"Sadece ayakta durmaya çalışıyoruz"
Zamlar karşısında ayakta durmaya çalışan restoran işletmecileri YENİDÜZEN’e konuştu, “Amacımız sadece ayakta durabilmek, personelimizi ödeyebilmek, toptancımızı ödeyebilmek, başka bir amacımız yok…"dedi.
Hüseyin ÖZBARIŞCI
Türk Lirası’nın döviz karşısında olağanüstü değer kaybı, pahalılık, peş peşe zamlar ve alım gücünün düşmesi gıda sektörüne zor günler yaşatıyor. YENİDÜZEN’e konuşan restoran işletmecileri, özellikle ham maddeye yapılan fiyat artışlarından yakındı, sektörde ayakta kalmanın zorluğuna vurgu yaptı.
“Direniyoruz, direndiğimiz yere kadar direneceğiz, olmazsa ya küçülmeye gideceğiz ya da kapatacağız” değerlendirmesini yapan restoran sahipleri, hükümetten destek istedi.
Yapılan zamlar karşısında kendi kâr marjından kestiklerini belirten restoran işletmecileri, tek amaçlarının “günü kurtarabilmek” olduğunu da sözlerine ekledi.
Restoran işletmecileri ne dedi?
Hakan Biçentürk (Biçentürk Restoran): “Direniyoruz, direndiğimiz yere kadar direneceğiz, olmazsa küçülmeye gideceğiz”
“Restoran sektörü yönetilebilirliğini kaybetti. Girdiler yüzde 200-300 civarlarında arttı. Biz bunu pandemi döneminden beri yaşıyoruz. Salgının ilk çıktığı dönemde bizi 90 gün kapattılar, o dönemde de kimse bizim halimizi sormadı. O dönemi bir şekilde atlattık, ‘toparlanmaya başladık’ derken bu kez de döviz krizi çıktı. Biz, fiyatlarımızı belli bir miktara kadar yükseltebiliriz ancak limitten yukarıya çıkamayız. Biz, bu dönemde hep kendi karımızdan keserek ayakta durmaya çalışıyoruz. Kar oranında yüzde 10’lara kadar düştük derken, bu hafta yapılan zamlarla yüzde 5’e kadar düştük. Bu işin götürülebilirliği artık yok. Geçen hafta aldığımız 18 litrelik Ayçiçek yağını 440 TL’ye alırken, bu hafta aynı yağı 1100 TL’ye aldım. Biz o yağlardan ortalama 30 adet kullanıyorum. Yani buna ne yürek dayanır, ne can dayanır… Tavuk da öyle, her şey öyle… Kendi kar limitimizi artık bitirdik. Bizim beklentimiz, bizim sektörümüze birinin sahibi çıkmasıdır. Öyle bir duruma geldik ki, yola çıkıp ‘imdat’ diye bağıracağız. Bizim istediğimiz, birilerinin bize destek çıkmasıdır, çünkü bu şekilde yürümüyor. Ben kendi adıma konuşmuyorum, bizim sektörümüz böyle… Dünyada global bir sıkıntı var ama başka ülkelerde esnafa destek çıkılıyor, bizde böyle bir durum yok. Kimse elini taşın altına koymuyor. Direniyoruz, direndiğimiz yere kadar direneceğiz, olmazsa küçülmeye gideceğiz.”
Ayhan Temizkan (Alseven Kebap): “Kar marjımızdan kısıyoruz ama artık kısacak bir şey kalmadı”
“Açık söylemek gerekirse artık hiçbir şeye yetişemiyoruz. Biz ürünümüzü uyguna vermek istiyoruz ama ne yazık ki veremiyoruz. İnsanlarımız da tepki gösteriyor ama elimizden bir şey geliyor. Çünkü her gün yeni bir zam yapılıyor. Yağda, benzinde, tavukta, elektrikte, her şey zam var. Yemeklerime zam uygulamak benim işime gelmiyor müşteri kaybediyorum. Kar marjımızdan kısıyoruz ama artık kısacak bir şey kalmadı durumlar çok kötü. Böyle bir durum 2018 yılında da yaşanmıştı ancak bu kadar değildi. Geleceğimizi de kestiremiyoruz ve ben bunlar daha iyi günlerimiz diyorum. Çünkü günden güne kötüye gidiyoruz.
Dilek Türker (Şefler Pastanesi/Restoran): “Hesaplayamıyoruz, dengeyi kuramıyoruz, önümüzü göremiyoruz”
“Sektörümüz çok büyük bir sıkıntı içerisinde ve bu dönemde maalesef çarklar dönmüyor. Ham madde fiyatları, işçilik, asgari ücret, her şey yükseldi. Maliyet hesaplamanın dışına çıkmak zorunda kaldık artık. Çıkmak zorundaydık. Fiyatlarımızı da yükseltemeyiz çünkü bu kez de satışlarımız etkilenecek. En önemlisi de elektriğe gelen bu zammın maliyetlere nasıl yansıyacak olmasıdır. Hesaplayamıyoruz, dengeyi kuramıyoruz, önümüzü göremiyoruz. Yarını görememek de çok kötü bir durum… Amacımız sadece ayakta durabilmek, personelimizi ödeyebilmek, toptancımızı ödeyebilmek, başka bir amacımız yok… Geleceğimiz konusunda, yıllardan önce 5 yıl öncesini göremiyorum diyordum, zaman aşımında bu 1 yıl sonrası oldu, şimdi de yarın oldu. Yarınımızı göremiyoruz.”
Mehmet Kermeoğlu (By Kermeoğlu Kebap House): “Ya küçüleceğiz, ya da kapatacağız”
“Gelinen aşamada girdiler inanılmaz derecede yükseldi ve artık bu iş yürümüyor. Şu anda artık küçülme zamanıdır ve biz de küçülmeyi düşünüyoruz. Çünkü çalışanları ödeyemez duruma geldik, satışlar da azaldı. Ya küçüleceğiz, ya da kapatacağız başka çaremiz yok. Çünkü bu ülkede gelecek diye bir şey kalmadı. Her alışveriş yaptığımızda pahalılık biraz daha artıyor. Çarklar dönmüyor.”
Savaş Esendağlı: (Chicken Planet): “Karımızdan kısarak ne kadar gidebiliriz orası muamma…”
“Bu dönemde gitmiyor, çarklar dönmüyor. Yapılan zamlardan dolayı maliyetler çoğaldı. İnsanlarımızın alım gücü azaldı. Bunlar hep birleştiği zaman piyasayı önemli derecede etkiliyor. Mal alımında ciddi bir zam var. Karımızdan kısarak ne kadar gidebiliriz orası muamma… Bizim iyi bir işimiz iyi ancak bu durumu biz hissettiğimize göre bizden daha küçük küçük esnafın hali perişan. Ben geleceğimizin pek parlak olduğunu düşünmüyorum.”
Ahmet Bahçeci (Bahçeci Kebap): “Dükkanımı satılığa çıkardım, başka çarem yoktu”
“Böyle bir dönemde bu sektörde olmak çok kötü... Dürümü 40 TL yapmak durumunda kaldık, başka da yükseltemeyiz. Her şey zamlı özellikle Ayçiçek yağı bir yıl içerisinde inanılmaz arttı. Gıda sektörü öldü diyebiliriz. Hepimiz görüyoruz, restoranların birçoğu satılığa çıktı çünkü insanlarımız artık ayakta duramıyor. Ayakta duramadığı için dükkanını satıyor. Ne yazık ki yetkililerin de destek çıktığı yok. Her kurulan hükümet, bir öncekinden daha kötü… Önümüzü göremediğimden dolayı dükkanımı satılığa çıkardım, başka çarem yoktu.”
Fırat Horuz (Mehmetçik Cafe): “Faturalarımızı ödeyemez duruma geldik”
“Böyle bir dönemde çarklar dönmüyor. Her şeyin zamlanması bir tarafa tente koyuyoruz, tabela koyuyoruz bunlara bile yüksek rakamlar veriyoruz. Bu pahalılıkta ne kadar iş yapacağız ki, her şeyin parasını çıkaralım. Bırakalım da müşterilerimiz yağmurdan ıslansın mı? Böyle bir dönemde esnafın yanında olmak gerek. Hep borçlanarak gidiyoruz, nereye kadar gideceğimiz konusunda ir fikrimiz de yok. Faturalarımızı ödeyemez duruma geldik, durumlar çok kötü…”
Abdurrezzak Aksoy (Dürümcent Kebap Salonu): “Çok zor durumdayız ve artık yürümüyor”
“Son bir yılda Ayçiçek yağı yüzde 500 zamlandı ve bu bizi çok etkiliyor. Yağ, un, tüp gaz, et, tavuk ve elektrik… Bunlar olmazsa biz iş yapamayız. Çok zor durumdayız ve artık yürümüyor. Bir pazarlamacı bugün bir listeyle geliyor, 3 gün sonra geliyor fiyatları artış gösteren bir başka liste veriyor. Böyle bir ortamda nasıl geleceğimizi görebiliriz ki? Artık günümüzü kurtarmaya bakıyoruz.”