özellikle yabancı yatırımcıların ülkeye geleceğine ilişkin tahminler yürütmüştü.
EMLAKÇILAR PİYASAYI DEĞERLENDİRDİ: “SEYİR DEĞİŞTİ”
Çakıcı Emlak Direktörü Ahmet Çakıcı:
“Salgın ve seyri emlak piyasasını da gerek kirada gerek satışlarda çok değiştirdi”
“Özellikle 2+1 daire fiyatlarının satışı düştü, kiralar da aynı oranda düştü. Kiralık dairelerde piyasa genelinde 300 ila 600 TL arası düşüş yaşandı. Müstakillere pandemi sonrası talep çok arttı. Herkes ayağı toprağa bassın istiyor, 100- 130 bin Sterlin arası evlere talep çok arttı. Herkes dairesini verip müstakil eve çıkmak istiyor. Kısa süreli, havuzlu müstakil villa kiralarında talep artışı oldu çünkü insanlar otele gitmekten de korkar oldu. Salgın ve seyri emlak piyasasını da gerek kirada gerek satışlarda çok değiştirdi.”
Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Sadeghi:
“Kısa süreli olmak kaydıyla, havuzlu müstakil villa kiralarında talep artışı oldu”
“Süreç içinde hükümetin tutarsızlığı ve çok sık karar değiştirmesi hem bizi hem yurt dışından ülkeye gelmek isteyenleri olumsuz etkiliyor.
Yatırım yapacak olan yabancılara birden fazla konut satın alma imkânını bir türlü resmi gazetede yasallaştırmadı, söylem olarak kaldı. Yapılan en olumlu gelişme, umduğumuz kadar olmasa da yıl sonuna kadar uzatılan tapu indirim oranları ve bankaların konut kredisini 0,87’ye kadar indirmesi, bir nebze de olsa yerli piyasaya can kattı. Şu an TC’de konut kredisini 0,64’tür. Bizde de bu orana düşebilir, düşmeli. Şu an adada öğrenci yok, işçi yok, bu nedenle 2+1 daire kiralanmasına talep çok düştü. 3+1 dairelere de talep çok düştü. Bu da fiyatları 300 TL ile 500 TL arasında aşağıya çekti. Kısa süreli olmak kaydıyla, havuzlu müstakil villa kiralarında talep artışı oldu.
Salgın sürecinde kapalı dönemde artık insanlar apartmanda yaşam sürmenin sıkıntısını daha çok yaşadı. İnsanlar artık büyük rezidans yerine, site içinde bahçeli, güvenlikli yer evlerine talep arttı.
Artık 200 bin Sterlin üzerinde olan evler talep görülmüyor. Daha çok 10 bin ile 150 bin Sterlin arasında değişen fiyatlı evlere talep arttı. Bahçesi, çocuk parkı olan apartman siteleri de şu an revaçta.”
Ekstra Emlak Direktörü Ziya Toygar:
“Satışlarda daha fazla müstakile kayma var”
“Özellikle 2’nci el daire satış fiyatlarında düşme oldu. Kiralıklarda ise normal ücretin 300- 500 TL altında kiralıyoruz. Bu sürede mecburen kiralar aşağıya çekildi çünkü talep yok, öğrenciler ayrıldı. Girne’de bir nebze kiralık dairelere talep var ama eski hızı çok düştü.
Satışlarda daha fazla müstakile kayma var. Artık Türkiye’den yatırımcılar değil, yerli vatandaş müstakile döndü. Dairesini satıp veya içine verip müstakil eve geçmek isteyen çok kişi var. müstakillerde ise yeni bitmiş ev fiyatları hiç düşmedi, daire ücretleri düştü.”
Emlak Dünyası Direktörlerinden Ender Meta:
“Dairelere talep yok, kira fiyatları geriledi, yer evlerinde talep arttı”
“2+1 her dairede 5 bin stg ile 7 bin stg arası satış fiyatında düşüş oldu.
Bu kiralık dairelerde de satılık dairelerde de böyle, bunun sebebi pandemi sonrası ülkede öğrencini azalması, talebin azalması oldu. 3+1 dairelere ise talep aynı oranda kaldı, düşmedi. Fiyatlarında da çok düşüş olmadı.
Yer evlerinde ciddi talep artışı var. Pandemi sonrası çok ciddi müstakil ev talebi oldu. Fiyatı etkilenen ise sadece 2+1 daireler oldu. Satılık dükkânlarda ise çok büyük bir düşüş yok, zaten piyasada az olduğu için fiyat etkilenmedi.
Kira ücretlerinde çok ciddi düşüşler var, Öğrenci gelmezse bu fiyatlar daha da inebilir. Daire kiralanmasında en büyük pay öğrencilerindi, şu an evler boş, dönmeyecek olanlar var, evler boş. Bu nedenle fiyatlar geriledi.”
Turgay Ersalıcı Emlak Direktörü Turgay Ersalıcı:
“Ciddi derecede elimizde kiralık boş konut kaldı”
“Öngörülerimiz canlılık olacağı yönündeydi ama gelişmeler böyle yaşanmadı. Müstakil evlere de 100-130 bin Sterlin arası olan müstakil evlere talep artı. Yabancı talebi henüz görmedik.
Özellikle 2+1 daire fiyatları düştü, talep de düştü. Herkes artık ucuz mülklere yöneldi. Müstakilin de dairenin de ucuzunu satmaya başladık. Elimizde her çeşit mülk var ama talep çok az. Yabancı talebi de çok yok. Salgının seyri bu şekilde devam ederse satışlar daha da düşecek. İnsanlar kendini daha çok eve kapatacak. Kira ücretleri de düştü, talep olmadığı için daha da düşecek. Dükkan olarak kiralanan yerler, mal sahipleri ile anlaşmalı olarak yarı kira ödüyor, aksi halde dükkanına kilit vuracak, öğrenciler gelmezse birçok sektör kapıya kilit vuracak. Kiralar TL oldu, aşağıya çekildi, yine de çok boş ev var, giderek de boşalıyor. Ciddi derecede elimizde kiralık boş konut kaldı. Takasa yönelim arttı, herkes evini arabasını içine veriyor veya satıyor. Alım gücü çok düştü.