Ayşe GÜLER
UBP-DP Hükümet Protokolü’nde yer alan onlarca proje hayata geçemedi. Eğitimden sağlığa turizmden çalışma hayatına kadar birçok uygulama rafa kaldırıldı, bazıları 7 Ocak seçimleri öncesinde açıklanan seçim programlarında bir kez daha yer aldı.
Özellikle eğitimde ve sağlıkta ‘tam gün’ hizmet projesi, UBP-DP Azınlık Hükümeti döneminde hayata geçeceği ifade edilse de uygulanamadı, aynı proje birçok siyasi partinin seçim programlarında yeniden boy gösterdi.
Bununla birlikte Yurttaşlık Yasası’nın düzenlenmesi, yeni hastane, BRTK Yasası, Hasta Hakları Yasası gibi birçok yasa, kadın sığınma evi, Trafik Gelişim Planı, vergi takip sistemi, taş ocaklarıyla ilgili birçok proje ‘uygulanamayan’ projeler olarak yerini aldı.
- Tam gün eğitim: Geçilmedi.
- Sağlıkta tam gün hizmet: Yapılmadı.
- İlaç fiyatları aşağı çekilecek: Geçilmedi. (Zamlandı)
- Lefkoşa’ya yeni hastaneye yapılacak, Hasta Haklar Yasası hayata geçecek: Yapılmadı. (Yeniden vaat edildi)
- Kadın Sığınma Evi Projesi’nin hayata geçecek: Hayata geçmedi.
- İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nda gerekli değişiklikler yapılacak: Yapılmadı. (İşçi ölümleri dikkat çekti)
- Yurttaşlık Yasası ile ilgili düzenleme yapılacak: Yapılmadı. (Yurttaşlıklar davalık oldu- Bazıları iptal edildi)
- Kırsal kesim arsa politikası yeniden gözden geçirilecek: Yapılmadı. Dağıtıldı.
- BRTK Yasası hayata geçecek: Geçmedi.
- Enerji Dairesi kurulacak: Kurulmadı.
- Taş ocakları rehabilite edilecek: Yapılmadı.
- Çalışma yaşamı ILO sözleşmesine uyumlaştırılacak: Yapılmadı
Eğitimde hüsran…
Tam gün eğitime geçilemedi, özel ve kamu okullarında ‘fırsat eşitliği politikası’ yaratılamadı…
UBP-DP Azınlık Hükümeti Protokolü’nde ‘eğitim’ ile ilgili projeler detay olarak paylaşılmıştı.
Neredeyse hemen her programda yer alan ‘tam gün eğitim’ konusu bu hükümet döneminde de hayata geçirilemedi. Bu konuda alt yapı çalışmalarının yapılacağı söylense de herhangi bir adım atılmadı.
Gerek kamu gerekse özel okullarda ‘Fırsat Eşitliği Politikası’ geliştirileceği ifade edilse de bu hayata geçirilemedi…
3 veya 4 okulda ‘Pilot Uygulamaya’ geçileceği, Okul Yönetim Kurulları oluşturulacağı programda yer alsa da söz konusu uygulama da hayata konulmadı.
Okullarda yapılacak ‘Performans ve veya Başarı’ değerlendirilmelerinin toplumla paylaşılacağı ifade edilse de bu da hayata geçmedi…
Zaman zaman tartışma konusu olan öğrenci taşımacılığında kontrol takip sistemi hayata geçirileceği söylense de bu proje de rafa kaldırıldı.
Lefkoşa bölgesindeki tüm meslek liselerinin bir araya getirileceği çağdaş bir kampüs projesi hayata geçirilmesi de hayata geçirilmeyen projeler arasında yer aldı.
Hayata geçmeyen projelerde Öğrenim Kredisi Tüzüğü, yüksek öğrenime geçişin yeniden yapılandırılması, özel okullar ile devlet okullarının ayni oranda denetlenmesi, yeni bir tiyatro binası kazandırılması, Eğitim alanında birçok veriyi kayıt alan MEBSİS (Milli Eğitim Bakanlığı Yönetim Sistemleri) hayata geçirilmesi, Rehberlik Denetim Değerlendirme Bilgi İşlem Sistemi (REDBİS) kurulması…
En fazla tartışılan, yargıya taşınan konu sağlık oldu…
Tam gün sağlık hizmeti, yeni hastane, Hasta Hakları Yasası ‘lafta’ kaldı…
UBP-DP Azınlık Hükümeti döneminde ‘sağlık’ konusu yargıya taşınan, kamuoyunda sıklıkla tartışılan konuların başında geldi.
Hükümet Programı’nda yer almasına rağmen hayata geçmeyen projeler dışında, ‘yargı mesaisi’ nedeniyle de sağlık en fazla konuşulan alan oldu…
Şu anki seçim vaatlerinde de yer alan, Hükümet Programı’nda başı çeken Lefkoşa’ya yeni hastaneye yapılması, bu hükümet döneminde de hayata geçmedi, bu konuda ortaya konan proje ‘vaat’ olarak kaldı. Hasta Hakları Yasası sürüncemede kalırken, Döner Sermaye Yasası çıkarılsa da ‘Anayasa aykırılık’ nedeniyle yargıdan geri döndü.
Hayata geçmeyen projeler şöyle: sağlık alanında tam gün hizmet verilmesinin sağlanması, özel hastanelerden hizmet alım kurallarının belirlenmesi, hastanelerin teknik yeterlilik ve tıbbi hizmet kalitesinin üst düzeye çıkartılacağı, ilaç fiyatlarının aşağı çekileceği, Akıl Hastalıkları Yasası’nın bir yıl içerisinde değiştirileceği, Barış Sinir Ruh Hastanesinin iyileştirileceği, alkol ve madde bağımlıları için tedavi, rehabilitasyon ve topluma kazandırma merkezi kurulacağı, diyaliz hastalarının tümünün evden merkeze merkezden de eve taşınması sağlanacağı…
Çalışma hayatı…
Çalışma yaşamı ILO sözleşmesine uyumlaştırılmadı, Kadın Sığınma Evi hayata geçmedi!
UBP-DP Azınlık Hükümeti döneminde ‘çalışma hayatı’ da özellikle iş kazaları, kayıt dışı istihdam gibi önemli konularla çok konuşuldu, özellikle Kadın Sığınma Evi Projesi’nin hayata geçmemesi kamuoyunda tepki topladı.
Hükümet Programı’nda “İş Uyuşmazlıklarının Davasız Halli Yasası”nın hayata geçeceği ifade edilse de bu proje rafa kaldırıldı.
Alkol ve madde bağımlılığının önlenmesi için rehabilitasyon merkezi oluşturulması, 18 yaş üstü engelli gençlerin toplumsal yaşamda yer almalarını sağlamak amacıyla mevcut 3 merkez yanında Karpaz’daki engelli rehabilitasyon merkezi açılması, TOCED’in (Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi) kurumsal yapısının tamamlanması da hayata geçemedi…
Çalışma yaşamı ile ilgili düzenlemeler ile engelli çalışan bireylerin çalışma koşullarının Avrupa Birliği normları ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) sözleşmeleri ile uyumlaştırılacağı ifade edilse de bu proje de yürürlüğe giremedi.
İhtiyat Sandığı Dairesi’ne yeni hizmet binasının yapılacağı, İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nda gerekli değişiklikler yapılacağına yönelik projeler de hayata geçmedi.
İçişleri…
Yurttaşlık konusu tepki çekti, yasada düzenleme yapılmadı!
İçişleri Bakanlığı’nda da pek çok proje ile ilgili adım atılamadı.
Sıklıkla tartışılan Yurttaşlık Yasası ile ilgili düzenleme yapılacağı hükümet programında yer alsa da bu konuda herhangi bir iyileştirme yapılmadı, ‘istisnai yurttaşlıklar’ sıklıkla yargı gündemine geldi, yapılan binlerce yurttaşlar tepki çekti.
Özellikle dağıtılan kırsal kesim arazileri de gündemden düşmedi, programda hayata geçirileceği ifade edilen kırsal kesim arsa politikasının yeniden gözden geçirilerek, günün koşullarına göre gerekli düzenleme yapılacağı da hayata geçmedi.
Öte yandan her dönem konuşulan Merkezi Cezaevi’nin fiziki yetersizliği bu hükümet programında da yer aldı. Yeni ve çağdaş bir cezaevi yapılması ile ilgili çalışmaların hızlandırılacağı söylense de bu konuda yeterli adım atılmadı.
Yapılmayan projeler şöyle: Mülki Yönetim ve Bölümleri Yasası çerçevesinde tüzük çıkarılması,
İlçe Koordinasyon Kurulları ile İlçe Emniyet Kurullarının daha aktif ve etkili olarak çalışması,
organize hayvancılık bölgelerinin eksik altyapıları belirlenecek, proje kapsamında tamamlanmalarının sağlanması, Mahalle Sakinleri Kütüğü Otomasyon Projesi çalışmaları hızlandırılması, E-Kaymakamlık Projesi çerçevesinde başlatılan çalışmaların sürdürülmesi, Tabii Afetler Yasası’nın hazırlanması,
Nüfus Kayıt Dairesi’nin Teşkilat Yasası’nın yeniden düzenlenmesi.
Ulaşım…
Trafik Master Planı hayata geçmedi!
Diğer alanlarda olduğu gibi ulaşım konusunda da birçok proje hayata geçemedi.
Özellikle sıklıkla tartışılan toplu taşıma konusunda hükümet programında da yer almasına rağmen, yeterli adım atılmaması dikkat çekti.
Trafik Master Planı’nın hayata geçmediği, alt yapı eksikliklerinin giderilemediği görüldü.
Hayata geçmeyen projeler: Toplu taşıma araçlarının çalışma düzeni iyileştirilmesi, toplu taşımacılık sistemi entegrasyonun sağlanması, kartlı sisteme geçişinin sağlanması, Taşımacılık ve Trafik Master Planının hayata geçirilmesi, şehir içi ve şehirlerarası toplu taşımacılık hizmetleri geliştirilmesi,
devlete ait binaların dünya standartlarına uygun, gerekli ısı yalıtımı ve bina enerji performansı gözeterek sürdürülebilir ve akıllı binalar projelendirilmesi, karayolları master plan çalışmalarındaki pürüzlü konulara çözümler üretilmesi, karayolları kontrolündeki köy yolları, tek şerit ve bölünmüş yollardaki uygulamalarda standartlaşma sağlanması, bisiklet sürücülerine imkan veren bisiklet yolları yapılması, trafikte akıllı sistemlerin uygulanmasına geçilmesi, personel eksiklikleri öncelikle ihtiyaç fazlası olan dairelerden aktarma yapılması, Yat Limanları Yasası, balıkçı barınaklarının fiziksel durumlarının iyileştirilmesi ve gerekli olan yeni barınakların inşa edilmesi, Kıbrıs Türk Deniz Ticaret Odası’nın kurulması ile ilgili projeler…
Ekonomi, sanayi…
Enerji Dairesi kurulmadı…
Birçok alanda olduğu gibi ekonomi, sanayi konularıyla ilgili de birçok proje Hükümet Programı’nda olmasına rağmen hayata geçmedi.
Hayata geçmeyen projeler: Kıbrıs Türk Standartları Enstitüsü oluşturulması, Organize Sanayi Bölgelerinin sorunlar asgariye indirilmesi, Gümrük ve Rüsumat Dairesi’nin otomasyon projesi hayata geçirilmesi, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Yasa tasarısının meclis alt komitesinden geçirilmesi, devlet yardımlarının Rekabet Yasası’nda yer aldığı şekilde ölçülebilir ve denetlenebilir bir yapıya kavuşturulması amacıyla Rekabet Kurulu ve Bakanlıklar tarafından koordinasyon ve uyum çalışmalarının başlatılması, Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nun çalışmaya başlatılması,
yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üretiminin yaygınlaştırılması, ülkenin resmi Güneş ve Rüzgar haritaları hazırlanması, Enerji Verimliliği Yasası çıkarılması, enerji çeşitliliğinin artırılması,
Enerji Dairesi kurulması…
Turizm…
Turizm Gelişim Planı hayata geçemedi…
Hükümet Protokolü’nde hayata geçeceği konuşulsa da sektörün katılımcılığını sağlayacak ve Turizme yön verecek bir örgüt modelinin alt yapısı oluşturulamadı, Turizm Gelişim Planı hazırlanmadı.
Ülkede Arkeoloji Müzeleri kurulacağı ifade edilse de hayata geçirilmedi, Yeni Çevre Değişiklik Yasası yürürlüğe girmedi.
Hayata geçmeyen diğer projeler şöyle: Katı Atık Yönetim Planı revize edilmesi, Girne Dağları ve Akdeniz foklarının yuvalama alanları Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilmesi, Kıyı Yönetim Planı hazırlanması, Ülkesel Fizik Plan kapsamında öncelikleri belirlenen İmar Planları çalışmaları yapılması, Kıyı Yönetim Planı hazırlanması, Planlama Onayı Sistemi iyileştirilmesi…
Mali yapı…
Elektronik Katma Değer Vergisi ve vergi takip sistemi uygulamaya konmadı!
Hükümet Protokolü’nde yer almasına rağmen, Katma Değer Vergisi gelirlerinin artırılması için Elektronik Katma Değer Vergisi ve vergi takip sistemi uygulamaya konulmadı.
Katma Değer Vergisi oranları gözden geçirilip bir yanda temel ihtiyaçlar diğer yanda ise eğitim, kültür ve sanat ürünlerinde bu oranların ya tümden kaldırılması ya da en asgari düzeye çekilmesi sağlanmadı.
Tarım…
Taş ocakları rehabilite edilmedi…
Tarım alanında ise protokolde yer almasına rağmen, taş ocaklarının rehabilite edilerek çevreye kazandırılması sağlanamadı.
Orta vadede alternatif yapı malzemeleri desteklenerek taş ocaklarına bağımlılığın azaltılacağı ifade edilse de bu program hayata geçmedi.