Derya ULUBATLI
Pandemiden dolayı çevrimiçi eğitimle geçen bir yılın ardından yabancı üniversite öğrencileri adaya geldi, öğrencilerin en büyük sorunlarından biri ‘barınma’ oldu. Yurtdışından gelen öğrencilerin zaten yüksek bulduğu ev kiraları dövizin etkisiyle daha da yükseldi, istenen ücretler öğrenci bütçesini zorladı.
Bazıları Türk Lirası, bazıları da Sterlin üzerinden alınan ev kiralarında bu dönem başında ciddi bir artış yaşandığını savunan öğrenciler, “bütçemize uygun ev bulmak imkansız hale geldi” yorumunu yaptı. Konuya ilişkin yorumlarda bulunan Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Başkanı Hasan Sungur ise piyasada birçok ‘sahte emlakçı’ olduğunu ve yasa açığından dolayı, evleri yüksek fiyatlara kiralamasına rağmen bu kişilere bir yaptırım uygulanamadığını kaydetti. Sungur, “en kısa zamanda yeni yasayı geçirip bu fahiş fiyatları denetleyeceğiz” dedi.
“Kira ve faturaları karşılayabilmek için 6 kişi kalıyoruz”
YENİDÜZEN’e konuşan öğrencilerden bazıları tek başına yaşadığını ve ‘stüdyo daireler için bile’ oldukça yüksek miktarlar ödediğini dile getirirken, bazıları da ancak kalabalık nüfuslar halinde yaşayarak kira giderlerini karşılayabildiğini belirtti. Öğrencilerden Sumo Robert Zaimah, kiralarının aylık 3 bin 500 TL olduğunu ve kira ödemekte zorlanmamak adına altı kişi olarak kaldıklarını anlattı.
Öğrencilerin büyük bir kısmı Lefkoşa’da yaşarken, bazıları da daha ucuz olması açısından Haspolat’ı tercih ettiğini söyledi.
Sungur: “Ev sahipleri yaratılacak tahribattan dolayı evlerini öğrenciye vermekten korkuyor”
Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Başkanı Hasan Sungur birçok öğrencinin evi tek kişi olarak kiralayıp daha sonra nüfusunu 4’e çıkardığını, bu yüzden ev sahiplerinin dairelerini öğrencilere vermekten çekindiğini ileri sürdü. İstenen depozitolarla ilgili de konuşan Sungur, “ev sahipleri yüksek kira ve depozitolarla öğrencinin yapacağı hasara karşı kendini önceden garantiye almak istiyor” şeklinde konuştu.
Baran Irmak: “Ev bulmakta sıkıntı yaşıyoruz”
Stüdyo dairede tek başına kaldığını söyleyen öğrenci Baran Irmak 1700 TL gibi bir kira ödediğini ve bunun kendisine göre pahalı bir miktar olduğunu söyledi. Türkiye’den geldiğini ve Türkiye’deki bazı bölgelerde de fiyatların bu şekilde olduğunu vurgulayan Irmak, “her yerde pahalılık var ama yine de buradaki kiralar birçok kişi için oldukça yüksek” dedi. Adaya geldiğinde ev bulmakta da sıkıntı yaşadığını belirten Irmak şöyle devam etti: “Ben okul açılmadan çok önce gelmeme rağmen zar zor ev bulabildim. Okulun açılmasına yakın tarihlerde gelenlerin ev bile bulamadığını düşünüyorum. Hem ev yok, hem de fiyatlar çok yüksek. Ben Türk Lirası üzerinden ödediğim için şanslıyım, yoksa dövizdeki bu yükselişle her hafta daha yüksek bir miktar ödemek zorunda kalacaktım”.
Özkan Artu: “Ev kiralarından memnun değiliz”
Ev sahibinin çok iyi olduğunu ve kendilerine çok yardımcı olduğunu belirten Özkan Artu, genel anlamda adadaki ev kiralardansa memnun olmadıklarını dile getirdi. Artu şunları söyledi: “Benim kiram şu an 2+1 daire için 2 bin TL ancak etrafımdakilerden duyduğum kadarıyla yeni kiralarda 2 bin 500 TL’den aşağıya ev bulmak imkansız. Ben bu durumun böyle olacağını bildiğim için pandemi döneminde de evimi boşaltmadım. Döndüğümde ev bulmakta zorlanacağımı düşündüğüm için bir buçuk yıldır boş eve kira ödüyorum. Şu an ev bulamadığı benim evimde geçici olarak kalan arkadaşlar da var çünkü bu dönemde bu ücretlerle ev bulmak büyük bir sıkıntı haline geldi. Çoğu insan bu sebeple yurtlara yönelmek zorunda kaldı”.
Adam Monguno: “Tüm kiralar TL üzerinden alınmalı”
Kardeşiyle aynı evde kaldığını söyleyen Adam Monguno, bu dönemde ev bulmanın öğrenciler için çok zor olduğunu dile getirdi. Kıbrıs’ta yeterince boş ev olmadığını savunan Monguno, kiraların da bu yüzden yüksek tutulduğuna inandığını söyledi. Monguno, “daha çok ev olsa belki fiyatlar da daha uygun olurdu” dedi. Adadaki üçüncü senesi olduğunu ve bu üç yıl içerisinde birkaç kez ev değiştirdiğini de belirten Monguno, bu değişimlerde yüksek kiraların da payı olduğunu ifade etti. Geçtiğimiz yıl evi için aylık 250 Sterlin kira ödediğini söyleyen Monguno, bu yıl ise 300 Sterlin’e bile ev bulamadığını, bulabildiği en düşük kiranın 3 bin 500 Sterlin’den başladığını belirtti. Monguno, “dövizdeki sürekli yükseliş bizi etkiliyor, bence artık tüm ev sahipleri paraları TL üzerinden almalı, öğrenciye yardımcı olmalı” şeklinde konuştu.
Eda Şanbulan: “Bu yıl kiralara yapılan artışlar çok fazla”
Kaymaklı bölgesinde 3+1 bir evde iki arkadaşıyla kaldığını söyleyen Eda Şanbulan, üç yıldır aynı evde kaldığını ve ev sahibini tanıdığı için diğer öğrencilere göre nispeten uygun bir kira ödediğini belirtti. Şanbulan şunları anlattı: “Şimdi aylık 2 bin 400 TL ödüyoruz ama bu yıl ilk kez eve çıkacak olsaydık çok daha pahalıya gelecekti. Bu dönemde farklı evler araştıran arkadaşlarımı biliyorum ve 2+1 evler bile en ucuz 2 bin 500 TL olmuş. Ben bu açıdan şanslı bir öğrenciyim. Bu yıl ev kiralarına yapılan artışlar gerçekten çok fazla ve bu fiyatlar çoğu öğrenciyi zorluyor”.
Nafise Kian: “Tek başıma yaşıyorum, giderler beni zorluyor”
İran’dan adaya gelen Nafise Kian, aylık kirasının 165 Sterlin olduğunu ve faturalarını da kendisinin ödediğini söyledi. Bu miktarın kendi ülkesine göre çok yüksek olduğuna vurgu yapan Kian, tek başına yaşadığını ve bir öğrenci olarak tüm bu giderleri karşılamanın kendisini zorladığını belirtti. Kian, “döviz de giderek yükseliyor, döviz üzerinden kira ödemek öğrenciler için zorlaşıyor” dedi.
Sarah Pius: “Fiyatlar benim ülkemdekilere göre çok yüksek”
Arkadaşlarıyla üç kişilik bir evde kaldığını söyleyen Sarah Pius, evin aylık kirasının 2 bin 500 TL olduğunu söyledi. Uygun fiyata ev bulabilmek için Haspolat civarına taşındıklarını belirten Pius, bu fiyatın Lefkoşa’da daha da fazla olduğuna dikkat çekti. Pius, Tanzanya’dan adaya geldiğini ve Kıbrıs’ın, başta kiralar olmak üzere birçok alanda kendi ülkesinden çok daha pahalı bir yer olduğunu da sözlerine ekledi.
Sumo Robert Zaimah: “Ödeyebilmek için bir evde 6 kişi kalıyoruz”
Toplamda altı öğrencilik bir evde yaşadığını söyleyen Sumo Robert Zaimah, kiralarının aylık 3 bin 500 TL olduğunu ve kira ödemekte zorlanmamak adına altı kişi olarak kaldıklarını anlattı. Bu kirayla birlikte, eve girerken emlakçıya komisyon ve iki aylık depozitoyu da peşin verdiklerini ifade eden Zaimah, bu ücretlerin kendi ülkelerindeki fiyatlara göre çok yüksek olduğunu ve daha az insanla kalmanın kirayı ödemek konusunda kendilerine sıkıntı yaratabileceğini de aktardı.
İrem Sevim: “Kiralara çift depozito ve komisyon da eklenince, çok zorlanıyoruz”
Stüdyo daire için aylık 1500 TL verdiğini söyleyen İrem Sevim, kiralar da dahil olmak üzere ülkedeki fiyatların bir öğrenci için oldukça fazla olduğunu savundu. Sevim şunları söyledi: “Evleri zaten zorlanarak tutuyoruz. Kira yüksek, bir de üzerine komisyon ve çift depozito alıyorlar, bir anda cebimizden yüklü miktarda para çıkmış oluyor. Bir öğrenci hem bunu, hem okul parasını, hem de gündelik masrafları nasıl ödeyebilir? Bunlar bizim için çok fazla”.
Bunun dışında ulaşımın da büyük sıkıntı olduğunu ifade eden Sevim, Kıbrıs’ta yaşamanın birçok anlamda zor olduğunu dile getirdi.
Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Başkanı Hasan Sungur:
“Yeni yasa geçerse kiraları denetleyebileceğiz”
Kıbrıs’ın kuzeyindeki en büyük sıkıntının henüz yenilenmiş bir Birlik ve lisans yasasının yürürlüğe girmemesi olduğunu söyleyen Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Başkanı Hasan Sungur, ortada çok fazla ‘sahte emlakçı’ olduğunu ve yasa eksikliği yüzünden bunların denetlenemediğini kaydetti. Sungur şunları aktardı: “Eski yasa, kiralarla ilgili denetimin Birlik tarafından yapılmasına engel oluyor. Bu yüzden yeni yasa düzenledik ve bu yeni yasaya emlakçıların kiracıları dolandırmasına karşı ciddi tazminat yaptırımları uygulamak üzere bazı maddeler koyduk. Aslında yasa hazırdı ve gerekli mercilerden de onay almıştı ancak hükümet düşünce süreç yarım kaldı. En kısa sürede yeni yasayı yürürlüğe koyabilirsek artık Birlik olarak kaçak emlakçıları denetleyebilecek ve evler için gerektiğinden fazla kira alınmasını önleyebileceğiz. Bu yasa sonrası artık bu gibi şikayetlerin gelmeyeceğine inanıyorum”.
“Ev sahipleri tahribattan dolayı evlerini öğrencilere kiralamaktan korkuyor”
Sungur bazı ev sahiplerinin ise yapılan tahribattan dolayı evlerini öğrencilere kiralamaktan korktuğunu ve bu yüzden boş ev olmasına rağmen öğrenciye kiralanmak istenmediğini belirtti. Sungur sözlerini şöyle sürdürdü: “Bazen öğrenciler eve bir kişi diye giriyor, daha sonra o evde yaşayan 4 kişi oluyor. Çoğu zaman ev sahibinin bundan haberi bile olmuyor. Böyle olunca da ev sahibi ya kiracıyı evden çıkarmakta zorlanıyor ya da ev çok tahrip oluyor. Evlerinin kırılıp dökülmesinden korkan ev sahipleri de evlerini kiracıya vermek istemiyor veya verecekse bile yüksek kira ve depozitolarla vererek öğrencinin yapacağı hasara karşı kendini önceden garantiye almak istiyor”.
“Öğrenci diye gelip ‘sahte emlakçı’ oluyorlar”
Öte yandan Sungur ‘sahte emlakçı’ların önemli bir kısmının da adaya ‘öğrencilik’ bahanesiyle gelen kişilerden oluştuğunu iddia etti. Evleri kiralayanların yüzde 80’inin yasal emlakçı olmadığını ve adaya öğrenci olarak gelen yabancı uyruklu kişilerin internet üzerinden bu işi yürüttüğünü savunan Sungur, “öğrenci gibi gelip kayıt yaptırıyorlar, sonra da emlakçı olarak çalışıyorlar” şeklinde konuştu. Özellikle son dönemlerde İranlı öğrencilerin bir ‘emlak çetesi’ oluşturduğunu ve ev alacak kişilerden ‘korkutarak’ komisyon alındığını ileri süren Sungur, yaşananları şöyle anlattı: “Son dönemde İranlı bir öğrenci çetesi türedi. Bunlar İran’dan gelip burada ev almak isteyen insanları tehdit ederek, ‘bize komisyon vermezseniz İran devletine sizi şikayet edeceğiz, adada yatırım yaptığınızı söyleyeceğiz’ diyorlar. İnsanlar da bu durumdan korkarak komisyon veriyor. Bu konuda çok büyük dolandırıcılıklar yapılıyor ve bunu çözmenin tek yolu bir an önce bu yeni yasanın geçirilmesi. Eğer yasa geçerse biz Birlik olarak yapılacak her türlü usulsüzlüğü takip etmeye ve gerekli işlemleri yapmaya hazırız”.