Zekai Altan
Turizm ve Çevre Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Dairesi tarafından açılışı yapılacak olan Lüzinyan Evi Müzesi Orta Çağdan günümüze Lefkoşa’nın açılış töreninde ikram edilecek Orta Çağ ve Otantik Kıbrıs Mutfağı mönülerinin hazırlanması ve sunumu Yakın Doğu Üniversitesi Turizm Fakültesi Gastronomi Bölümü ile Eko/Agro Turizm İşletmesi Nitovikla işbirliği ile gerçekleşmiştir.
Bugün günümüzde çok yaygın olan ve birçok kişinin yaptığı bir keyk. Yani kek de derler. Ben keyk olarak yazacayım. Cheescake. Cheescake’in modern çağımızın bir tatlısı olduğunu sananlar yanılıyorlar. Tam aksine Cheescake’in diğer bir adı Libum. Ve Roma döneminde tatlısı ve tuzlusu yapılırdı. Tarihte şair Ovidus İ.Ö 13. – İ.S 18. yıllarında libumdan bahseder. Şair Ovidus Romalıların dinsel törenlerinden bahsederken libuma sıcak süzme bal dökülerek hazırlanmasını anlatır. Ve aynı zamanda “libare” sözcüğü de tanrılara sunu yapmak anlamına gelir. Mitolojiye göre de libum’da kullanılan balın tanrı Bacchus tarafından keşfedildiği anlatılır. Antik yazarların tümü libum ile balı kendi aralarında hep ilişkilendirdiler.
Libum, pasta, keyk anlamına gelir. Tatlısı ve tuzlusu da yapılmaktadır. Antik Çağdan Orta Çağ’a kadar gelen bu tat ev cinlerine sunulan bir adak kek olarak yapılırken bazen de yemek sonrası final olarak sıcak sıcak yenmesi için yapılırdı. Feta peyniri, un, yumurta ve defne yaprağı ile yapılır. Yunanlar ve Romalılar döneminde hazırlanan libumlar özel Testum olarak bilinen kapların içerisinde ocak üzerindeki ateşte pişirilirdi. Testumlar 2000 yıldan beri kullanıldı. Testum, topraktan yapılmış kapaklı kaplara verilen addır. Bizim bugün kullandığımız topraktan yapılmış güveç (çömlek) kapları. Bu kapların içerisinde Yunan ve Roma döneminde ekmekler de pişirilirdi. Çok önceleri aşçılar açık ocağın üzerindeki ateşe de testumları koyup kapalı kapağın da üzerine kızgın kömür koyarak pişirme işlemini yaparlardı. Bu testumlar ile adeta küçük bir fırın yaratılmış olurdu.
Tuzlu Cheescake –Libum 4 kişilik
Malzemesi:
- 450 gr feta peyniri
- 1 bardak (120 gr) sade un
- 1 adet yumurta
- 2-3 defne yaprağı
Yapılışı
Feta peynirini parçalayıp mutfak robotundan geçirin. Pürüzsüzleşinceye kadar 30 saniyelik bir işlem yapın. Elenmiş un yumurtayı da ekleyerek yumuşak bir hamur oluşana kadar devam edin. Oluşacak olan yumuşak hamuru 4 parçaya ayırın. Her parçayı yuvarlak ekmek şekli verdikten sonra altlarına defne yaprağı koyun ve yağlanmış bir tepsiye dizin. Tava içerisinde de yapılabilir. Tavayı fırına vermeden ateş üzerinde de pişirebilirsiniz. Fırına verilecekse yarım saat kırkbeş dakika içerisinde pişirin. Ilıkken giriş yemeği veya tuzlu yiyeceklerin yanında servis yapın.
Tatlı Cheescake-Libum 4 kişilik
Malzemesi:
1 bardak sade un
225 gr ricotta peyniri
1 adet çırpılmış yumurta
Defne yaprakları
½ bardak süzme bal
Yapılışı
Unu önce eleyin. Peyniri yumuşayıncaya kadar çırpın, sonra yumurta ile una karıştırın. Oluşacak olan yumuşak hamuru 4 parçaya ayırın. Her parçaya yuvarlak ekmek şekli verdikten sonra altlarına defne yaprağı koyun ve yağlanmış bir tepsiye dizin. Fırına verip yarım saat içerisinde kırkbeş dakika pişirin. Tava içerisinde de yapılabilir. Tavayı fırına vermeden ateş üzerinde de pişirebilirsiniz. Ondan sonra süzme bal ısıtın ve ılık libumları balın içerisine atın ve libumların balı emmelerini sağlayın. Yaklaşık 30 dakika sonra servis yapın.