Hüseyin ÖZBARIŞCI
Ülkemizde narenciyenin simgesi olan Güzelyurt bölgesinde hasat kısa süre önce başladı. YENİDÜZEN’e düşüncelerini aktaran bazı narenciye üreticileri, üretim esnasında maliyetlerin yüksek olmasından yakınarak, fiyat belirlemede üreticilerin düşünülmediğini dile getirdi. Üreticiler, Cypfruvex’in üreticilerin yanında olmadığının altını çizerek, gelinen aşamada Cypfruvex’in daha etkin bir rol üstlenmesini istiyor.
Cypfruvex Yönetim Kurulu Başkanı Erdoğan Şanlıdağ, taban fiyatlarını belirlediklerini ancak, belirlenen bu fiyatların sabit kalmadığını belirterek, günün koşullarına göre bu fiyatın daha da yukarılara çıkabileceğini ifade etti.
YENİDÜZEN’e konuşan iki birlik başkanı da, rekoltenin bu yıl 100 bin ton civarında olduğunu, geçen yıla göre daha az bir rekolte olduğunun altını çizdi.
Üreticiler ne dedi?
Fahri Darbaz: “Meyvenin satışı 2,50 TL’den aşağıya düşmemeli”
“Bizim en büyük sıkıntımız pazarlama konusudur. Meyvenin dalında 2,50 TL’den aşağıya olmaması gerekiyor. Biz meyveyi 2 TL’den satabiliyoruz. 2,50 TL’nin altında satılan meyvenin durumu kötüdür. Günümüzde 2 TL’ye ne alınıyor, bana biri çıksın ve bunu açıklasın. Mayıs ayında yaşadığımız kavurucu sıcaklar ağaçların üzerindeki çiçeğin dökülmesine sebep oldu. Geçen yıl 60-65 bin ton rekoltesi olan portakalın bu yıl 45-50 bin tondur. Bir taraftan da tabii maliyetler yüksek. Yani kısacası şu an için üreticinin durumu iyi değil.”
Olgaç Gence: “Cypfruvex fiyat konusunda daha etkin bir rol üstlenmeli”
“3-5 tane tüccarın eline kaldık. Tüccar fiyatları istediği gibi belirliyor. Türkiye’de ürünün fiyatı 8-9 TL bizim ülkemizde 2 TL… Yaşanan döviz artışından dolayı üretim yaparken harcadığımız maliyetler çoğaldı. Bir torba libazma fiyatı 170-180 TL, elektriğin pahalı olmasından dolayı su maliyetleri yükselir ama meyvenin fiyatı yıllardır aynı. Yıldan yıla sadece kuruşlar oynuyor. Biz üreticilerin beklentisi hükümetin el atıp düzeltilmeli. Cypfruvex ağırlığını bir türlü koyamadı. Fiyat konusunda Cypfruvex daha etkin bir rol üstlenmeli.”
Malik Melda: “Cypfruvex üreticiyi yalnız bıraktı”
“Tüccarlarda ilk dönemde iyi bir hava vardı ama şu anda ürün almada biraz geri durdular. Ben bu yılki ürünümü sıkıntı yaşamadan sattım ama sıkıntı yaşayan birçok üretici var. En büyük sorun, devlet kurumu olan Cypfruvex’in üreticilerin yanında olmamasıdır. Bence Cypfruvex, daha etkin olmalı ve üreticiyi yalnız bırakmamalıdır. Üretici yıl içerisinde zaten maliyetlerin yüksek olmasından dolayı birçok sıkıntıyla karşı karşıya kalıyor. Bir de hasat zamanı geldiğinde pazarlama sıkıntısı yaşıyor. Bunları yaşamak istemiyoruz.”
Cypfruvex Yönetim Kurulu Başkanı Erdoğan Şanlıdağ:
“Taban fiyatları belirlendi ancak bu fiyatlar sabit değil”
Cypfruvex Yönetim Kurulu Başkanı Erdoğan Şanlıdağ, kısa süre önce taban fiyatlarını belirlediklerini söyleyerek, belirlenen bu fiyatın sabit olmadığından bahsetti.
Şanlıdağ şöyle konuştu:
“Bu yıl Valencia türü portakalın taban fiyatını 2200 TL, Madorra (King) türü mandalinanın fiyatını da 2300 TL olarak belirledik. Bilinmesi gerekiyor ki, fiyat belirlerken faktör çok. Maliyetler ve satış kısmı baz alınarak fiyat belirleniyor. Tabi bu açıkladığımız fiyatlar sabit fiyatlar değil. Satış fiyatımız daha da yükselebilir. Bu o günün koşuluna göre değişebiliyor. 15 gün önce bölgede dolu yağışları oldu. Bu yağışın eğer zararı varsa bu bugünlerde ortaya çıkacak. Bunun yanında da döviz kurları var. O yüzden fiyat yukarılara da çıkabilir.”
Kıbrıs Türk Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Ali Alioğlu:
“Tüccarlar, üreticilerin elindeki ürünü gerçek fiyatta almıyor”
Kıbrıs Türk Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Ali Alioğlu, narenciyede rekolte miktarı bu yıl 100 bin ton civarı olduğunu belirterek, Mayıs ayında ülkemizde yaşanan kavurucu sıcaklar nedeniyle birçok ağaç çiçek düşürdüğünü, bu yüzden geçen yıla göre daha az bir rekolte beklediklerini ifade etti. Sorunlardan da bahseden Alioğlu, 2020 yılında birçok sorunlar yaşadıklarını aktararak, olmaması gereken sorunlar olduğunu dile getirdi. Ali Alioğlu; “Ortada, tüccarların serbest piyasada üreticilerin elindeki ürünü gerçek fiyatta almayan bir zihniyet var. Bu noktada Cypfruvex ne yazık ki piyasada yok. Tüccarlar oyun oynuyor” dedi.
“Cypfruvex hasat zamanı daha aktif bir rol oynamalı”
Ali Alioğlu, Cypfruvex’in yapması gerekenin rekabet ortamını şekillendirmek olduğunun altını çizerek,
Üreticiyi mağdur etmemesi gerektiğini söyledi.
Alioğlu şöyle devam etti:
“Cypfruvex rekabeti dengeleme unsuru olmalıdır. Ülkemizde şu anda rekabet yapılacak bir ortam yok. Bunu sağlayacak olan kurum Cypfruvex’tir. Güçlü bir Cypfruvex’in hasat zamanı piyasada aktif rol oynaması, diğer alıcı grupları da tetikler ve fiyatların da üreticileri mağdur etmeyecek şekilde belirler Biz bu konuda birlik olarak mücadelemizi verdik. Cypfruvex, geçmiş yıllarda kimseye danışmadan bir fiyat belirledi. Cypfruvex’in yapması gereken, herkesi ortak bir noktada toplayıp, herkesin tatmin olabileceği bir karar alması olmalıydı. Ama tabii bu Cypfruvex’in zararına olabilecek bir şekilde olmamalı. Cypfruvex’in misyonunda ne aşı derecede kar elde etmek, ne de kurumu zarara uğratmak vardır.”
Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Turgut Akçın:
“Ürün az, talep fazla”
Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Turgut Akçın da, bu yılki rekolte hakkında bahsederek, yaklaşık 100 bin ton civarında narenciye ürünü olduğunu söyledi. Bu yıl, diğer yıllara göre daha düşük bir rekolte olduğunun dikkatini çeken Akçın, ürünün az olduğunu ancak talebin fazla olduğunu ifade etti. Gelen işçi ekiplerinin ilk etapta karantinaya tabii tutulduğunu aktaran Turgut Akçın, şu anda kadar 15-16 ekip adaya geldiğinin bilgisini verdi. Yaşanabilecek sıkıntılara da açıklık getiren Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Akçın, üreticinin Mandorra (King) türü mandalinanın dalında pek bekletilemediğinden dolayı üreticinin pazarlama konusunda tedirgin olduğunu ve erken elinden çıkarmak istediğini sözlerine ekledi.