Ayşe GÜLER
Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı tarafından Anayasa’nın 94’üncü maddesi 1’inci fıkrası uyarınca iade edilen, sonrasında da Meclis’te yeniden ele alınarak oyçokluğuyla geçen Eski Eserler Yasası’ndan sonra yeni bir değişiklik için düğmeye basıldı.
Fonların tamamen ortadan kaldırılmasının ardından bu kez Anıtlar Yüksek Kurulu’nu ‘SİYASİLELEŞTİRECEK’ yasa tasarısı hazırlandı.
Değişiklik Yasa Tasarısı ile şu anda 11 üyesi bulunan Anıtlar Yüksek Kurulu’ndaki ‘4 ÜYE’ saf dışı bırakılacak.
Kurul yapısının oluşumunu ciddi şekilde etkileyecek bu adımın hayata geçmesi ile daha önce üye olan Belediyeler Birliği, KTMMOB Şehir Plancıları Odası, KTMMOB Mimarlar Odası ve Yüksek Öğrenim Kurumlar Temsilcisi listeden çıkartılacak.
Bu üyeler yerine yapılacak değişiklik ile bakanlık Arkeoloji, Sanat Tarihi, Mimarlık Tarihi, Mimarlık, Şehircilik veya Restorasyon alanında uzman 3 üye atayacak.
Yeni düzenlemeye göre Anıtlar Yüksek Kurulu; Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdürü, Eski Eserler ve Müzeler Röleve ve Restorasyon Şube Temsilcisi, Kültür Dairesi Temsilcisi, Çevre Koruma Dairesi Temsilcisi, Bakanlıkça atanacak Arkeoloji, Sanat Tarihi, Mimarlık Tarihi, Mimarlık, Şehircilik veya Restorasyon alanında uzman 3 üyeden oluşacak.
İtiraz süreleri de değişti
Anıtlar Yüksek Kurulu’nun ‘aktif ve etkin’ çalışmasına olanak sağlamak gerekçesiyle yapıldığı belirtilen değişiklerde yalnızca üyelerde değil, kurula yapılacak itiraz sürelerinde de değişikliğe gidildi.
Buna göre, daha önce 1 ay olan itiraz süresi 6 aya çıkarıldı, itiraz süresini kaçıran gerçek ve tüzel kişiler için bir defaya mahsus yasa zamanında yapılan tüm (plan, proje, görüş, onay, vb) müracaatlar yeni müracaat olarak kabul edilip değerlendirileceği belirtildi.
42. maddenin ikinci fıkrası kaldırıldı
Yapılacak değişiklik ile kuruldaki üyelerin belirlendiği, Yasa’nın 42. maddesinin (2)’nci fıkrası kaldırılarak yerine yeni bir fıkra kondu.
Yeni düzenlemeye göre; Anıtlar Yüksek Kurulu Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdürü, Eski Eserler ve Müzeler Röleve ve Restorasyon Şube Temsilcisi, Kültür Dairesi Temsilcisi, Çevre Koruma Dairesi Temsilcisi, Bakanlıkça atanacak arkeoloji, sanat tarihi, mimarlık tarihi, mimarlık, şehircilik veya restorasyon alanında uzman 3 üyeden oluşacak.
----------
Arkeolog Tuncer Bağışkan:
“Anıtlar Yüksek Kurulu ‘siyasilerin parmakçısı’ halinde getirilmeye çalışılıyor”
Arkeolog, Eski Daire Müdür Muavini Tuncer Bağışkan, Eski Eserler Yasası’nda yapılması planlanan değişikliklerin bilimsel, saygın ve tarafsız bir yapıya sahip olması gereken Anıtlar Yüksek Kurulu’nun ‘siyasilerin parmakçısı’ halinde getirilmeye çalışıldığını savundu.
Bağışkan, yasa tasarısının ‘Karpaz’daki koruma alanının güney şeridinde yapılaşma’ öngörüsüne üniversiteler, Belediyeler Birliği ve sivil toplum örgütleri arasında yer alan K.T.M.M.O. Birliğine bağlı ‘Mimarlar Odası’ ile ‘Şehir Plancıları Odası’nın karşı duruş ortaya koymasının ardından Meclise sunulmasına da dikkat çekti.
Öte yandan 60/94 sayılı Eski Eserler Yasası’nın kaleme alınması sırasında Anıtlar Yüksek Kurulu’nun bilimsel ve tarafsız bir kurul olabilmesi için mesleki sivil toplum örgütlerinin, üniversitelerin ve belediyelerin temsil edilmesine ayrı bir önem verildiğini hatırlatan Bağışkan, “Böylelikle Anıtlar Yüksek Kurulu’nun üyelerinin salt devlet adına çalışan veya siyasiler tarafından atanan ‘emir kulu’ kişilerden değil, geniş bir zemine yaygınlaştırılması sağlanmıştı” dedi.
Yasa’nın 47’inci maddesiyle ilgili olarak, iki ayrı maddede değişiklik yapılması öngörüldüğüne değinen Bağışkan, bu değişikliğin Kurul kararlarına bir ay içinde itiraz etmeyenlere, itiraz süresinin altı aya çıkarılması amacıyla yapıldığını savundu.
Öte yandan Değişiklik Yasa Tasarısı’na konan geçici 9 maddenin değiştirilmek istenen 47’inci maddeyle ilgili olduğunu ifade eden Bağışkan sözlerini şöyle tamamladı: “Bu madde 60/94 sayılı Eski Eserler Yasası’nın yürürlüğe girdiği 1994 yılından bugüne kadar itiraz etmeyen kişileri içine almaktadır. Önerilen geçici 9’uncu maddede de kaydedildiği gibi, Eski Eserler Yasası’nın yürürlüğe girdiği 1994 yılından itibaren, Anıtlar Yüksek Kurulu kararlarıyla yas dışı konumunda olan tüm plan, proje, görüş, onay ve benzeri konuların, bu değişiklik yasa tasarısıyla ‘Siyasal parmakçı yapılaşma’ şeklinde oluşturulmak istenen Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından aklanması anlamına gelmektedir”
----------
CTP’den sert tepki:
‘Tarihi ve kültürel varlıkların siyasi saiklerle kullanılmasını engellemek için mücadele edeceğiz’
CTP, Eski Eserler Değişiklik Yasa Tasarısı’ndaki değişikliklerle Anıtlar Yüksek Kurulu’nun oluşumunun değiştirilmesinin hedeflendiğini açıkladı, atılan adımla ülkenin tarihi ve kültürel varlıklarının siyasi irade tarafından hiçbir sınır tanımadan har vurulup harman savrulmasının önünün açılmasının hedeflediklerini kaydetti.
Konuyla ilgili yazılı açıklama yapan CTP, bu değişikliğe izin vermemek için her türlü girişimi yapacaklarını vurguladı, ilgili odalarla da görüşerek, tarihi ve kültürel varlıklarının hükümet tarafından tamamen siyasi saiklerle kullanılmasını engellemek için sonuna kadar mücadele edeceklerini belirtti.
Açıklama…
Açıklama şöyle: “Yaşanan son siyasi gelişmelerle birlikte Kıbrıs Türk halkı nezdindeki meşruiyetini tamamen yitirmiş olan hükümet, giderayak siyasi rant elde etmenin önündeki tüm engelleri kaldırmaya çalışıyor. Bu konudaki son girişim, ilgili komitenin gündemine getirilen Eski Eserler Değişiklik Yasa Tasarısı ile yapıldı. Yasa Tasarısı’nın, Esas Yasa’nın 42’nci maddesinin 2’nci fıkrasını kaldıran 2’nci maddesiyle Anıtlar Yüksek Kurulu’nun oluşumunun değiştirilmesi hedefleniyor.
Yürürlükteki Yasa’da Belediyeler Birliği temsilcisi, KTMMOB Mimarlar Odası temsilcisi ve KTMMOB Şehir Plancıları Odası temsilcisi de Anıtlar Yüksek Kurulu’nun üyeleri arasında yer alırken, Tasarı’da yapılması planlanan değişiklikle bu kişilerin Kurul üyeleri arasından çıkarılması planlanıyor. Yine Esas Yasa’da, “Bakanlıkça belirlenecek yükseköğrenim kurumlarından gelecek bir temsilci”nin üye olacağı düzenlenmişken, yapılacak değişiklikle, Bakanlıkça atanacak Arkeoloji, Sanat Tarihi, Mimarlık Tarihi, Mimarlık, Şehircilik veya Restorasyon alanında uzman üç üye”nin Kurul’un üyesi olması öngörülüyor. Yani akademiden gelecek üyelerin kimler olacağının belirlenmesi tamamen Bakanlığın takdir yetkisine bırakılıyor. Yapılması planlanan değişikliğin hükümetin almak istediği siyaseten rant elde etme amaçlı kararlara engel olma ihtimali bulunan tüm üyelerin Anıtlar Yüksek Kurulu’nun dışında bırakılması suretiyle, ülkenin tarihi ve kültürel varlıklarının siyasi irade tarafından hiçbir sınır tanımadan har vurulup harman savrulmasının önünü açmayı hedeflediği son derece açıktır. CTP olarak bu değişikliğe izin vermemek için her türlü girişimi yapacağımızı, ilgili odalarla da görüşerek, ülkemizin tarihi ve kültürel varlıklarının bu hükümet tarafından tamamen siyasi saiklerle kullanılmasını engellemek için sonuna kadar mücadele edeceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz.”
----------
Anıtlar Yüksek Kurulu Üyesi, Şehir Plancıları Odası Başkanı Merter Refikoğlu:
“4 bilim üyesinin üyelikten çıkarılması kabul edilemez”
Öte yandan Anıtlar Yüksek Kurulu Üyesi, Şehir Plancıları Odası Başkanı Merter Refikoğlu, 3 yıldır kurulun içerisinde yer aldığını ve bu süre içerisinde birçok yasaya aykırılık yapıldığını kaydetti.
Refikoğlu, yakın zamanda Karpaz’ın imara açılmasının gündeme geldiğini ve bu kararın 4 bilimsel kurul üyesi tarafından reddettiğini hatırlatarak, yasa değişikliğin söz konusu olaylar sonrasında gündeme gelmesinin manidar olduğunu vurguladı.
Son olarak Refikoğlu, bilimsel 4 kurul üyesinin Anıtlar Yüksek Kurulu üyeliğinden çıkarılmasının kabul edilemez olduğuna da dikkat çekti.