Ayşe GÜLER
Ülke ekonomisine ciddi katkı sağlayan ‘sarı altın’ narenciyede sorunlar yaşanıyor.
Üreticilerin ürünlerini sattığı kurum Cyprufex ise borç batağında. 29 milyon TL borcu bulunan Kurumun elinde 3 bin 500 ton konsantre ürün kaldı.
Üreticiye 11 milyon TL borcu bulunan Cyprufex, gerekli ödemeleri yapabilmek için 2 bin 500 ton ürünü acil olarak elden çıkarmak istiyor.
Sadece Türkiye’ye portakal konsantresi ihracatı yapan kurum, iç piyasaya yılda 150 ton Türkiye’ye ise yaklaşık 2 bin 200 ton portakal konsantresi satışı yapıyor.
Sektör temsilcileri YENİDÜZEN’e konuştu, sıkıntıları anlattı.
Kıbrıs Türk Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Ali Alioğlu, portakal konsantre ürün ihracatı için pazar arayışına çıkılması gerektiğini söyleyerek, en büyük pazar payının Türkiye olduğunu ancak İsrail ve Avrupa yönelmesi gerektiğini ifade etti.
Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı ise portakal konsantresi satışına yönelik yeni pazar arayışında ‘pasif’ kalındığını dile getirerek, ürünün iyi bir çalışma ile yurt dışına kolaylıkla ihraç edilebileceğini savundu.
Öte yandan Cypfrufex Yönetim Kurulu Genel Sekreteri Kazım Olgu da kurumun bu yıl portakal konsantresi için 40 bin ton ürün satın aldığını ancak ihtiyacın 10 bin ton olduğunu vurguladı.
Olgu, konsantre ürünlerinin sadece Türkiye’ye ihraç edildiğini dile getirerek, Avrupa pazarına girilmesinin ‘ürün kalitesi’ açısından mümkün olmadığını belirtti.
---------------
Kıbrıs Türk Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Ali Alioğlu: ‘İsrail ve Avrupa’ya yönelmeli’
Kıbrıs Türk Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Ali Alioğlu, portakal konsantre ürün ihracatı için pazar arayışına çıkılması gerektiğini vurguladı, Cypfrufex’in şu anda böyle bir arayış içerisinde olmadığını belirtti.
Alioğlu, en büyük pazar payının Türkiye olduğunu ancak İsrail ve Avrupa yönelmesi gerektiğini vurguladı.
Cyprufex’in bu yıl konsantre için 42 ton ürün aldığını dile getirerek, 3 bin 700 ton ürünün buzluklarda beklediğini kaydetti.
Alioğlu, soğuk hava depolarında muhafaza edilen konsantre ürünlerin tüketim süresinin 2 ile 5 yıl arasında değiştiğini dile getirdi.
“Satış yapılırsa borçlar ödenir, kurum artıya bile geçer”
Cyprufex’in sorunlarına da değinen Alioğlu, kurumun kağıt üzerinde 29 milyon TL’lik borcunu bulunduğunu söyledi.
Alioğlu, “satış yapılırsa borçlar ödenir. Kurum hatta artıya bile geçebilir” diye konuşarak, Cyprufex’in uzman kişiler tarafından hizmet vermesi gerektiğini ifade ederek şöyle devam etti: “devlet kurumun üzerinden elini çekmelidir. Kalıcı bir çözüm için pazar arayışı şarttır. Her ürünün piyasası vardır, yeterli istek olsun”
“Brezilya’da 21 milyon ton, Amerika’da ise 19 milyon ton narenciye üretimi”
Alioğlu, Brezilya’da 21 milyon ton, Amerika’da ise 19 milyon ton narenciye üretimi olduğunu vurgulayarak, dünya piyasasında narenciye üretiminin yükseldiğine değindi.
“Üreticiler, ürününün maliyetini çıkaramıyor”
Alioğlu, üreticilerin sıkıntılarına da değinerek, 1 dönüm arazinin yıllık bakımı için 2 bin 500 TL’ye ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
Üreticinin ton başına 416 TL alması gerekirken, ürününü 250 TL’ye sattığını ifade eden Alioğlu, “üreticiler, ürününün maliyetini çıkaramıyor. 30 bin kişiye istihdam yaratan sektör çöktü” şeklinde konuştu.
Alioğlu, geçtiğimiz yılki narenciye rekoltesinin 127 bin ton olduğunu ifade ederek, narenciye üreticilerinin en kötü yılı yaşadığını belirtti.
Alioğlu, bu yıl 7 bin ile 10 bin dönüm arasındaki narenciye bahçesinin de kurumaya başladığını sözlerine ekledi.
--------------
Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı: ‘Pazar arayışında pasif kalınıyor’
Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı ise Cypfruvex’in elinde kalan konsantre ürünleri satması gerektiğini, aksi halde üreticileri ödeyemeyeceğini kaydetti.
Portakal konsantresi için yeni pazar arayışında ‘pasif’ kalındığını savunan Çıralı, ürünün iyi bir çalışma ile yurt dışına kolaylıkla ihraç edilebileceğini dile getirdi.
Çıralı, “bu ürün satılamayacak bir ürün değildir. Sıkıntı pazar arayışındadır” diye konuştu.
Dünya pazarlarında satış yapabilmek için ürün kalitesine yönelik bazı belgeler olması gerektiğine de değinen Çıralı, hangi ülkelerin ne kadar ihtiyacı olduğuna dair araştırmanın yapılabileceğini ifade etti.
Çıralı, şu anda Cyrufex’in elinde kalan 3 bin 500 ton konsantre ürünün belli bir zamanın ardından bozulma tehlikesinin olduğunu da sözlerine ekledi.
--------------
Cypfrufex Yönetim Kurulu Genel Sekreteri Kazım Olgu: ‘İhtiyaç 10 bin tondu, 40 bin ton aldık’
Öte yandan Cyprufex Yönetim Kurulu Genel Sekreteri Kazım Olgu, kurumun bu yıl portakal konsantresi için 40 bin ton ürün satın aldığını ancak ihtiyacın 10 bin ton olduğunu vurguladı.
Olgu, konsantre ürünlerinin sadece Türkiye’ye ihraç edildiğini dile getirerek, Avrupa pazarına girilmesinin ‘ürün kalitesi’ açısından mümkün olmadığını belirtti.
Türkiye’de son dönemde 3-4 firmanın konsantre fabrikası kurduğunu, bu yüzden Türkiye’deki talebin daha da azalmasının beklendiğini dile getirerek şöyle devam etti: “Avrupa piyasasına giremeyiz. Bizdeki portakalın asit oranı yüksektir. Avrupalı daha şekerli ürün istiyor. Ürün kalitemiz düşük olduğu için fiyatı da düşük veriyorlar, zarar ederiz. Türkiye’de ise 3-4 fabrika kuruldu, talep daha da düşecek. Firmalar arttı, talep azaldı”
Olgu, 11 milyon TL’lik üretici borcunun ödenmesi için acil olarak elde kalan ürünlerden 2 bin 500 tonun satılması gerektiğini vurguladı.
“Gelecek yıl ihtiyaca göre alım yapılacak”
Olgu, gelecek yıl ayni sorunların yaşanmaması için ihtiyaca göre ürün alımı yapılacağını ifade ederek, “Kurum ihtiyacı ne ise onu almalı. Daha fazlasını alıyorsa da devlet ödemeli” dedi.
Kurumun yönetiminin idarenin eline bırakılmasının şart olduğunu vurgulayan Olgu, “ödemelerde yaşanan sıkıntılar nedeniyle kurumun yönetim kurulu başkanı istifa etti. Şu anda kurumun yönetim kurulu başkanı yoktur” dedi.
“İç piyasaya 150, Türkiye’ye 2 bin 200 ton”
Olgu, iç piyasaya yıllık ortalama 150 ton portakal konsantresi satışı yaptıklarını kaydederek, Türkiye’deki firmalara ise ortalama 2 bin 200 ton ürün satışı yapıldıklarını dile getirdi. Olgu, bu yıl için şu ana kadar bin ton ürünün ihracatına yönelik Türkiye’deki firmalarla bağlantı yapıldığını açıkladı.
---------------
Gıda, Tarım ve Enerji Bakanı Önder Sennaroğlu: ‘Cypfruvex’in 29 milyon TL borcu var’
Gıda, Tarım ve Enerji Bakanı Önder Sennaroğlu ise, Cypfruvex’in toplamda 29 milyon TL’lik borcu bulunduğunu belirtti.
Kurumun elinde halen 3 bin 500 ton konsantre kaldığını ifade eden Sennaroğlu, geçen yıl da üreticilerin 8 milyon TL’lik konsantre bedelini alamadığını; yaptıkları girişimle Ziraat Bankası’ndan kredi alınarak üreticilerin ödendiğini dile getirdi.
Sennaroğlu, geçtiğimiz gün Meclis Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada sektörde sıkıntı yaşadığını söylemişti.
Kısa sürede çözüm yolu bulunması, gerekirse daha düşük fiyata satılması ve aradaki farkı hükümetin karşılaması için de çabalarının sürdüğünü kaydeden Sennaroğlu, sorunun sebebinin bulunması ve çözülmesi gerektiğini ifade etmişti.
Sennaroğlu, portakal konsantresine dünya piyasalarındaki talebin giderek azaldığını savunarak, bütçede ürün ödemesi için kaynak bulunmadığını belirtmişti.