Çalışma hayatında ‘radikal’ değişiklikleri hayata geçirmeyi amaçlayan Sosyal Sigortalar (Değişiklik) Yasa Tasarısı ile Sosyal Güvenlik (Değişiklik) Yasa Tasarısı Resmi Gazete’de yayımlandı, halkın görüş ve onayına sunuldu. Yasa Tasarısı yasalaşması halinde çalışma yaşamına farklı düzenlemeler gelecek
Ayşe GÜLER
Çalışma hayatında ‘radikal’ değişiklikleri hayata geçirmeyi amaçlayan Sosyal Sigortalar (Değişiklik) Yasa Tasarısı ile Sosyal Güvenlik (Değişiklik) Yasa Tasarısı Resmi Gazete’de yayımlandı, halkın görüş ve onayına sunuldu.
Her iki yasa tasarısının hayata geçmesi ile ilgili yasaların günümüz koşullarına uyarlanması amaçlanıyor.
Yeni çalışmada, Sosyal Sigortalar Dairesi’ne ‘resen’ kayıt yapma hakkının verilmesi, sigortalı mağduriyetlerinin azaltılması da planlanıyor.
Direktörlere de ilk kez ‘mali sorumluluk’ getirileceği düzenlemede, çalışma içerisinde dikkat çeken noktalar arasında yer alıyor.
Öte yandan ‘yersiz ödemelerin’ ne şekilde tahsil edileceğine ilişkin çalışmalar, yasa tasarısında ayrıntılarıyla belirtiliyor.
‘Maluller’ hariç, 27 yaşından büyük çocuklara ölüm aylığı bağlanmayacak
Yeni düzenlemenin hayata geçmesi ile Engellileri Koruma ve Rehabilite ve İstihdam Yasası altındaki hakların, ilk sigortalı olduğu tarihte engelli olduğu saptanan veya Sakatların İstihdamı Yasası uyarınca sigortalı olanlara da sağlanmasının önü açılacak.
‘Malul’ olanlar hariç 27 yaşından büyük çocuklara ölüm aylığı bağlanmayacak.
Sigortalı çalışanın hayatını kaybetmesi ile ebeveynlerini yitiren çocuklara iki yerden ölüm aylığı bağlanacak.
YENİ DÜZENLEME NEYİ İÇERİYOR?
- Sosyal Sigortalar Dairesi’ne ‘resen’ kayıt yapma hakkı verilecek.
- Yatırılmayan primlerle ilgili direktörlere ilk kez ‘mali sorumluluk’ getirilecek.
- Sistemden kaynaklanan, kişi ya da kurumlara yapılan ‘yersiz ödemeler’ ilgili Sosyal Sigortalar Dairesi herhangi bir ceza uygulamayacak.
- Anne babasız kalan çocuklara aylık alıp almadığına bakılmaksızın iki yerden ölüm aylığı bağlanacak, bu düzenlemeye 27 yaş sınırı getirilecek.
- ‘Malul’ olanlar hariç 27 yaşından büyük çocuklara ölüm aylığı bağlanmayacak.
- Çalışanlar, mevcut primleri ile hak sahibi olması halinde yaşlılık aylığı alabilecek.
- İşveren durumda olan ya da kendi adına çalışan kişiler iş kazası geçirmesi halinde,
- yardımlar iş kazasının yaşandığı tarihten itibaren verilecek.
- Yalnızca ‘ölümle’ ya da ‘sürekli iş göremezlik’ durumu ile sonuçlanan iş kazasının olduğu işverenin, iş kazası ve meslek hastalığı sigortası prim oranı 1 yıl boyunca 4 puan artırılacak.
MADDE MADDE DEĞİŞİKLİK
‘Kısmi’ ile ‘müstakil aylık’
Yapılan çalışmada; ‘kısmi aylık’ ile ‘müstakil aylık’ ile ilgili düzenlemelere yer verildi, her ikisi ile ilgili tanımlamalar detaylandırıldı.
Primleri ödenmeyen çalışanlara da aylık bağlanması…
Öte yandan yeni düzenlemede; primleri ödenmeyen hizmet akitli çalışanlara aylık bağlanmaması ile ilgili sıkıntının giderilmesi için de açılım yapıldı.
Böylelikle; hizmet akitli çalışan mevcut primleri ile hak sahibi olması halinde bu kişilere yaşlılık aylığı bağlanacak.
Yapılan çalışmanın hayata geçmesi ile çalışanların mağduriyetlerini gidermek için Sosyal Sigortalar Dairesi’ne resen harekete geçme hakkı tanınacak, direktörlere de ödenmeyen primlerle ilgili ilk kez ‘mali sorumluluk’ getirilecek.
‘Resen’ harekete geçme
Yeni düzenleme ile kayıt vermeyen veya eksik kayıt veren işverenlerle ilgili Sosyal Sigortalar Dairesi’ne resen harekete geçme hakkı tanınacak.
Örneğin; yapılan denetimlerde, banka ya da diğer kamu idareleri tarafından düzenlenen belge ve alınan bilgilere bakılarak işyerinin faaliyette olduğu, işçi çalıştırdığına yönelik resen kayıt yapma hakkı tanınacak.
İlgili kişi kurum tarafından yapılacak resen düzenlemeye, 30 gün içerisinde yazılı itiraz edebilecek.
Yardımlar, iş kazasının olduğu tarih itibariyle…
Yapılan çalışmada; işveren durumda olan ya da kendi adına çalışan kişilerle yönelik açılım yapıldı.
Bu kişilerin iş kazası geçirmesi, zorunlu nedenlerle bildirimi geç yapması durumunda bile yardımlar, olayın yaşandığı tarihten itibaren verilecek.
Anne babasız kalan çocuklara maaş…
Hayatını kaybeden sigortalının çocukları ile ilgili de düzenlemeye gidilecek, aylık ya da gelir bağlanma şartları iyileştirilecek.
Buna göre; annesiz, babasız kalan çocuklara gelir ya da aylık bağlanması için aranan, ‘aylık veya gelir almamış olma’ şartı ortadan kaldırılacak.
Söz konusu çocuklara iki yerden aylık veya gelir bağlanmasının önü açılacak. Bu düzenlemeye 27 yaş sınırı getirilecek.
Yalnızca iş kazasının olduğu yerde…
Yeni düzenlemeye göre; YALNIZCA ‘ölümle’ ya da ‘sürekli iş göremezlik’ durumu ile sonuçlanan iş kazasının olduğu işyerinin iş kazası ve meslek hastalığı sigortası prim oranı 1 yıl boyunca 4 puan artırılacak.
Geçmişte bu düzenleme ilgili tüm işyerlerini kapsıyordu.
Bir ilk…
Prim borçlarından direktörler de sorumlu tutulacak
Yapılan çalışma ile ilk kez prim borçlarından direktörlerin de sorumlu tutulması amaçlanıyor.
Böylelikle; yatırılmayan primlerden işverenle birlikte şirketin direktörü de şahsen sorumluluk taşıyacak.
Sosyal Sigortalar Dairesi, yatırılmayan primlerin tahsili için işveren ya da direktörleri mahkemeye verilebilecek.
‘Yersiz ödemeler’ ile ilgili düzenleme…
‘Yersiz ödemeler’ ile ilgili düzenleme, yeni çalışmanın içerisinde yer aldı.
Buna göre; sistemden kaynaklanan sıkıntılar nedeniyle kişi ya da kurumlara yapılan ‘yersiz ödemeler’ ilgili Sosyal Sigortalar Dairesi herhangi bir ceza uygulamayacak.
Bu ödemelerin geri alınması için söz konusu kurum ya da kişilere 48 ay taksitlendirme imkanı tanınacak.
Taksitlerin yatırılmaması halinde ise ceza uygulaması hayata geçecek.