Ayşe GÜLER
Girne, Lapta, Alsancak, Dikmen ve Ciklos'ta yaşanan sel felaketi ile ilgili raporlar açıklandı, araştırma ile birlikte ‘teknik sıkıntılar’ da madde madde ortaya konuldu.
Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (KTMMOB) tarafından hazırlanan 2 ayrı raporda, 4 gencin sel sularına kapılarak hayatını kaybettiği Ciklos’ta, tıkanan menfez nedeniyle, suyun dere yatağından geçemeyerek, yola çıktığı tespit edildi.
Raporda ayrıca Alsancak-Lapta yolu yol altı menfezlerinin yeterli olmadığı, bu yapıların yeniden inşa edilmesi gerektiği vurgulandı.
5 Aralık 2018 gecesi yaşanan sel, taşkın, heyelan ve toprak kayması olayları ile ilgili olarak yapılan araştırma sonuçları, dün Başbakan Tufan Erhürman ve KTMMOB yetkililerinin katılımı ile düzenlenen bilgilendirme toplantısı ile açıklandı.
Başbakan Tufan Erhürman, "harekat planı" oluşturacaklarını, bilimsel verilerle hızla hareket edeceklerini aktardı. Başbakan dere yataklarına müdahaleler konusunda "kamulaştırma gerekirse kamulaştırma yapılacak" dedi, daha önceki olası hukuk dışı uygulamalar konusunda yargıya işaret etti.
Erhürman, derelere müdahalelerde izinlerin ne zaman verildiğinin araştıracaklarını ve hukuk yoluna gidileceğini ifade etti.
MADDE MADDE TESPİTLER
- Boğaz deresinde (Ciklos mevkii) 5 Aralık saat 14.00-20.00 saatleri arasında meydana gelen şiddetli akışla birlikte gelen dal, ağaç ve çöpler menfez girişini tıkadı.
- Aynı gün 22.00-24.00 saatleri arasında ikinci ve daha şiddetli akış, girişi tıkanmış menfezden geçemedi, su yol üzerine çıktı.
- Ciklos mevkiindeki derivasyon kanalı şu anki yapısı ile tehlike arz ediyor.
- Bu kapsamda dere boyunca istinat duvarı yapımı öneriliyor.
- Lefkoşa-Girne anayolunun drenaj sistemi kapsamlı olarak incelenmeli, yüzeysel akış sorunlarının giderilmesi için detaylı projelendirme yapılmalı.
- Alsancak Lapta anayolu, güney-kuzey istikametinde dağdan denize dökülen derelerin taşıyacağı su miktarları dikkate alınmadan inşa edildi.
- Bu bölgedeki yol altı menfez veya kanalları çok yetersiz…
- Her yol genişleme çalışmasında mühendislik açısından ortaya konamayacak yaklaşımlarla menfezlerin boyutlara müdahale edildi.
- Karayolunun 2018 yılında gerçekleştirdiği genişletme projesine ilişkin proje ve hesaplara erişilemedi.
- Karayolu kenarı ve kenar alanları için hangi güvenlik unsurlarının uygulandığı yönünde kesin bulgulara ulaşılamadı.
- Son 10 yılda Ciklos bölgedeki yağışlarda ciddi artış görüldü. Buna rağmen, ülkede yağış-şiddet-zaman grafikleri oluşturulmadı.
- En erken zamanda havza yönetimi uygulamaya başlanmalı.
- Yeni yapılacak veya rehabilite edilecek tüm yollar, mevcut yapı ve drenaj hatları son yıllarda elde edilen yağışlar dikkate alınarak, kontrol edilmeli.
- Şu anda Ciklos mevkiinde yapılan dere derivasyon çalışması kısa vadede uygun… Ancak mutlaka hidrolik ve geoteknik analiz yapılarak suyun o kanalda herhangi bir erozyona sebep olmaması için neler yapılması gerektiği belirlenmeli.
Bölge bölge inceleme, detaylı raporlama…
KTMMOB Başkanı Seran Aysal:
“Afetsel boyut, insan eliyle yapılan hataların sonucu”
KTMMOB Başkanı Seran Aysal, küresel ısınmanın yol açtığı etkilerle alt yapının ciddi şekilde elden geçirilmesi gerektiğini söyledi.
Yapılan incelemede çevreyi temiz tutmamış olmamızın alt yapı sistemlerini tıkadığını gösterdiğini ifade eden Aysal, “Çevreye olan saygıyı yeniden gözden geçirilmeli” dedi.
Aysal, “Eski yöntemle bu yolları yapmayı bir kenara bırakarak, uluslar arası normlarda havza yönetim sistemini ileriye götürülmesi gerekiyor” şeklinde konuştu.
Yağışların ülke için bir ihtiyaç olduğunu da belirten Aysal, aşırı yağışların sele dönüşmesinin bir doğa olayı olduğunu ancak afetsel boyutun insan eliyle yapılan hataların sonucu yaşandığını da kaydetti.
“Mevcut durum analiz edildi, çözüm önerileri hazırlandı”
Aysal, teknik raporların oluşmasında en önemli unsurun verilerin hızlı ve sağlıklı şekilde ulaşması olduğunu söyledi.
Başbakan Tufan Erhürman’ın bu konuda kendilerine destek verdiğini dile getiren Aysal
teşekkür etti.
Hazırlanan raporlarda bölge belediye başkanlarının yanı sıra temsilciler, ilgili dairelerdeki teknik kişiler ve üyelerin katkı gösterdiğini dile getiren Aysal, raporun ciddi mühendislik çalışmasını içinde barındırdığını kaydetti.
Aysal, hidroloji, hidromekanik, geoteknik, trafik ulaştırma ve yapı ana bilim dallarından uzman inşaat mühendislerinin çalışması ile tüm havzanın değerlendirildiğini belirtti.
Diğer raporun, 6 odanın temsilcileri ile hazırlandığını belirten Aysal, sahada mevcut durumunun tespiti ile kısa vadeli çözüm önerilerinin de içeren ön değerlendirme raporu hazırlandığını ifade etti.
Aysal, yapılan incelemede Lapta, Alsancak, Girne Vuni Otel’de dere yataklarına irili ufaklı müdahaleler olduğunu da sözlerine ekledi.