Fehime ALASYA
2022 Mali Yılı Bütçesi’nin ‘erken seçimden sonraya kalma ihtimali, ekonomi çevrelerinde endişeleri arttırdı. Bütçe geçmeden erken seçime gidilmesinin büyük bir kayıp olacağına vurgu yapan ilgili çevreler, “Ekonomide en az bir yıl daha kaybolur” diyor.
UBP'de yeni Başkanlık ve yeni hükümet oluşumu ardından gözler 2022 Bütçesi’ne çevrildi. Muhalefetin ‘önce bütçe, sonra seçim’ ısrarını ortaya koyduğu Danışma Kurulu toplantısından ‘uzlaşı çıkmaması’, bütçenin seçimden sonraya kalma endişesi yarattı, “Bütçe geçmeden erken seçime gidilirse ne olur?” sorusunu akıllara getirdi.
Ekonomi çevreleri ve alanında deneyimli eski maliyeciler bu durumu “Büyük kayıp” olarak değerlendirdi.
İş çevreleri ise bütçenin geçirilmeden erken seçime gidilmesinin ülkeyi ekonomik felakete sürükleyeceği öngörüsünü paylaştı.
Bütçenin geçirilmeden erken seçime gidilmesi halinde 2022’de mali aksaklıkların yerel seçimlerle birlikte 6 ay, 1 yıl gibi bir süreyle ekonomik kayba neden olacağını savunan Eski Maliye Bakanı DP Milletvekili Serdar Denktaş, benzer bir durumun 2017 yılında da yaşandığını anımsatarak önemli uyarılarda bulundu.
“O yıllarda ekonomik çark dönmekteydi, şimdi piyasa para bekliyor, maaş ödeme sıkıntıları var, 13. maaş sorunu dillendiriliyor” diyen Denktaş, tüm bunları düşünerek süratle bütçenin geçirilmesi ve seçim tarihinin buna göre belirlenmesi gerektiğine vurgu yaptı.
Denktaş, “Bütçe geçirilmezse ekonominin bu bozuk durumu en az 6 ay daha önümüze konur ve bu en az bir yıl daha kaybetmemiz anlamına gelir” yorumunu yaptı.
Nami: “Bu önümüzdeki yılın büyük çoğunluğunun bütçesiz geçmesi anlamına gelir”
Eski Ekonomi Bakanları’ndan Özdil Nami de bütçenin geçmemesinin ‘önümüzdeki yılın büyük çoğunluğunun bütçesiz geçmesi’ anlamına geleceğini, bu durumun da ekonomiye çok büyük olumsuz etkileri olacağını dile getirdi. Nami, “Devlet harcamalarının fiilen daralması anlamına gelir. İhalelere çıkılamaz, çok ciddi sıkıntılar doğar. Bu şekilde bir erken seçime gidilmemeli.” dedi.
İş çevreleri umutsuz: Geçmezse felaket, güncellenmeden geçerse de felaket…
Ülkedeki ekonominin zaten zor durumda olduğunu anlatan iş çevreleri ise bütçesiz erken seçime gidilmesinin felaket olacağını ifade etti, mevcut bütçenin pandemi koşullarına göre güncellenmesinin önemine değindi.
Bütçenin geçmemesi durumunda bunun bedelini halkın ödeyeceğini anlatan Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Ali Kamacıoğlu, “Tüm partiler tarafından halka karşı yapılmış bir ihanet olarak kabul ederim” diyerek duruma tepki gösterdi. Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası (KTEZO) Genel Koordinatörü Hürrem Tulga ise mevcut bütçe çalışmasının güncellenmeden geçirilmesiyle birlikte yine bir felaket yaşanabileceğine vurgu yaptı.
Tulga, pandemi gölgesindeki ekonominin mevcut bütçeyi alel acele geçirilmesiyle de bir fayda sağlayacağı görüşünü paylaştı.
İş ve ekonomi çevreleri YENİDÜZEN’e konuştu…
Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Ali Kamacıoğlu:
“Halk için felaket olur, asla kabul edilmez”
“Tüm partiler tarafından halka karşı yapılmış bir ihanet olarak kabul ederim. Bu toplumu bütçesiz bırakıp seçime gitmenin hiçbir anlamı olmaz. Bu hareket herkese ciddi zarar verir. Herkesi toplum vicdanına davet ediyorum. Lütfen bütçeyi yapıp öyle seçime gitsinler.
Ekonomik hiçbir manevra yapılamayacak, hiçbir harcama olmayacak, insanlar devlete verdiği hizmetin karşılığını alamayacak. Eğer böyle bir hareket olursa Mart ayı, Nisan ayına kadar bütçe çalışmasının ötelenmesi anlamına gelir, halk için felaket olur, asla kabul edilmez. Bu ekonomik kriz döneminde bunun bedelini halk çok ağır öder”
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası (KTEZO) Genel Koordinatörü Hürrem Tulga:
“Mevcut bütçe pandemi şartlarına göre güncellenmeden geçerse de hiçbir işe yaramaz”
“Esas olan mantalite değişikliğidir. Bütçe mantığı değişmeli. Var olan bütçe değiştirilmediği taktirde geçse bile çok fazla bir değişiklik olacak mı emin değilim. Bütçe öngörülerinde reel hayat yok, çözüm yok, kaynakların yerinde kullanımı yok, öncelikler bugünkü ihtiyaçlara yönelik değil. Bütçe büyük ölçüde devlet ihtiyaçlarını karşılamak için yapılan konumdadır ve gittikçe de açık veriyor. Bu soruna yönelik atılımlar da yok. Örneğin alım gücü diye bir şey kalmadı, artış ön görülebilir ama kaynağı nerede? Ekonomiyi bitirdik. Bütünlüklü bir bütçe çalışmasının yeniden ele alınması gerekiyordu. Çünkü zaten yaşamımız eskisi gibi değil, pandemiyle birlikte üretimin ortada olmadığı, ekonominin teşvik sisteminin olmadı bu dönemde var olan bütçe zaten işe yaramazdı. Yeni bir bütçe taslağı gerek. Kafa yapılarının bugünkü ihtiyaçlar üzerinden değişmesi ve bunun bütçeye yansıması gerekiyor. Şu anda temel mesele hayat pahalılığı, borç ötelemeler, yüksek borç faizleri, üretimin düşmesi, alım gücünün gerilemesi gibi koşulları ön görmeyen bir bütçe tartışılmadan geçerse bile bir işe yaramaz.
Bütçe geçmezse yüzde 25 artışlı kullanılabiliyor, bunu da yine vergiye dayalı bir bütçe oluşturulacak, bununla da bir yere gitmeye olanak yok. Varsın sıkıntı yaşayalım ama bütçe yaratalım, her şey sil baştan olmalı.”
Eski Ekonomi Bakanlarından CTP Milletvekili Özdil Nami:
“Önümüzdeki yılın büyük çoğunluğu bütçesiz geçer”
“Hükümet çalışana Hayat Pahalılığını veremez, diğer tüm harcamalarını da geçen yılın rakamlarıyla yapmak zorunda kalır. Enflasyon seyrine göre harcamalarda çok ciddi sıkıntılar yaşanır. Yeni gelen hükümetin bütçe olmadan hükümeti devralması gerekecek ve bu da çok ciddi zaman kaybı anlamına geliyor. Yerel seçimin de denk gelmesiyle birlikte önümüzdeki yılın büyük çoğunluğu bütçesiz geçecek.
Ekonomiye çok büyük olumsuz etkileri olur. Devlet harcamalarının fiilen daralması anlamına gelir. İhalelere çıkılamaz, çok ciddi sıkıntılar doğar. Bu şekilde bir erken seçime gidilmemeli.”
Eski Maliye Bakanı, DP Milletvekili Serdar Denktaş:
“Ekonominin bu bozuk durumu en az 6 ay daha önümüze konur ve bu en az bir yıl daha kaybetmemiz anlamına gelir”
“Bunu daha önce 2017 yılında yaşandı. İkinci kez yaşanacak bir durum bu ama o günlerde pandemi yoktu, çark dönmekteydi, şimdi piyasa para bekliyor, maaş ödeme sıkıntıları var, 13. maaş sorunu dillendiriliyor, tüm bunları düşünerek süratle bütçe geçirilmeli, sonra da seçim tarihi belirlenmeli.”
Bütçe geçmezse yeni hükümet kurulduğu zaman bütçeyi geçirene dek 12’de birini kullanabilirsiniz. Maaşlar açısından Hayat Pahalılığının üzerine eklenmediği bir uygulama olur, yerel seçimler, seçim yasakları ve bunun gibi konularda, gelecek yılın ilk 6 ayını tamamen icraatsız ve hiçbir şey yapamadan geçirmiş olacağız. Bu nedenle hemen bütçe geçirilmeli, gelecek olan yeni hükümet tadilat yapabilir ve devam edebilir pozisyonda olmalı. Bütçe geçirilmezse ve gelecek yıla aktarılır, ekonominin bu bozuk durumu en az 6 ay daha önümüze konur ve bu en az bir yıl daha kaybetmemiz anlamına gelir. Süratle bütçe geçirilmeli ki gelecek olanlar düzenleme yapabilsin.”