Fehime ALASYA
Mutfak alışverişi giderek daha da pahalılaşıyor. Sebze ve meyvelerde sadece birkaç ürünün fiyatında indirim yaşanırken, geriye kalan ürünlerde fiyat artışı dikkat çekiyor. Mutfakların temel tüketimi arasında yer alan süt ve yumurta fiyatlarında da artış yaşandı. Tek teselli ise et fiyatlarının bir süredir artmaması görülüyor. Kıyma fiyatlarındaki indirime ayrıca dikkat çekmek gerekiyor.
Türk Lirası’nın değer kaybıyla birlikte, marketler, özellikle sebze ve meyvede güneye göre çok daha hesaplı olarak karşımıza çıkıyor. Marketler güneye oranla hesaplı olsa da Türk Lirası ile yaşayanlar için oldukça pahalı!
Mevsim meyvelerinden, yerli üretim olan portakal, mandalina ve narın güneye oranla kuzeyde kat be kat ucuz olması dikkat çekiyor.
Ette artış yok
Et fiyatlarında hem kuzeyde hem de güneyde Haziran ayından bu yana herhangi bir fiyat artışı olmadı. Kuzeyde kıymanın kilosunda hatırı sayılır bir indirime gidilirken yine de kuzey-güney arasındaki fiyatlarda fark yaşandı.
Kuzeyde kilosu 110 TL’den satılan kuzu pirzola, güneyde 100 TL’den reyonlarda yer aldı.
Kıymanın kilosu ise kuzeyde 100 TL’den 65 TL’ye çekilirken, güneyde de benzer rakamlarda seyretti.
Kurdaki farktan ötürü güneydeki et fiyatlarında birkaç TL’lik yükseliş görülürken, kuzeydeki kıyma fiyatında gerileme yaşandı.
Kuzeydeki kıymanın kilosu 100, 135 TL’den, 65- 90 TL’ye çekildi. Tavuğun kilosunda ise 2 TL’yi aşkın zam oldu.
Kuzeyde haziran ayında birim fiyatı 20,64 TL olan tavuk, hafta sonu 23 TL olarak raflardaydı.
Kırmızı et ve beyaz et fiyatları Haziran ayından bu yana güneyde de değişmezken, kuzu pirzolanın kilosu güneyde 9,95 Euro yani 107 TL iken, kıymanın kilosu 6,95 Euro yani 75 TL.
Güneydeki söz konusu kırmızı et fiyatlarının, farklı kasap veya market reyonlarında zaman zaman daha da ucuz olması dikkat çekti. Ancak güneyde “ithal et” satışı olduğunu da belirtmek gerekiyor.
Mevsim meyvelerinde uçurum fark
Güneyde kilosu 24 TL’yi aşan portakal, kuzeyde 9,50 TL iken, güneyde 18 TL olan mandalina kuzeyde 6,95 TL.
Narın kilosu ise kuzeyde 5,95 TL iken güneyde üç katı farkla 15 TL’yi aşkın fiyatla reyonlarda yer aldı.
Güneyde de en büyük çıkış ve iniş taze fasulye ile bamyadan
Güneyde de neredeyse tüm ürünlerde fiyat artışı yaşandı. Kuzeydeki gibi fiyatı en çok düşen ve en çok yükselen ürünler arasında güneyde de bamya ve taze fasulye yer aldı.
Taze fasulye güneyde 21 TL’lik artışla 19 TL’den 43 TL’ye çıktı. Bamya ise güneyde 50 TL’den 30 TL’ye indi.
Kuzeydeki bazı hijyen malzemeleri fiyatı aynı kaldı, bazılarında 10 TL’lik zam
Market reyonlarındaki hijyen malzemelerinde bazı ana ürünlerdeki fiyatların haziran ayından bu yana çeşitli değişiklikler dikkat çekerken, bazılarında indirime gidildi. Fiyatı yükselen ürünlerde ise 10 TL’lik zamlar görüldü.
Buna göre; 40’lı tuvalet kağıtlarının paketi 26 TL’den 36 TL’ye çıkarken, ton balığı, nescafe, yumuşatıcı gibi ürünlerde de birer, ikişer Liralık fiyat artışı yaşandı.
Haziran ayından bu yana fiyatında indirim yapılan ürünler arasında ise beef, sıvı yağ yer aldı. 340 gram büyük boy bir beef 20 TL’den 16 TL’ye düşerken, geçtiğimiz aylarda fiyatından epeyce söz ettiren sıvı yağlarda da indirime gidildi. 70 TL’den raflarda yer alan 3 Litre sıvı yağ şişelerinin 60 TL’den raflarda olduğu dikkat çekti.
Yumurta ve sütte artış
Mutfakların temel tüketimi arasında yer alan süt ve yumurta fiyatlarında da artış yaşandı. Haziran ayında 7,50 TL olan 1 Litre pastörize süt, dün 8,35 TL görüldü, söz konusu yakın geçmişte 6,25 TL olan 6’lı yumurta paketinin dün 7,75 TL olduğu görüldü.
Kivi, limon ve bamyada büyük düşüş
Kuzeydeki birçok ürünün fiyatında yükseliş olurken, buna karşın sadece birkaç üründe fiyatlar geriledi. Yaz aylarında fiyatından sıkça söz ettiren limonun kilosu ‘yediverenlerin’ piyasaya girmesiyle 12 TL’den 4,80 TL’ye kadar geriledi. Kivi de yine limon gibi 7 TL gibi bir fiyat gerilemesiyle 31 TL’den 24 TL’ye düştü. Bamya, söz konusu süre içinde 29 TL’den 19 TL’ye inerek fiyatı en çok gerileyen ürün oldu.
Domates ve taze fasulyeden zam rekoru
Kuzeydeki manav reyonlarında fiyatıyla en büyük yükselişi yaşayan ürün taze fasulye ve domates oldu.
Haziran ayında kilosu 4,75 TL olan domates, içinde bulunduğumuz şu günlerde terazide 15 TL’ye yakın fiyatı gördü. Taze fasulye ise aynı süre içinde 12 TL’den 30 TL’ye çıktı.
En az 10 kalem üründe 4 TL’den başlayıp 7 TL’yi aşan fiyat artışları da yaşlandı. Bu isimler arasında bal kabağı, patates, pancar, patlıcan, armut, şeftali ve muz yer aldı.
Hızlı Tüketim Ürünleri Tedarikçileri Derneği (TUTDER) Üyesi Ümit Süleyman Onan:
“Tek çözüm yolu devletin koyduğu vergiler ve fonlardır”
Market reyonlarındaki hijyen malzemelerinde bazı ana ürünlerdeki fiyatların haziran ayından bu yana çeşitli değişiklikler dikkat çekerken, bazılarında indirime gidildi. Fiyatı yükselen ürünlerde ise 10 TL’lik zamlar bile görüldü.
Market reyonlarındaki fiyat değişikliğini YENİDÜZEN’e değerlendiren Hızlı Tüketim Ürünleri Tedarikçileri Derneği (TUTDER) Üyesi Ümit Süleyman Onan, yaşanan sıkıntılara değindi. Onan, ürünlerin fiyatındaki iyimser değişiklik için devlet desteğinin önemine değindi.
Onan, özetle şunları ifade etti:
“Dövizden dolayı günlük yaklaşık yüzde 2 veya 3 seviyesinde günlük değer kaybı var, bu en büyük sebep. Bunun yanında ürün tedarikinde de çok fazla sıkıntı yaşanıyor. Türkiye ve yurt dışı kaynaklı ürünlerimizde bu nedenle sıkıntılar var. Güneyde Türk Menşeli ürünlerin muadillerinin daha uygun olduğunu görüyoruz.
Ambalajların ham maddeleri, ürün oluşumundaki ham maddelerde büyük sıkıntılar yaşıyoruz. Dövizdeki yükseliş, TL’deki değer kaybı çok ciddi seviyede yaşıyoruz.
Hammaddelerde çok ciddi sıkıntılar yaşıyoruz, büyük zamlarla karşı karşıyayız.
Konteynır bedelleri de Dolar olduğu için yükselişte, bunlar da ürün fiyatlarına yansımakta.
Hiçbir çözümü bizim elimizde olan sorunlar değil. Bu nedenle fiyatların düşmesine neden olacak olan tek çözüm yolu devletin koyduğu vergiler ve fonlardır. Bunlardan vazgeçersek bu fiyat artışlarının bir nebze de önüne geçeriz.”