Hükümet ortakları arasında görüş ayrılığına neden olan ‘7 Ocak’ta erken seçime gidilmesi önerisinin’ hayata geçmesine bir adım daha yaklaşıldı, Seçim ve Halkoylaması (Değişiklik) Yasa Tasarısı komiteden OYBİRLİĞİYLE geçti.
PAZARTESİ GENEL KURUL’DA… Teknik sıkıntılar nedeniyle Meclis Hukuk, Siyasi İşler ve Dış ilişkiler Komitesi’nde Haziran ayında başlayan çalışmaların 4 ay sonra tamamlanmasıyla, gözler Meclis Genel Kurulu’na çevrildi
Ayşe GÜLER
Seçim ve Halkoylaması (Değişiklik) Yasa Tasarısı komiteden OYBİRLİĞİYLE geçti.
Teknik sıkıntılar nedeniyle Meclis Hukuk, Siyasi İşler ve Dış ilişkiler Komitesi’nde Haziran ayında başlayan çalışmaların 4 ay sonra tamamlanmasıyla, gözler Meclis Genel Kurulu’na çevrildi.
Pazartesi günü Meclis Genel Kurulu’nda geçmesi halinde tasarı, Cumhurbaşkanlığı’na gönderilecek, onay alması halinde ise Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek.
7 Ocak seçim önerisinin hayata geçmesi için de konu komitenin gündemine 3 Kasım’da gündeme gelecek, 13 Kasım tarihinde konunun görüşülüp, onaylanması gerekiyor.
Tasarı nasıl yasallaşacak?
- Tasarı, Pazartesi günü Meclis Genel Kurulu’nun gündemine gelecek, onaylanırsa Cumhurbaşkanlığı’na gönderilecek,
- Cumhurbaşkanlığı’ndan onay alan Tasarı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek.
SEÇMEN NASIL OY KULLANACAK?
Mühür ve tercih nasıl olacak?
Yeni düzenlemeye göre, herhangi bir partiye mühür vuran ve bu parti içerisinde tercih yapan seçmen eskiden olduğu gibi bu seçimde de aynı yöntemle oy kullanabilecek.
Seçmenler, oy vereceği partinin kendi adayları içerisinde tercih yapma hakkına da sahip olacak.
Bunu yaparken, isterse eskiden olduğu gibi sadece oy kullandığı bölgede tercihi yapabilecek, isterse tüm ilçelerde de tercih yapabilecek.
Şu anki rakamlara bakıldığında seçmenler Lefkoşa’da 8, Mağusa’da 6, Girne’de 5, Güzelyurt’ta 2, İskele 2, Lefke’de ise 1 milletvekili adayına karma oy kullanabilecek.
Seçmenin hiç tercih yapmaması halinde bile mührü geçerli olacak.
Karma oylar: EN AZ 24, EN FAZLA 50!
Karma oy kullanacak seçmenler ise yeni sistemde EN AZ 24, EN FAZLA 50 olmak kaydıyla KARMA OY kullanabilecek.
Seçmen istediği takdirde her bölgenin en düşük ve en yüksek sayılarını içeren kuralına bağlı kalmak kaydıyla 24 ile 50 arasında KARMA OY verebilecek.
Seçmenler bunu gerçekleştirirken, EN AZ 2 SİYASİ parti veya bir parti ile bağımsız milletvekilleri arasında da oy kullanabilecek.
Örneğin, karma oy kullanmayı tercih eden seçmenler Lefkoşa’dan en az 8 en fazla 16 adaya karma oy verebilecek. Mağusa’da ise seçmenler en az 6 en fazla 13 karma oy verebilecek.
Ayrıca seçmenin sadece bulunduğu ilçedeki milletvekili adaylarına karma oy kullanması yeterli olmayacak, diğer ilçelerden de en alt sınırı sayısına uyarak oyları 24’e tamamlaması gerekecek.
Bu çerçevede örneğin karma oy kullanan seçmen, Lefkoşa’dan 16, Mağusa’dan da 13 karma oy kullanması halinde toplam 29 oy kullanmış olacağı için en az 24 en fazla 50 kuralına uygun olduğu için oyları geçerli sayılacak.
Seçim takvimi nasıl işleyecek?
- Seçimin 7 Ocak’ta gerçekleşmesi için yasağa göre 60 günlük SEÇİM YASAĞI takvimini çalıştırmak gerekiyor.
- Bu takvimin işlemesi için 14 Kasım’da seçim kararının Resmi Gazete’de yayımlanması gerekiyor.
- Böylelikle, 60 günlük seçim yasağı süresi RESMEN başlamış olacak, seçim yasakları 12 Ocak’a kadar sürecek.
- Yasal prosedüre göre; bu tarih içerisinde son Pazar seçim tarihi olacak, bu tarih de 7 Ocak’a denk gelecek.
- Komite, 13 Kasım tarihinde seçimin tarihinin Genel Kurul’da görüşülüp, onaylanabilmesi için 3 Kasım’da bu düzenlemeyi gündemine alacak.
Oy pusulasında yetki YSK’da…
Komitedeki çalışmalarda ‘oy pusulası’ ile ilgili durum da netleşti, bu konuda yetki Yüksek Seçim Kurulu’na verildi.
Tasarının son şekline göre komite, Yüksek Seçim Kurulu’na Devlet Basımevi’nin basabileceği teknik kapasiteye uygun tek sayfadan oluşan birleşik oy pusulası ya da ihtiyaç duyulması halinde birden fazla sayfadan oluşan kitapçık şeklindeki oy pusulasını düzenlenebilmesi için yetki verdi.
Bu konuda daha önce komitede ‘dokuz siyasal parti ve bir bağımsız adaydan fazla katılım olması halinde’ oy pusulasının kitapçık şeklinde düzenleneceği ile ilgili taslak çalışma yapılmıştı.
YSK, seçmeni bilgilendirecek…
Dünkü toplantıda komite, Yüksek Seçim Kurulu seçmenlere, seçim içeriği ve nasıl oy kullanılacağıyla ilgili özet bilgi içeren bilgilendirme broşürü, seçmen kartıyla birlikte gönderilmesi de kararlaştırdı.
Bu uygulamanın, bütün seçimler için geçerli olması öngörülüyor.
SEÇİM TAKVİMİ NASIL İŞLEYECEK?
Seçim tarihi 3 Kasım’da Komite’de, 13 Kasım’da Genel Kurul’da…
Seçimin 7 Ocak’ta gerçekleşmesi için yasağa göre 60 günlük SEÇİM YASAĞI takvimini çalıştırmak gerekiyor.
Bu takvimin işlemesi için 14 Kasım’da seçim kararının Resmi Gazete’de yayımlanması gerekiyor.
Böylelikle, 60 günlük seçim yasağı süresi RESMEN başlamış olacak, seçim yasakları 12 Ocak’a kadar sürecek.
Yasal prosedüre göre; bu tarih içerisinde son Pazar seçim tarihi olacak, bu tarih de 7 Ocak’a denk gelecek.
Komite, 13 Kasım tarihinde seçimin tarihinin Genel Kurul’da görüşülüp, onaylanabilmesi için 3 Kasım’da bu düzenlemeyi gündemine alacak.
KOMİTE ÜYELERİ NE DEDİ?
İçişleri Eski Bakanı, CTP Milletvekili Teberrüken Uluçay :
Tasarı, Pazartesi günü Meclis Genel Kurulu’nda…
Komite üyesi,İçişleri Eski Bakanı, CTP Milletvekili Teberrüken Uluçay ise komitenin yaz dönemi boyunca bu konuyu yoğun şekilde çalıştığını belirtti, dünkü toplantıda oybirliğiyle geçen tasarının Pazartesi günkü Meclis Genel Kurulu’nda görüşüleceğini söyledi.
Uluçay, tasarının Pazartesi günkü toplantıda onaylanması halinde Cumhurbaşkanlığı’na gönderileceğini, bir sonraki adımın ise Cumhurbaşkanlığı onayı alan tasarının Resmi Gazete’de yayımlanarak, yürürlüğe gireceğini kaydetti.
Bu arada komite, seçimin 7 Ocak’ta yapılabilmesi için 60 günlük seçim yasakları takvimi dahil olmak üzere seçim tarihinin ilanını içeren yasal düzenlemenin 14 Kasım’da Resmi Gazete’de yayımlanması için 3 Kasım’da komitenin gündemine alacağını da aktardı.
Uluçay, komite çalışmaları sonucunda Devlet Basımevi’nin teknik kapasitesi de göz önünde bulundurularak oy pusulasında ihtiyaç duyulması halinde yapılabilecek düzenlemeleri de YSK’nın yetkisine devrettiklerini dile getirdi.
Oy kullanma şeklinin bilgilendirilmesi amacıyla YSK tarafından seçmene bir broşür veya kitapçığın yollanacağını da ifade eden Uluçay, bu kitapçığın öngörülen sistemle alakalı açıklayıcı bilgiler içereceğini kaydetti.
İçişleri Eski Bakanı, CTP Milletvekili Asım Akansoy:
Amaç; dar bölgecilik özeli üzerinden yaratılan yozlaşmayı ortadan kaldırmak
Komite Üyesi, İçişleri Eski Bakanı, CTP Milletvekili Asım Akansoy ise seçim sistemi açısından yeni döneme girildiğini kaydetti, tasarının Pazartesi günkü Meclis Genel Kurulu’nda yoğun şekilde tartışılacağını belirtti.
Akansoy, tasarıyla ilgili çalışmaları dar bölge sistemini nitelik erozyonunu ortadan kaldırmaya yönelik hamle olarak değerlendirebileceğini de dile getirdi.
“Amaç dar bölgecilik özeli üzerinden yaratılan siyasetteki yozlaşmayı ortadan kaldırmaktır” diyen Akansoy, “Bu bir adımdır, bu amaç için istenilen noktada değiliz. Yapılması gereken birçok şey vardır” şeklinde konuştu.
Akansoy, komitenin yetkisinin seçim sistemi üzerinde değişiklik yapmak değil, 2016’daki yeni seçim sistemini daha kolay seçmenin oy kullanması şeklinde YSK’nın talebi çerçevesinde düzenlemek olduğunu yineledi.
Çalışmalar sırasında YSK ile görüş alışverişinde bulunduklarını da ifade eden Akansoy, Başbakanlık ve Savcılıkla da görüş alışverişinde bulunduklarını dile getirdi.
Akansoy, hem Lefke’nin ilçe olması hem de yasaya dair Yüksek Seçim Kurulu’nun önerilerinin çalışmaların düzenlenmesinde etkili olduğunu belirtti.