Fehime ALASYA
Türkiye’de devam eden Barış Pınarı Harekâtı’na ilişkin gelişmeler gündemdeki yerini korurken, gözler dövizin seyrine çevrildi.
Dolar önceki gün 5,84 TL iken, dün 5,91’e çıktı, bu sürede Sterlin 7,30’dan 7,41’e, Euro ise 6,44’ten 6,51’e yükseldi. Dövizin üç yıl içindeki değişimi ise KKTC Merkez bankası döviz kuru verilerine yansıdı.
Ekonomistler, Barış Pınarı Harekâtı ile ilgili gelen açıklamaların Türk lirası varlıkların üzerinde baskı oluşturduğunu, konuyla ilgili gelişmelerin piyasaların yönü üzerinde belirleyici olacağını ifade etti. Dövizin seyriyle ilgili tahminde bulunmanın çok güç olduğunu belirten Ekonomist Prof. Dr. Mustafa Besim, büyük bir belirsizlik olduğunun altını çizerek, genel olarak dövizin seyrinin yükselmeyeceği yönünde tahminlerde bulundu.
Dövizdeki artışın aralıksız devam edeceğine değinen Ekonomist Ayşem Çelebi ise Türkiye ve tüm dünya ülkelerindeki gelişmelere bağlı olarak bu yükselişin kaçınılmaz olduğunu ifade etti.
‘Ekonomik araçların’ dünyada her geçen gün artan birer silah olduğunu belirten Çelebi, artık savaş ve mücadelelerin şeklinin değiştiğini kaydetti.
Çelebi, “Kur savaşları diyebileceğimiz durum ülkemizi ve dünyayı etkisi altına almıştır” dedi.
Sterlinden bir haftada 37 kuruşluk artış
8 Ekim Salı günü 5,73 olan Amerikan Doları, 15 Ekim Salı günü 18 kuruş artarak 5,91’e çıkarken, aynı tarih aralığında Euro 6,29’dan 6,51’e, Sterlin ise 7,04’ten 7,41’e çıktı.
En büyük artışı 37 kuruş ile Sterlin gösterirken, bunu 22 kuruş ile Euro, 18 kuruş ile de Dolar gösterdi.
Üç yıldaki döviz gelişimi
Geçen yıl ekim ayında 5,90 olan Dolar, bu yıl 5,91 olarak görülürken, 2018 yılında 7,79 olan Sterlin dün itibariyle 7,41’e çıktı. Euro ise aynı zaman diliminde 6,84’ten 6,51’e yükseldi.
Son üç yıl içindeki dövizin seyrine bakıldığı zaman ise; 2017 yılı ekim ayında Dolar 3,64, Sterlin 4,48, Euro ise 4,31 TL olarak arşiv verilerine yansıdı.
2017 yılından bu yana Dolar’da 2,27 TL, Sterlin’de 2,57 TL, Euro’da ise 2,20 TL’lik artış oldu.
Ekonomist Prof. Dr. Mustafa Besim:
“Tahminde bulunmak çok zor, müthiş bir belirsizlik var”
Ekonomist Prof. Dr. Mustafa Besim, Türkiye’nin içinde bulunduğu şu dönemde kurların seyriyle ilgili öngörülerde bulunmanın çok zor olduğunu ifade ederek, ‘çok sıçramayacağı’ tahmininde bulundu.
Besim, Türkiye’nin savaş durumu ve diğer ülkelerin buna tavrına göre durumun değişebileceğini belirtti.
Dünkü kurlarda sıçrama olmadığını ifade eden Besim, “Müthiş bir belirsizlik var. ABD Türkiye’ye çelik tarifesinde uygulamasını yükselttiğini açıkladı. Piyasaya bakınca bugün kurda sıçrama olmadı, aksine gerileme oldu. Ama aslında savaşa girmiş bir ülkede, temel dengelerin iyi durumda olmaması, bütçe disiplininin bozulması, rezervlerinin erimesi, ekonomik gerilemeyle kurların nereye gideceğini kestirmek biraz zor. Bu savaşın Türkiye’yi nereye götüreceğini bilemiyorum ama dövizin çok sıçrayacağını düşünmüyorum. Zaten TL fazlasıyla değerini kaybetmiş durumdadır.” dedi.
“Yabancı paraya olan talep de azaldığı içim kurun fazla yükseleceğini düşünmüyorum”
Dövizin tırmanışını etkileyecek olan durumlara da değinen Besim:
“Bunun ötesinde değer kaybı için o paralara talebin olması gerek. Son bir yılda Türkiye’de ithalata olan talep çok azaldı. Yabancı paraya olan talep de azaldığı içim kurun fazla yükseleceğini düşünmüyorum.
Ama savaşın, AB’nin Türkiye’ye yaklaşımı, ABD’nin yaptırımının devamı belirsiz olduğu için de kur ile ilgili tahminde bulunmak çok zor.” dedi.
Yard.Doç.Dr. Ayşem Çelebi:
“Kur savaşları ülkemizi ve dünyayı etkisi altına aldı”
‘Ekonomik araçların’ dünyada her geçen gün artan birer silah olduğunu belirten Çelebi, artık savaş ve mücadelelerin şeklinin değiştiğini kaydetti.
Dövizdeki yükselişin kaçınılmaz olduğunu ifade eden Ekonomist Ayşem Çelebi, artışın aralıksız devam edeceğine değindi.
Çelebi, YENİDÜZEN’e yaptığı açıklamada dövizle ilgili ilginç benzetmelerde bulundu:
“2019 yılının Türk ekonomisinde 2018 yılında gerçekleşmiş olan yüksek döviz kuru dalgalanmalarının yarattığı etkilerin toparlanması ve ekonomik durgunluktan çıkmak için bir arayış yılı olması bekleniyordu. Ne var ki tüm yaşanan özellikle politik krizler, seçimler, ticaret savaşları ve bunun yanında ekonomiyi olumsuz yönde etkileyen birçok etken nedeniyle ekonomi bu arayışa bir karşılık bulamadığını görüyoruz.
Ayrıca Türkiye’de ve dünyada yaşanan gelişmeler akabinde dövizin seyrinin artmasına değinecek olursak artık savaşlar, mücadeleler uzlaşmalı yollarla yapılmıyor. Bir örnek verecek olursak ABD’nin Çin’e saldırması durumunda uçak gemilerini Pasifik’e göndermesine veya yüzlerce ton füze, top, tüfek ile savaşmasına gerek yok. Artık Dünya’da her geçen gün artan yeni bir silah var ve bunun adı da ekonomik araçlardır.
Dünyada artık ticaret ve döviz kur hali dalgalanmaları hazırda devam etmekte olan mücadelelerin sürdürüldüğü cephelerdir diye düşünüyorum.
Son zamanlarda bir ülke diğer ülke veya ülkeler üzerinde hâkimiyet kurulmaya ya da ülke siyasal zorlamalar olmaksızın güç kaybettirilme veya çökertilmeye çalışılıyorsa artık başvurulan yöntem silahlar, füzeler değil ekonomik yaptırımlar oluyor ve adına kur savaşları diyebileceğimiz durum ülkemizi ve dünyayı etkisi altına almıştır.
“Sterlin önümüzdeki yıl 10 TL’yi bulacak”
“Güncel tüm bilgilere dayanarak dövizdeki artışın her yıl devam edeceğini söyleyebiliriz. Bunun ana sebebi olarak her yıl % 17 civarı Türk Lirası’nın politik ve ekonomik krizler haricinde değerinin düşmesi durumu var olmaktadır. Bu yüzden tabloda görülen artış devam edecektir ve kaçınılmazdır.
Sterlindeki yükselme söylentilerine gelince eninde sonunda 10 TL’yi bulacağını, fakat zaman konusunda net bir bilgi veremeyeceğimi, şu anda belli olmadığını, fakat öngörüme dayanarak önümüzdeki yıl olabileceğini öngörebilirim. Dövizdeki artış trendi aralıksız devam edecektir.”