Ertuğrul SENOVA
Aylardır beklenen, Sayıştay Başkanlığı tarafından hazırlanmış KIB-TEK raporu, Meclis’teki raflarda ortaya çıktı.
10 Ocak tarihinden bu yana Meclisteki raflarda kamuoyuyla paylaşılmayı bekleyen ve skandal nitelikli tespitler içeren söz konusu rapor, Perşembe günü YENİDÜZEN’de yayınlandı.
Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nun, Kasım 2021 – Eylül 2022 tarihleri arasında gerçekleştirdiği akaryakıt alımlarına ilişkin hazırlanan raporda, KIB-TEK’in Bakanlar Kurulu kararıyla, Kamu İhalesi Yasası’na aykırı şekilde, toplamda 20 kez, fazladan 6 milyon 747 bin 535 dolar ödeyerek yakıt alımı yaptığı ve kurumun zarara uğratıldığı ifade ediliyor.
Ancak raporda, kurumun Başbakanlığa bağlandığı süreçte ihalesiz şekilde alınmış yakıta ilişkin herhangi bir ifade yer almıyor.
Raporda, “ıslak imza uyumu” tartışmasıyla başlayan sürecin, dönemin KIB-TEK’ten sorumlu Maliye Bakanı Sunat Atun’un, “ihalesiz yakıt alınsın” önerisinin kabulü, ardından da “TPIC’ten yakıt alınsın” yönündeki girişiminin başarısızlıkla sonuçlanması sonucu patlak verdiği yönünde saptamalar yer alıyor.
YENİDÜZEN’in raporu paylaştığı, dönemin KIB-TEK’ten sorumlu Maliye Bakanı Sunat Atun, raporun hazırlanma sürecinde, adı geçmesine karşın kendisiyle kimsenin, hiçbir şekilde görüşmediğini söyledi, “Sizce bu rapor taraflı mı, tarafsız mı?” şeklindeki soruya, “Elime resmi bir rapor ulaşmadan yorum yapmak istemiyorum” yanıtını verdi.
Raporun süreç gereği Meclis Sayıştay Komitesi’ne gönderileceğini, o süreçte görüşler verip tartışılacağını belirten Atun, “Veremeyeceğim hiçbir hesap yoktur, anlım açıktır. Yılların tecrübesine dayanarak, kurum için 2 parçalı bakanlık dönemimde elimden geleni yaptım” dedi.
Sayıştay Başkanlığı raporunun sonuç kısmında, tespit edilen yasa aykırılıklarının, hukuki açıdan değerlendirilmesi adına Başsavcılığa havale edildiği vurgulandı.
KIB-TEK’in Başbakanlığa bağlandığı sürece ilişkin araştırma yok
Sayıştay Başkanlığı, raporun; KIB-TEK’in, Kasım 2021 – Eylül 2022 tarihleri arasında gerçekleştirdiği akaryakıt alımlarına ilişkin hazırladığını söylüyor. Ancak raporda, KIB-TEK’in Maliye Bakanlığı’ndan alınıp, Başbakanlığa bağlandığı Temmuz 2022 tarihinin ardından yapılan ihalesiz yakıtlara ilişkin veriler yer almıyor. Raporun başlığında, “Kasım 2021 – Eylül 2022 tarihlerini kapsadığı” ifade edilmesine karşın, Temmuz’dan Eylül’e kadar geçen 4 aylık süreçte yapılmış yasadışı alımlara ilişkin herhangi bir ifadenin yer almaması dikkat çekiyor…
İhalesiz alım süreci nasıl başladı?
Rapora göre, 13 Şubat 2021 tarihli yakıt alımında yaşanan “ıslak imza uygunluğu” tartışmalarıyla başlayan süreç, Bakanlar Kurulu’nun defalarca ihaleleri iptal etmesiyle devam etti. Ardından, dönemin KIB-TEK’ten sorumlu Maliye Bakanı Sunat Atun’un, Kamu İhale Yasası kapsamı dışında yakıt alımı yapılması önerisinin Bakanlar Kurulu’nda onaylanması ve Atun’un TPIC’ten yakıt alımı için başlattığı girişimin başarısızlıkla sonuçlanmasıyla, milyonlarca dolarlık alımlar patlak verdi.
Sözleşmenin devam ettiği şirket yerine, ihalesiz alım tercih edildi
Rapora göre, hâlihazırda yakıt alımının yapıldığı ancak alacak – verecek anlaşmazlığı nedeniyle kurumla davalık hale gelen Sidereal Lines LTD, KIB-TEK’le imzaladığı sözleşme gereği, tek taraflı fesih durumunda bile, “talep halinde” kurumun yakıt ihtiyacını karşılama yükümlülüğündeydi. Ancak kurum yönetiminin, bu 3 aylık süreçte şirketten talepte bulunmadığı, bunun yerine 3 ayda 20 kez ihalesiz alım yaptığı tespit edildi.
20 kez ihalesiz alım yapıldı
Bu kapsamda KIB-TEK, Bakanlar Kurulu kararıyla, Kamu İhalesi Yasası’na aykırı şekilde; İçkale isimli şirketten 9 kez, PETCO isimli şirketten 5 kez ve AKSA isimli şirketten 3 kez olmak üzere, toplamda 20 kez ihalesiz alım yaptı.
47 milyon yerine, 54 milyon Dolar ödendi; kurum 6,7 milyon Dolar zarara uğratıldı
Rapora göre, söz konusu yakıt alımları eğer sözleşmenin devam ettiği Sidereal Lines LTD’den alınsaydı, ödenecek miktar 47 milyon 575 bin 532 Dolar olacaktı. Ancak ihalesiz şekilde Bakanlar Kurulu kararıyla alınan yakıtlar, kuruma 54 milyon 317 bin 626 Dolar’a mal oldu. Bu, kurumun 6 milyon 742 bin 93 Dolar zarar ettiğine işaret ediyor.
Eksik veya yapılmamış milyonlarca TL değerinde pullama
Raporda ayrıca, milyonlarca lira değerinde eksik pullanan ya da pullanmayan sözleşmeler olduğu ve bu sözleşmelerin Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir ve Vergi Dairesi’nin bilgisine getirilmesinin kararlaştırıldığı görülüyor.
Başsavcılığa havale edildi
Rapora göre Sayıştay Başkanlığı, tespit edilen yasa aykırılıklarını, hukuki açıdan değerlendirilmesi adına Başsavcılığa havale etti.
Rapora YENİDÜZEN aracılığıyla ulaşan dönemin KIB-TEK’ten sorumlu Maliye Bakanı Atun:
“Rapor hazırlanırken kimse benimle görüşmedi. Veremeyeceğim hiçbir hesap yok”
YENİDÜZEN’in raporu paylaştığı, dönemin KIB-TEK’ten sorumlu Maliye Bakanı Sunat Atun, raporun hazırlanma sürecinde, adı geçmesine karşın kendisiyle kimsenin, hiçbir şekilde görüşmediğini söyledi, “Sizce bu rapor taraflı mı, tarafsız mı?” şeklindeki soruya, “Elime resmi bir rapor ulaşmadan yorum yapmak istemiyorum” yanıtını verdi.
Raporun süreç gereği Meclis Sayıştay Komitesi’ne gönderileceğini, o süreçte görüşler verip tartışılacağını belirten Atun, “Veremeyeceğim hiçbir hesap yoktur, anlım açıktır. Yılların tecrübesine dayanarak, kurum için 2 parçalı bakanlık dönemimde elimden geleni yaptım” dedi.
“Bu rapor taraflı mı?” sorusuna yanıt vermek istemedi
“Sizce bu rapor taraflı mı, tarafsız mı?” şeklindeki soruya, “Elime resmi bir rapor ulaşmadan yorum yapmak istemiyorum” yanıtını verdi, “Raporu daha derin inceledikten ve güvendiğim hukukçularla istişare ettikten sonra daha detaylı açıklama yapacağım” ifadelerini kullandı.
Arıklı – Taçoy soruşturması… “Saner istifa etti, komisyon bitti”
Öte yandan Atun soru üzerine, KIB-TEK’in 2019, 2020 ve 2021 yıllarında zarara uğratıldığı iddiasıyla Maliye Teftiş ve İnceleme Kurulu’ndan iki müfettişi “mali durum analizi” yapmak üzere görevlendirdiği ve söz konusu yıllarda, kurumdan sorumlu bakanlar Hasan Taçoy ile Erhan Arıklı’nın analiz kapsamında soruşturulmasını talep ettiği süreçle ilgili de konuştu.
O dönemde, konuyla ilgili kurulan komisyonun başkanı olduğunu anımsatan Atun, dönemin Başbakanı Ersan Saner’in istifasının ardından komisyonun dağıldığını, sürecin tıkandığını ifade etti.
“Sonuna gelmiştik, rapor yazılma aşamasına gelmişti ancak Saner istifa edince komite bitti” diyen Atun, “Hasan Taçoy ve Erhan Arıklı’nın şahsında değil ama adı geçen dönemlerle ilgili soruşturma yapılması konusunda evet, soruşturma için görevlendirme yapmıştım” şeklinde konuştu.
Sürecin başlamasının ardından 2 buçuk ay Maliye Bakanlığı görevine getirildiğini, ardından 2 kez hükümetin değiştiğini, bu nedenle süreci düzgün şekilde takip edecek fırsat bulamadığını söyleyen Atun, “2018 yılına kadar 160 milyon TL karla dönemini kapatan KIB-TEK’te, 2018 yılından sonra çok ciddi bir mali bozulma baş gösterdi. Kurumun varlıkları eridi. Bunun mali olarak araştırılması gerekiyor. Kurum halkın malı” ifadelerini kullandı.