Meltem SONAY
‘Nereden Buldun Yasası’ olarak nitelendirilen Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Yasa Tasarısı Resmi Gazete’de yayımlanarak halkın bilgisine sunuldu, görüş ve öneriye açıldı.
Yasa Tasarısı, haksız mal edinilmesi durumunda, cezai müeyyide uygulanmasının sağlanmasını, yolsuzluk ve haksız rant ile mücadeleyi hedefliyor.
Seçimle veya atanma yoluyla göreve gelip kamu hizmeti görenlerin mal bildiriminde bulunmasını Anayasa gereği olduğu hatırlatılan tasarıda, hazırlanan bu tasarı ile de bu gereğin yerine getirilerek, kamu hizmet, görenlerin hakkında haksız mal edinilmesi durumunda, cezai müeyyide uygulanmasını sağlanması, yolsuzluk ve haksız rant ile mücadelenin amaçlandığı ifade edildi.
Yasa Tasarısı, sistematik bir şekilde mal bildiriminde bulunulmasını zorunlu kılacak, mal bildiriminde bulunulmakla yükümlü kişilerin bildirimde bulunup bulunmadığının takibini de düzenleyecek.
Bununla birlikte, mal bildirimini şekil ile içerik açısından kurallarını da düzenleyecek yasa tasarısı, haksız mal edinmenin önlenmesini hedefliyor.
Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Yasa Tasarısı’nın genel gerekçesinde tasarının, siyasi ve kamu yaşamı içinde yolsuzluk ve rant kültürünün önüne geçebilmek için adalet, eşitlik, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine dayanarak mevkiinin kötüye kullanılmasını engellemek ve yapılacak denetimler ile gerektiğinde yaptırım uygulanmak amacıyla hazırlandığı yazıldı.
Sistematik bir şekilde mal bildiriminde bulunulmasını zorunlu kılacak tasarı, yasallaşması halinde mal bildiriminde bulunulmakla yükümlü kişilerin bildirimde bulunup bulunmadığının takibini de düzenleyecek.
Mal bildirimi, denetim, haksız mal edinme ve gerçeğe aykırı bildirim kuralları…
33 maddelik Yasa Tasarısı, yasa kapsamındaki olan görevlilerin mal bildiriminde bulunmalarını, bildirimlerin yenilenmesini, mal edinmelerin denetimiyle, haksız mal edinme veya gerçeğe aykırı bildirimde bulunma halinde uygulanacak kuralları düzenliyor.
Seçilmişlerden, yargıçlara, savcılardan, kurul başkanı ve üyelerine… MAL BİLDİRİM ZORUNLULUĞU
Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Yasa Tasarısı’na göre, seçimle iş başına gelen görevliler, dışarıdan atanan Bakanlar Kurulu üyeleri, Yüksek Mahkeme Başkanı ve yargıçlar, Başsavcı ve savcılar, Ombudsman, Sayıştay Başkanı ve üyeleri, Kamu Hizmeti Komisyonu ve üyeleri MAL BİLDİRİMİNDE BULUNACAKALAR kapsamında.
Bunların yanı sıra, genel ve katma bütçeli daireler, bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri, kamu bankaları, belediyeler, özel yasalarla veya özel yasaların verdiği yetkiye dayanarak kurulan ve kamu hizmeti gören kurum ve kuruluşlarla bunlara bağlı tüm kurum ve kuruluşlarda veya komisyonlarda ve kurullarda aylık ücret ve ödenek almak suretiyle kamu hizmeti gören kamu görevlileri, kamu personeli ve diğer personel ile yönetim ve denetim kurulu başkan ve üyeleri de kapsamda.
Yasa Tasarısı’na göre, Vakıfların idare organlarında görev alanla ve kooperatiflerin başkan ve yönetim kurulu üyeleri de mal bildirimde bulunmak zorunda olacak.
Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Yasa Tasarısı’na göre, yasalara uygun olarak sağlandığı ispat edilemeyen mallar HAKSIZ MAL EDİNME sayılacak.
Yasa Tasarısı, haksız mal edinilmesi durumunda, CEZAİ MÜEYYİDE uygulanmasının sağlanmasını, YOLSUZLUK ve HAKSIZ RANT İLE MÜCADELEYİ hedefliyor.
Kendilerine, eşlerine ve çocuklarına ait mallar, paralar, hisse senetleri, taşınırlar, alacaklar haklar ve KAYNAKLARI da kapsamda olacak…
Yasa kapsamına giren görevlilerin, kendilerine, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ait taşınmaz malları, para, hisse senetleri, tahviller ile aylık maaşının veya ödeneğinin beş katı değerindeki ziynet eşyası ve diğer taşınır malları, hakları, alacakları ve gelirleriyle bunların kaynaklarının yanı sıra borçları ve sebepleri de mal bildirim kapsamında olacak.
Seçilmişlerden, yargıçlara, savcılardan, kurul başkanı ve üyelerine, kamu görevlilerinden, vakıfların idare organlarına… MAL BİLDİRİM ZORUNLULUĞU… Kendilerine, eşlerine ve çocuklarına ait mallar, paralar, hisse senetleri, taşınırlar, alacaklar haklar ve KAYNAKLARI da kapsamda olacak…
Maliye, Teftiş ve İnceleme Kurulu değerlendirip karşılaştıracak
Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Yasa Tasarısı, kapsamındaki tüm görevlilerin mal bildirim zamanının yanı sıra bildirim yenilenmesi zamanını da düzenliyor.
Mal bildiriminde bulunacak veya bildirimini yenileyecek görevlilerin, yasayla belirlenen mal bildiriminin verileceği merciler, bildirimlerin süresi içinde verilmesini sağlamakla sorumlu olacaklar.
Yasaya göre ayrıca bu mercilerde mal bildiriminin verilmesini izlemek için birim veya personel de görevlendirilecek.
Gizliliğin de düzenlendiği yasa tasarısında, bildirimlerin değerlendirilmesi ve karşılaştırılmasında ise Maliye işlerinden sorumlu bakanlığa bağlı Maliye, Teftiş ve İnceleme Kurulu yetkilendiriliyor.
Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Yasa Tasarısı Meclis Başkanlığı’nca Resmi Gazete’de yayımlanarak halkın bilgisine sunuldu, görüş ve öneriye açıldı.
Bildirimde bulunmayanla ilgili SUÇ DUYURUSU!
Yasa tasarısına göre, yasal sürelerde mal birimlerini belirtilen mercilere teslim etmeyenlere 30 gün içerisinde yasal ihtarda bulunulacak. İhtarın kendisine tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde bildirimde bulunmayanlar hakkında ise gerekli işlem yapılmak üzere Başsavcılığa SUÇ DUYURUSUNDA bulunulacak.
6 ay içerisinde karşılaştırma… RAPOR…
Yeni mal bildirimleri, Maliye, Teftiş ve İnceleme Kurulu tarafından daha önceki bildirimler ile gizliliği korunacak şekilde en geç altı ay içerisinde karşılaştırılacak.
Gerçeğe aykırı bildirimde bulundukları ve/veya haksız mal edindikleri ve/veya kaçırdıkları ve/veya gizledikleri anlaşılanlar hakkında rapor tanzim edilecek, bu kişilere de yapılan tespitleri gösteren bir rapor tebliğ edilecek.
İtiraz hakkı var…
Kendileri hakkında gerçeğe aykırı mal bildiriminde bulundukları veya haksız mal edindikleri, kaçırdıkları veya gizledikleri iddiası ile haklarında rapor düzenlenenler, raporu tanzim eden birime 15 gün içerisinde itiraz edebilecekler.
Maliye Teftiş ve İnceleme Kurulu da yapılan itirazı en geç iki ay içerisinde inceleyip itiraza ilişkin raporunu hazırlayıp sunacak.
Maliye Teftiş ve İnceleme Kurulu gerçeğe aykırı bildirimde bulundukları ve/veya haksız mal edindikleri ve/veya kaçırdıkları ve/veya gizlerlikleri anlaşılanlar hakkında tanzim ettiği rapora, yasal süresi içerisinde itiraz etmeyenleri takip eden ayın sonuna kadar, tanzim edilen itiraz kararına ilişkin raporu da en geç takip eden ayın sonuna kadar ilgili merciye bildirmek ve Başsavcılığa suç duyurusunda bulunmak zorunda olacak.
-Mal Bildiriminde bulunmayana: Asgari ücretin 20 KATINA ve/veya, 3 AYA KADAR HAPİSLİK,
- Gerçeğe aykırı mal bildirimine: Asgari ücretin 30 KATINA ve/veya, 3 YILA KADAR HAPİSLİK
-Haksız mal edinmeye: Asgari ücretin 25 KATINA ve/veya, 5 YILA KADAR HAPİSLİK
CEZALAR DA DÜZENLENDİ!..
Bildirimde bulunmayana:
Asgari ücretin 20 KATINA ve/veya 3 AYA KADAR HAPİSLİK
Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Yasa Tasarısı’na göre, yasa uyarınca yapılan ihtarın kendisine tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde mazeretsiz olarak mal bildiriminde bulunmayanlar bir suç işlemiş olacaklar. Mahkumiyetleri halinde ise yürürlükte bulunan aylık asgari ücretin 20 KATI kadar para cezasına veya 3 AYA kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilecekler.
Basına sızdırmaya da ceza…
Mal bildirimini teslim alan merciler ve Maliye Teftiş ve İnceleme Kurulu tarafından değerlendirilmek amacıyla gönderilen Mal Bildiriminin içeriği hakkında kurallara aykırı davranan kişiler de suç işlemiş olup mahkumiyetleri halinde asgari ücretin beş (5) katına kadar para cezasına veya bir yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilecekler.
Mahkeme bu cezaya ilaveten, bir yıla kadar kamu hizmetlerinden yasaklama cezası verebileceği gibi Bu suçun basın yoluyla işlenmesi halinde verilecek ceza bir katı kadar artırılacak.
‘Gerçeğe aykırı mal bildirimine’:
Asgari ücretin 30 KATINA ve/veya, 3 YILA KADAR HAPİSLİK
Yasaya göre, ‘Gerçeğe aykırı mal bildiriminde bulunan kişi’ bir suç işlemiş olur ve mahkumiyeti halinde asgari ücretin otuz katı (30) kadar para cezasına veya 3 YILA KADAR hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilecek.
Mahkeme, bu cezaya ilaveten üç yıla kadar kamu hizmetlerinden yasaklama cezası verebilir.
‘Haksız mal edinmeye’:
Asgari ücretin 25 KATINA ve/veya, 5 YILA KADAR HAPİSLİK
Başka bir Yasa uyarınca daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde haksız mal edinen kişi bir suç işlemiş olur ve mahkumiyeti halinde, asgari ücretin yirmi beş (25) katına kadar para cezasına veya 5 YILA kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilecek.
Ayrıca mahkeme bu suçla ilgili malların müsadere edilerek Hazineye intikaline veya müsaderenin mümkün olmadığı hallerde haksız edinilen değere eşit bedelin hazineye ödenmesine karar verebilir.
Mahkeme bu cezalara ilaveten kamu hizmetlerinden sürekli yasaklanma cezası da verebilir.
Haksız edinilen malı kaçıran veya gizleyen de bir suç işlemiş olur ve mahkumiyeti halinde aynı cezalara çarptırılabilir.
Tasarıya göre, Yasanın ‘Bilgi verme zorunluluğu’ kurallarına uymayanlar da bir suç işlemiş olacaklar ve mahkumiyetleri halinde asgari ücretin beş (5) katına kadar para cezasına veya bir yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilecekler.