Aygün Bahar ÖKMEN
Artan enflasyon sonucu asgari ücret ve kamu maaşlarına yapılan artışlar piyasayı tetikledi, kısır döngü rakamlara yansıdı. YENİDÜZEN’in alışveriş sepetine son 1 yılda yüzde 84,95 zam geldi. Asgari ücret ise yüzde 75,15 oranında arttı.
UBP – YDP – DP Hükümeti’nin, “son yılların en yüksek maaş zammı” söylemlerine karşın yurttaşın alım gücü düştü, ancak artan vergilerle maliyenin kasası doldu.
YENİDÜZEN, son 1 yılda maaş ve piyasaya yansıması şeklinde gerçekleşen “zam kısır döngüsünü” araştırdı, Euro – TL üzerinden karşılaştırarak ortaya çıkan rakamları derledi.
2023 yılı Ocak ayında YENİDÜZEN’in alışveriş sepetinde yer alan ürünlerin tamamını satın alan bir tüketici, 2 bin 234,65 TL yani 112,80 Euro ödeyerek marketten çıkıyordu. Ancak Ocak 2024’e gelindiğinde, aynı süreci yaşayan bir tüketici marketten çıkabilmek için 4,132,78 TL yani 125,82 Euro ödemesi gerekiyor.
Öte yandan ilaçlar da zamlandı. YENİDÜZEN’in 2022 yılının Aralık ayı haberinde vermiş olduğu ilaç ücretleri ile 2024’ün Ocak ayı ilaç ücretleri karşılaştırıldığında bazı ilaçların iki kat zamlandığı gözlemlenirken bazı ilaçlardaki zammın iki katı da geçtiği görüldü.
Evcil hayvanların mama fiyatları da zamlardan nasibini aldı. 2024 yılında en uygun 15 kg köpek maması 574 TL (Foodelite) iken, en uygun 15 kg kedi mamaları 335 TL (PawPaw) olarak raflarda yerini aldı. 10 lt. kedi kumu İse 169.90 TL oldu.
2023’te 2 bin 234 TL / 2024’te 4 bin 132 TL
Ocak 2023’te somun ekmek, pirinç ve kıyma en yüksek zam oranını alan üç ürün olarak marketlerdeki yerini almıştı. 2023 yılı sonunda somun ekmek 5,25 lira, 800 gr pirinç, 26,20 lira, az yağlı dana kıyma ise 319 lira idi.
2024’ün Ocak ayında somun ekmek 12 liraya yükselirken 800 gr pirinç 59,99, az yağlı dana kıyma ise; 549,90 TL’ye fırladı.
Buna göre; 2023 yılı Ocak ayında YENİDÜZEN’in alışveriş sepetinde yer alan ürünlerin tamamını satın alan bir tüketici, 2 bin 234,65 TL yani 112,80 Euro ödeyerek marketten çıkıyordu.
Ancak Ocak 2024’e gelindiğinde, aynı süreci yaşayan bir tüketici marketten çıkabilmek için 4 bin 132,78 TL yani 125,82 Euro ödemesi gerekiyor.
Marketlere gelen zam oranı %84,95 iken; asgari ücrete 1 yıl içerisinde yapılan zam %75,15 oldu.
Elektrik, akaryakıt, tüp gaz…
Market fiyatlarının yanı sıra tüp gaz fiyatları 2023 Ocak’ta gelen zamla birlikte 255 TL iken; 2024 yılı Ocak ayında 10 TL indirimle birlikte 380 TL’ye düştü. Petrol fiyatlarında da aynı artışı görmek mümkün. 2023 yılı başında litresi 18,57 liradan satışa sunulan 95 oktan Kurşunsuz Benzinin fiyatı 2024 Ocak ayında ALPET’in 14.12.2023’te açıkladığı rakamlara göre; 31,21 liradan satılırken, litesi 18,88 TL olan 97 oktan kurşunsuz benzin 31,77 TL’ye yükseldi. Yine litresi 2023 başında 20,54 TL’ye satılan Euro Dizel’in fiyatı ise 30,65 olarak güncellendi.
Elektriğe gelen zamlarla birlikte, vatandaş 2023 yılında tek zamanlı tarifede kws başı geçici akım ücreti olarak 7.7381 TL öderken, 1 Ocak 2024 itibari ile 8.2627 TL ödemeye başladı. 0-250 kws arası konut tarifesi ücreti 2,6963’den 2,8791 TL’ye; 251-500 kws arası konut tarifesi ücreti 5.5625’den 5,9396 TL’ye; 501-750 kws arası konut tarifesi 5,9810 TL’den 6,3865 TL’ye; 751-1000 kws arası konut tarifesi 6,4831 TL’den 6,9226 TL’ye; 1001 kws üzeri konut tarifesi ise 7,7383 TL’den 8,2629 TL’ye yükseldi.
İlaçlarda %243’e varan zam
İlaçlar da zamlandı. YENİDÜZEN’in 2022 yılının Aralık ayı haberinde vermiş olduğu ilaç ücretleri ile 2024’ün Ocak ayı ilaç ücretleri karşılaştırıldığında bazı ilaçların iki kat zamlandığı gözlemlenirken bazı ilaçlardaki zammın iki katı da geçtiği görüldü.
Evcil hayvan mama fiyatları da nasibini aldı
Evcil hayvanların mama fiyatları da zamlardan nasibini aldı. 2024 yılında en uygun 15 kg köpek maması 574 TL (Foodelite) iken, en uygun 15 kg kedi mamaları 335 TL (PawPaw) olarak raflarda yerini aldı. 10 lt. kedi kumu İse 169.90 TL oldu.